• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +27°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Mo‘jizami yoki noqonuniy qurilishlarni taqiqlash natijasi? Turkiyaning Erzin shahri zilziladan qurbon va vayronagarchiliklarsiz chiqdi

    Nurdagi va Erzin shaharlari Turkiyaning janubi-sharqida bir-biridan 80 kilometr uzoqlikda joylashgan. Ularning ikkalasi ham 6-fevral kuni Turkiya va Suriyada yuz bergan (Turkiya uchun 1939-yildan beri eng yirigi bo‘lgan) zilzila epitsentriga yaqin. Silkinishlar oqibatda Nurdagi butunlay vayron bo‘ldi, Erzinda esa hech kim jabrlanmadi, birorta ham bino qulamadi. Meduza nashri ekspertlar va ma’lumotlarga tayanib, “Erzindagi mo‘jiza” qanday sodir bo‘lgani haqida maqola chop etdi. “Daryo” uni o‘zbekchaga o‘girdi.

    Xatay shahri zilziladan eng ko‘p zarar ko‘rgan hududlardan biri bo‘ldi
    Foto: Alfa Net

    Turkiya hukumati millionlab noqonuniy turar joy binolari qurilishini kechirdi. Mutaxassislar bu qaror falokatga olib kelishi haqida allaqachon ogohlantirgan

    Erzin shahrini zilziladan nima qutqarganini tahlil qilishdan oldin, bir qadam orqaga chekinish va Turkiyaning so‘nggi o‘n yilliklardagi qurilish siyosati qanday tuzilganini tushunish kerak, deb ta’kidlaydi Meduza. So‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, 39 mingdan ortiq odamni (Suriya bilan qo‘shib hisobaganda — 45 mingdan ortiq) halok qilgan zilzilaning bunday keng ko‘lamli oqibatlari sabablaridan biri Rajab Toyib Erdo‘g‘onning partiyasi davrida mamlakatda qurilgan uylar va boshqa binolarning sifatsizligidir, deyiladi nashr maqolasida. Nima uchun qurilish sifati zilzila qurbonlari sonini aniqlashda asosiy omilga aylanishi haqida Meduza boshqa bir tahliliy maqolasida batafsil bayon qilgan.

    Respublikada haqiqiy “qurilish bumi” 2000-yillarning boshlarida, Erdo‘g‘on boshchiligidagi Adolat va taraqqiyot partiyasining (ATP) hokimiyatga kelishi bilan boshlandi. Turkiya Statistika instituti ma’lumotlariga ko‘ra, eng ko‘p zarar ko‘rgan o‘nta viloyatdagi binolarning taxminan 51 foizi 2001-yildan keyin qurilgan. E’tiborlisi, Erdo‘g‘on davrida Turkiyada binolarning ruxsat etilgan maksimal balandligi 20 qavatdan 37 qavatga oshirilgan.

    Shu bilan birga, respublikada partiya hokimiyati davrida ro‘yxatga olinmagan qurilish ishlari uchun sakkiz marta amnistiya e’lon qilingan. “Ovoz olish va pul uchun (noqonuniy qurilishni) kechirdingiz, ammo zilzila buni kechirmadi”, — dedi hukumat tanqidchisi bo‘lgan “Sözcü” gazetasi sharhlovchisi Erdog‘on Suzer.

    Turkiyada so‘nggi va tarixdagi eng yirik qurilish amnistiyasi 2018-yilning may oyida parlament va prezidentlik saylovlari oldidan e’lon qilindi. Hukumat qaroriga ko‘ra, 2017-yil 31-dekabrgacha qurilgan barcha noqonuniy binolar, jumladan, egalarining arizalari asosida va tegishli to‘lov evaziga amnistiya qilinishi mumkin bo‘ldi. Amnistiya paytida jami 10 millionga yaqin arizalar kelib tushgan bo‘lsa, ulardan 1,8 millionga yaqini ma’qullangan (xususan, yaqinda sodir bo‘lgan zilziladan eng ko‘p jabr ko‘rgan viloyatlarda 294 mingdan sal ko‘proq bino qurilishi amnistiya qilingani haqida T24 maqolasida aytilgan).

    “Yenichag” nashriga ko‘ra, shundan so‘ng davlat g‘aznasiga 25,5 milliard turk lirasidan ko‘proq mablag‘ tushdi  (hozirgi kurs bo‘yicha taxminan 1,3 milliard dollar), biroq ko‘plab ekspertlar o‘sha paytning o‘zida xavotir bildirishgan: masalan, 2019-yilda Milliy Qurilish muhandislari palatasi — ixtisoslashgan mutaxassislarning notijorat sanoat uyushmasi raisi Jemal Go‘kche amnistiya uchun mas’ul amaldorlarni, ularning qarori tufayli Turkiya shaharlari “zilzila sodir bo‘lgan taqdirda, qabristonga aylanishi mumkinligi”dan aniq qilib ogohlantirgani haqida Reuters xabar bergandi.

