O‘zbekistonda infratuzilma tarmoqlariga kiritilgan investitsiyalarning iqtisodiy o‘sishga ta’siri qanday?
O‘zbekistonda infratuzilma tarmoqlariga kiritilgan investitsiyalarning iqtisodiy taraqqiyotga ta’siri baholandi. Bu haqda Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti xabar berdi.
Xorijiy tajribani o‘rganish asosida, sog‘liqni saqlash, ta’lim, elektr energiyasi va suv ta’minoti, yo‘l-transport tizimlarini rivojlantirishga kiritilgan investitsiyalarning O‘zbekistondagi iqtisodiy o‘sishga ta’sirini baholovchi elastiklik koeffitsiyentlari hisoblab chiqildi.
Hisob-kitoblar O‘zbekistonning 14 ta hududi kesimida, 2010—2021-yillardagi kiritilgan investitsiyalar va yalpi hududiy mahsulot (YHM) bo‘yicha panel ma’lumotlari asosida juft regressiya modellarini tuzish orqali amalga oshirildi.
Tadqiqot natijalariga ko‘ra, O‘zbekistonda:
- infratuzilmaning barcha tarmoqlariga kiritilgan investitsiyalar iqtisodiy o‘sishga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi;
- inson kapitalini oshirish bilan bog‘liq infratuzilmaga — ta’lim va sog‘liqni saqlashga kiritilgan investitsiyalar 1 foizga oshganda, YHM mos ravishda 0,52 foiz va 0,43 foizga o‘sishi;
- transport va raqamlashtirish sohalarini rivojlantirish uchun kiritilgan investitsiyalar 1 foizga oshganda, YHM mos ravishda 0,32 foiz va 0,30 foizga o‘sishi ilmiy asoslandi.
Elektr energiyasi va suv ta’minoti tarmoqlariga kiritiladigan investitsiyalarning ta’siri (elastiklik koeffitsiyenti) boshqa infratuzilma tarmoqlariga nisbatan pastroq ya’ni ushbu sohalarga yo‘naltirilgan investitsiyalarning 1 foizga oshishi, YHMni mos ravishda 0,16 foiz va 0,08 foizga o‘sishiga olib keladi.
Bunday natija nazariyaga ko‘ra, ushbu sohalarga kiritilgan investitsiyalar nisbatan uzoqroq vaqtdan so‘ng iqtisodiy foyda keltirishi bilan izohlanadi. Shu bilan birga, ushbu tarmoqlar boshqalarning rivojlanishi uchun asos ekanligini yoddan chiqarmaslik lozim. Ularni rivojlantirmasdan, iqtisodiyotning boshqa tarmoqlarini rivojlantirishga investitsiyalar kiritish kutilgan natijani berishi qiyin.
