“Ai-80 markali benzin Ai-91 deb qimmat sotilmoqda, zapravkada yo‘q benzin, sotuvchi qo‘lida bor”. Haydovchilar benzin zapravkalar adolatli ishlayotganiga shubha qilmoqda

So‘nggi paytlarda O‘zbekistondagi bir nechta viloyatlarda Ai-80 markali benzin deyarli sotilmayotgani, Ai-91, Ai-92 va Ai-95 markali benzinlarga ham turnaqator navbatlar yuzaga kelayotgani aytilmoqda. “Daryo”ning Andijon va Qashqadaryo viloyatidagi muxbirlari hududdagi muammoni o‘rganishga harakat qildi.

Nashrning Andijon viloyatidagi muxbiri Umidjon Mamarasulovning ma’lumot berishicha, viloyatdagi gaz zapravkalari faoliyatining to‘xtatilishi ortidan avtomobillarga benzin quyish shoxobchalarida turnaqator navbatlar yuzaga kelgan.

Shoxobchalardan Ai-80 markali benzinni topish juda mushkul. Har kuni viloyatda to‘rt-beshta AYQSHda turli vaqtlarda sotuvga chiqarilayotgani bois, aksariyat haydovchilar ayrim AYQSHlarda sotilayotgan Ai-92 yoki Ai-95 markali benzinni sotib olishga majbur bo‘lmoqda. Ai-80 markali benzin viloyatdagi shoxobchalarda 5700 so‘mdan 6800 so‘mgacha, Ai-92 markalisi esa 9500 so‘mdan 10 ming so‘mgacha, Ai-95 markali benzin 10 ming so‘mdan 12 ming so‘mgacha sotilmoqda, — deydi jarayonni o‘rgangan muxbir.

Aniqlashtirilishicha, Andijon shahridagi “O‘zbekneftgaz”ga qarashli ikkita zapravkada ham Ai-80 markali benzin bo‘lmagani bois Ai-92 markali benzin sotilmoqda.

“Andijonneftbaza” MCHJga qarashli avtomobillarga benzin quyish shoxobchalarida esa vaqti-vaqti bilan Ai-80 markali benzinni uchratish mumkin.

Ertalab soat 10:00 larda zapravkaga kelib, navbatda turdim. O‘n ikkilarda ikki soatga elektr tokini o‘chirishdi. Yonganidan keyin yana ikki soat navbatda turib, navbatim kelganida benzin yetmay qoldi. Men kabi olti soatdan oshiq vaqt sovuqda turib, benzin quymasdan uyga qaytish alamini juda ko‘pchilik tortmoqda. Vaqtimizni faqat kutishga sarflayapmiz, xolos, — deydi Muzaffar ismli haydovchi.

“Ishdan chiqib, ofisimizga yaqinroq joyga zapravkaga navbatda turdim. Soat 20:00 larda tugadi, deyishdi. Keyin benzin chiqadi degan zapravkaga bordim. Yarim tungacha kutib, zo‘rg‘a 15 ta benzin bilan uyga qaytdim. Taksida ishga qatnay desam yo‘l kiralar ikki barobarga oshib ketgan. Kunlar biroz ilib qolganini hisobga olib, metan zapravkalarni cheklov bilan bo‘lsa ham ochib berishganida yaxshi bo‘lardi”, — deydi yana bir haydovchi Farhod Ochilov.

“Daryo”ning Qashqadaryo viloyatidagi muxbiri Murodjon Amirovning yozishicha, viloyatning aksariyat tumanlarida Ai-80 markali benzin yo‘q. Aksariyat haydovchilar benzin yo‘qligi bois, yo‘lda ham qolib ketmoqda.

Kuni kecha bir haydovchi tuman markazida benzin izlab yurgan ekan. Toshkentdan Surxondaryoga ketayotgan mashina benzin topolmagani bois, Dehqonobod tumanining Qorashina shaharchasiga kelganda o‘chib qolgan. Haydovchi oilasi va bolalarini mashinada qoldirib, tuman bo‘ylab qo‘liga yelim idish ko‘tarib, benzin izlayapti. Ammo topolmayapti. Mendan ham so‘radi. Afsuski, men ham avtomobilimga benzin topolmaganimni, o‘chib qolgan kunim har bir litrini odamlar qo‘lidan 20 ming so‘mdan sotib olib, uyga yetib olganimni aytdim, — deydi qashqadaryolik haydovchilardan biri.