    “Erzindagi mo‘jiza” — qat’iy shaharsozlik siyosatining natijasi: shaharda noqonuniy va ko‘p qavatli binolar qurilmagan

    Jemal Go‘kchening dahshatli bashorati 6-fevral kuni haqiqatga aylandi. Bir qancha turk shaharlari yer bilan yakson bo‘ldi — ammo omon qolganlari ham yo‘q emas. Zilziladan keyingi dastlabki kunlarda Erzin shahri meri Okkesh Elmasog‘lu Turkiyaning haqiqiy qahramoniga aylandi —  falokatdan so‘ng u o‘zining Facebook sahifasida tabiiy ofat paytida aholi punktida hech kim halok bo‘lmaganini tezkorlik bilan e’lon qildi. Qolaversa, 41 mingga yaqin aholiga ega Erzinda birorta ham bino vayron bo‘lmagan, atigi bir necha uy qisman zarar ko‘rgan.

    Bu misol Erzindan 80 kilometr uzoqlikda joylashgan, aholi soni bir xil bo‘lgan Nurdagi shahri bilan qiyoslaganda yanada yaqqol namoyon bo‘ladi. Zilzila Nurdagidagi uy-joy fondini butunlay yo‘q qildi. “Biz chuqur qayg‘udamiz. Butun uy-joy fondini 100 foiz buzamiz. Uylardan birining vayronalari ostidan 150 nafar jasadni olib chiqdik. Hammasini qaytadan tiklaymiz”, — dedi Shirnak viloyati gubernatori Usmon Bilgin “Yeni shafak” nashriga.

    Mer Elmasog‘lu tabiiy ofat oqibatlaridagi bunday farqni mo‘jiza deb hisoblamayapti. U vayronagarchilik va qurbonlar yo‘qligini o‘zi hokim bo‘lgan vaqtda shaharda noqonuniy bino barpo etilishiga hech qachon yo‘l qo‘ymagani va quruvchilardan barcha zarur me’yorlarga rioya etishni talab qilgani bilan ratsional qilib tushuntirmoqda. “Men hatto o‘z qarindoshlarimning uylariga muhr bosdim. Chunki qonun-qoidaga amal qiluvchi jamiyatga aylanmas ekanmiz, shunday azob-uqubatlarga duch kelaveramiz. Javobgarlik esa nafaqat mahalliy hukumatlar, balki fuqarolarning ham zimmasiga tushadi”, — dedi Elmasog‘lu zilziladan bir hafta o‘tib bergan intervyusida.

    Okkesh Elmasog‘lu
    Foto: DHA

    Siyosatchi jurnalistlarga bergan izohlarida o‘zini qahramon deb hisoblamasligini ta’kidladi. Uning shaxsiga haddan tashqari e’tibor jamiyatni zilzila oqibatlarini bartaraf etishdan chalg‘itishini aytib, yaqinda u intervyu berishdan butunlay voz kechishga qaror qildi. “Ishoning, hozir bu mavzu atrofida juda ko‘p tortishuvlar paydo bo‘lgan, u butunlay boshqa tomonga burilib ketdi”, — deb javob berdi Elmasog‘lu “Meduza” so‘roviga.

    Erzin ma’muriyatining veb-saytida hozirgi merning kamtarona tarjimai holi keltirilgan. Unda merning 1979-yilda tug‘ilgani, ma’lumoti huquqshunos ekani, uzoq yillar advokatlik sohasida ishlagani ko‘rsatilgan. Elmasog‘lu oilali, ikki qizi bor.

    2019-yil mart oyida Elmasog‘lu munitsipal saylovlarda muxolifatdagi Respublika Xalq partiyasidan ishtirok etdi va 60,4 foiz ovoz bilan shahar meri etib saylandi. Bungacha u o‘zidan oldingi mer Qosim Shimshek (2009—2019-yillarda bu lavozimda bo‘lgan) davrida uzoq yillar Erzin shahar kengashini boshqargan.

    Shimshek, hukmron ATP vakili bo‘lishiga qaramay, o‘zining so‘zi bilan aytganda, u noqonuniy binolar va qurilish me’yorlariga rioya qilmaslik holatlarini qattiq bostirgan. “Bugun barchamizga juda og‘ir. Ammo yuragimdagi dardni yengib aytishim mumkinki, biz munitsipalitet sifatida hech qanday qonunbuzarlikka yo‘l qo‘ymadik. Shu ma’noda mening vijdonim toza. Men binolari 50 yil avval qurilgan shaharni o‘n yil davomida boshqardim”, — dedi Erzin sobiq meri 12-fevral kuni bergan intervyusida.

