Kundalik odatlarning bir nechtasini o‘zgartirib, uzoq umr ko‘rishingiz va sog‘lom fikr bilan keksalikka qadam qo‘yishingiz mumkin.
Qondagi xolesterin nima?
Xolesterin — lipid (yog‘) bo‘lib, u asosan jigarda ishlab chiqariladi va tananing normal ishlashi uchun zarurdir. Xolesterin tanamizdagi har bir hujayraning tashqi qatlamida mavjud va ko‘p funksiyalarni bajaradi.
Xolesterin atamasi yunoncha “chole” so‘zidan olingan bo‘lib, u “safro, o‘t” degan ma’noni, “stereos” esa “kuchli, qattiq” ma’noni bildiradi. “Xolesterin” so‘zi bu modda uchun unchalik to‘g‘ri nom emas. Chunki kimyoviy nomenklaturaga ko‘ra, “-ol” bilan tugatish to‘g‘ri bo‘ladi, ya’ni, “xolesterol” tarzida.
Shu bois “xolesterin foydali, xolesterol esa zarar” iborasi bema’nilikdir. Organizmda xolesterin muhim funksiyalarni bajaradi, hujayralarni va asab tolalarini himoya qiladi, gormonlar ishlab chiqarishda va vitaminlar sintezida ishtirok etadi. Sog‘liq uchun yagona xavf — qondagi xolesterin va triglitseridlar (xolesterin birikmalari) darajasining ortishidir.
Ayollarda qondagi xolesterin miqdorining ko‘pligi nimaga olib kelishi mumkin? Ateroskleroz, yurak ishemik kasalligi, miokard infarkti, stenokardiya, insult va mini-insult va boshqa xastaliklarni chaqiradi. Shuningdek, yurak-qon tomir kasalliklari, qon tomirlarning bloklanib qolishi oqibatida kelib chiqadigan turli xil aqliy zaifliklar(demensiya)ga sabab bo‘ladi. Sizga shu kerakmi?
Xolesterin darajasini qanday tushirish kerak?
Ratsioningizda to‘yingan yog‘lar miqdorini kamaytiring.
Aynan yog‘li go‘sht, kolbasa, vetchina, sariyog‘ va kuydirilgan sariyog‘lar, qaymoq va pishloqlar, shuningdek, kokos va palma yog‘i bo‘lgan mahsulotlarni ko‘p miqdorda iste’mol qilishdan tiyiling.
Yog‘siz taomlarni yeyishni odat qiling. Ularni muntazam yeyish xolesterin darajasini pasaytiradi.
Ko‘proq klechatkaga boy mahsulotlarni iste’mol qiling
Xolesterin darajasini qanday kamaytirish mumkin? Klechatkaga boy taomlar xolesterin darajasini pasaytirishi mumkin. Kattalar uchun kuniga kamida 30 gramm klechatka me’yor hisoblanadi. Ko‘proq arpa unidan qilingan non, ayniqsa, suli va perlovka iste’mol qiling. Taomnomangizga dukkakli ekinlarni kiriting: bularning barchasi xolesterinni kamaytiradigan mahsulotlardir.
Doimo jismoniy mashqlar bajaring
Hafta mobaynida o‘rtacha 150 daqiqani aerobika mashqlarini qilishga ajrating. Bu ham xolesterin darajasini pasaytirishga yordam beradi. Odatda jismoniy mashqlarni bajarayotganda yurak urish tezligi oshishi va odam terlashi kerak. Aks holda, bu me’yoriy mashqlar hisoblanmaydi.
Chekishni tashlang
Olimlar sigaretlarda qon tomirlarni xolesterin bilan to‘sib qo‘yishni tezlashtiradigan “akrolein” kimyoviy elementini aniqladilar. Shu sababdan ham chekishni tashlang, o‘zingizni kuch bilan qabrga itarmang.
Mavzuga doir:
Izoh (0)