Fanlar akademiyasi Seysmologiya instituti direktori o‘rinbosari Vohidxon Ismoilov “Daryo” nashriga bergan intervyusidan zilzilaning o‘lchov chegaralari haqida gapirdi.
Vohidxon Ismoilovning aytishicha, yerning silkinishi 12 ballga yetsa, sayyora dahshat ichida qoladi.
“Magnituda zilzila o‘chog‘ida ajralgan energiyani baholashga qaratilgan ko‘rsatkichdir. Magnituda kattayu, o‘choq chuqurligi pastda bo‘lsa, tepadagi taʼsiri katta bo‘lmaydi.
Masalan, 1966-yildagi Toshkent zilzilasini olaylik. U kuchli zilzila emasdi. Magnitudasi 5,2 ball bo‘lgan. Agarda shu zilzila cho‘l yoki dasht zonasida bo‘lganda, biz eslamasdik ham. Chunki talafot bo‘lmasdi. Lekin buning shunaqa jihati bo‘ldiki, u qoq shaharning o‘rtasida va chuqurligi juda sayoz, 7-8 kilometrni tashkil qildi.
O‘tgan yili Surxondaryoda 5,7 magnitudali zilzila bo‘ldi. Hech kim eslagani yo‘q. Chunki u dala-dasht, adirlikda bo‘lgandi. Binolar qulamasdi, faqat ozroq darz ketdi.
5 magnitudadan yuqori bo‘lgan zilzila kuchli hisoblanadi. Bu o‘rtacha 6 – 7 ballarga to‘g‘ri keladi. Eng yuqori magnituda 10 ball bo‘ladi. Bizning uskunalar maksimum 12 ballik shkalani hisoblaydi. Aslida 10 ballik zilzilada binolar qulab, atrof tep-tekis bo‘ladi. Anglash mumkinki, 11 ballik yer silkinishida binolar umuman qolmaydi. Bunda yer yuzida ko‘chkilar, yer relyefida o‘zgarishlar yuz beradi. Endi 12 ball deganimiz dahshatning o‘zi. Yer yuzida juda katta o‘zgarishlar bo‘ladi. Masalan, daryolarning o‘zanlari o‘zgarib ketadi. Tabiiy to‘g‘onlar paydo bo‘ladi”, – dedi mutaxassis.
Avvalroq Vohidxon Ismoilov O‘zbekiston zilzilalar doimiy sodir bo‘lib turadigan zonada joylashganini, ayniqsa, vodiy viloyatlari seysmofaol hududlar ekanini aytgandi.
Izoh (0)