    Shahar aholisi aytishicha, Erzinning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri unda ko‘p qavatli binolarning yo‘qligi: eng baland binolar olti-sakkiz qavatdan oshmaydi, turar joy binolarining balandligi esa to‘rt qavatdan oshmaydi.

    Erzin Turkiyada zilziladan qurbonlarsiz chiqqan birinchi shahar emas. 1999-yilda yana bir murosasiz mer Tavshanjil shahrining omon qolishiga hissa qo‘shgan

    Yo‘qotishlar ko‘lami hali to‘liq hisoblanmagan zilzila oqibatlari bilan kurashar ekan, Turkiyadagilar 1999-yil 17-avgustda Istanbuldan 100 kilometr uzoqlikdagi Izmit shahri yaqinida sodir bo‘lgan xuddi shunday 7,6 magnitudali zilzilani esga olmoqda. O‘shanda 20 mingga yaqin odam halok bo‘lgandi.

    Bugungi Erzin singari o‘sha paytda ham bir shaharda zilzila birorta binoga ta’sir qilmagan va birorta odam jabrlanmagan edi. Zilzila epitsentri qarshisidagi Izmit qo‘ltig‘i sohilida joylashgan 4,5 ming aholiga ega Tavshanjil shahri o‘sha paytdagi mer Solih Gyunning (2022-yil koronavirus oqibatida vafot etgan) uylar va boshqa binolar noqonuniy qurilishini qattiq bostirgani tufayli omon qolgan.

    “Mintaqamizdagi seysmik xavfni inobatga olib, olimlar bilan maslahatlashgandik. Ularga ko‘ra, hududdagi binolarning ruxsat etilgan maksimal balandligi uch qavat. Biz ushbu retseptga qat’iy rioya qildik”, — deb eslagandi o‘shanda Turkiyada katta shuhrat qozongan mer.

    Gyunning aytishicha, mer bo‘lgan davrida ko‘plab nufuzli shaxslar unga ko‘p qavatli uylar qurish uchun litsenziya evaziga katta miqdorda pora taklif qilgan. “Agar rozi bo‘lsam, villada yashashim va bir nechta shaxsiy yaxtaga ega bo‘lishim mumkin edi. Ammo o‘shanda shahrimizda yuzlab qurbonlar bo‘lardi”, degan Gyun va uning siyosati “inson hayoti hammasidan muhim” formulasiga asoslanganini ta’kidlagan.

    18.02.2023, 12:42   Izoh (0)   25903
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Bayden AQSHdagi ommaviy otishmalarni “epidemiya” deb atadi

    18.02.2023, 12:07

    Kim Chen In qizi bilan bu safar sport musobaqasida ko‘rinish berdi (foto)

    18.02.2023, 10:37

    Janubiy Koreya metrosida o‘ziga o‘t qo‘ygan telba, AQSH maxfiy ma’lumotlarini tarqatgan Wikileaks va Maydonda namoyishchilarning otilishi. Kun xronologiyasida 18-f...

    18.02.2023, 10:26

    Turkiyadagi zilzila vaqtida derazadan uchib ketgan telefon bir oilaning hayotini saqlab qoldi

    18.02.2023, 09:31

    Pokistonda qurollangan jangarilar politsiya bo‘limini egalladi, xudkush terrorchi o‘zini portlatdi (video, foto)

    17.02.2023, 23:56

    “Ukraina so‘nggi bekat emas”: Zelenskiy Putin sobiq sovet davlatlarini nishonga olishini aytdi

    17.02.2023, 23:20
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    Sistit — bu uyat emas!


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Qizil kitobga kiritilgan 15 ta ilonni O‘zbekistondan olib ketayotgan fuqaro qo‘lga tushdi

    O‘zbekiston | 31 may, 11:20

    Tramp Putin va Zelenskiyni juda qaysar deb atadi

    Dunyo | 31 may, 10:50

    TikTok tashxis qo‘ymoqda: ChatGPT va ijtimoiy tarmoqlardagi tibbiy maslahatlarga qanchalik ishonsa bo‘ladi?

    Maslahatlar | 31 may, 10:30

    Bishkekdagi bar egasi qanday qilib Pentagon bilan 7 mlrd dollarlik shartnoma tuzgani haqida

    Dunyo | 31 may, 10:15

    Farg‘onada sifati kafolatlanmagan 8 mlrd so‘mlik dorilar savdoga chiqarilishining oldi olindi

    O‘zbekiston | 31 may, 09:56

    4-iyundan boshlab AQSHdan po‘lat va alyuminiy importiga 50 foizlik bojlar kuchga kiradi

    Dunyo | 31 may, 09:23

    Rossiyada Putinni Gitlerga o‘xshatib mem qilganlar jazolanadi

    Dunyo | 30 may, 23:55

    Zarafshon daryosidan noqonuniy ravishda qum-shag‘al qazib olgan shaxsga chora ko‘rildi

    O‘zbekiston | 30 may, 23:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.