Dehqonobodlik haydovchining qo‘shimcha qilishicha, tumandagi aksariyat zapravkalarda Ai-80 markali benzin Ai-91 deb sotilmoqda.

Tumandagi aksariyat zapravkalarda Ai-80 markali benzin Ai-91 deb sotilmoqda. Ya’ni arzon benzin qimmat benzin deb ko‘rsatilayapti va qimmat narxda sotilmoqda. Eng yomoni uni ham 5 litr olishingiz, tanishingiz bo‘lsa 20 litrgacha olishingiz mumkin. Yo‘qsa, mashina yurishi uchun benzin topolmay sarson bo‘lasiz, — deydi haydovchilardan biri.

“O‘zbekneftgaz” AJ axborot xizmatining “Daryo”ga bildirishicha, hududlardagi zapravkalarga o‘z vaqtida Ai-80 markali benzin yetkazib berilmoqda.

2023-yil 19-yanvar kuni 4,1 ming tonna Ai-80 rusumli avtobenzin ishlab chiqarilgan bo‘lib, shu kuni 4709 tonna birja savdolariga qo‘yilib, sotildi. 20-yanvar kuni birja savdolariga jami 5000 tonna Ai-80 avtobenzini savdolarga qo‘yildi. Iste’molchilar tomonidan xarid qilingan miqdorlarni neft bazalar tomonidan o‘z vaqtida yetkazib berish uchun Buxoro NQIZ tomonidan Ai-80 rusumli avtobenzinni uzluksiz yuklab berish nazoratga olingan. Joriy oy davomida neft bazalarga jami 57689 tonna avtobenzin yuklab berildi, — deydi “O‘zbekneftgaz” AJ axborot xizmati rahbari Siyovush Hoshimov.

Qayd etilishicha, 2023-yil 19-yanvar kuni neft bazalari orqali iste’molchilarga jami 5306 tonna Ai-80 avtobenzini tarqatilgan. Jumladan, Qoraqalpog‘iston Respublikasiga 328 tonna, Toshkent shahri va viloyatiga 1940 tonna, Andijonga 201 tonna, Buxoroga 235 tonna, Jizzaxga 225 tonna, Qashqadaryoga 330 tonna, Navoiyga 366 tonna, Namanganga 330 tonna, Samarqandga 278 tonna, Surxondaryoga 240 tonna, Sirdaryoga 275 tonna, Farg‘onaga 241 tonna va Xorazm viloyatiga 317 tonna arzon benzin yetkazib berilgan.

2023-yilning 18-yanvar kuni esa Qoraqalpog‘iston Respublikasiga 370 tonna, Toshkent shahri va viloyatiga 2894 tonna,  Andijonga 301 tonna, Buxoroga 160 tonna, Jizzaxga 200 tonna, Qashqadaryoga 274 tonna, Navoiyga 306 tonna, Namanganga 434 tonna, Samarqandga 394 tonna, Surxondaryoga 304 tonna, Sirdaryoga 192 tonna, Farg‘onaga 209 tonna va Xorazm viloyatiga 268 tonna Ai-80 markali benzin yetkazib berilgan, — deydi mas’ul.

Qashqadaryolik haydovchining aytishicha, Ai-80 markali benzinni olgan zapravkalar uni arzon sotishni xohlamaydi va o‘z vaqtida sotmaydi. Yoki zapravka oldida oldi-sotdini yo‘lga qo‘ygan tadbirlar orqali qimmat sotadi.

Respublikadan viloyatlarga ko‘p miqdorda AI-80 markali benzin yetkazib berilayotgan bo‘lsa, shuncha benzin qayerda? Zapravkalar arzon benzinni arzon narxda sotgisi kelmagani uchun uni o‘z vaqtida sotmay, kechki payt hamma joyda benzin tortilgach, Ai-91 deb pullashga o‘tishgan. Bularning yana bir qitmirligi bor. E’tibor bersangiz, benzin zapravkada benzin tugacha ham o‘sha benzin zapravka oldida turib, baklashkada benzin sotuvchilarda istaganingizcha benzin topiladi. Qiziq, judayam qiziq. Qanday qilib, benzin zapravkada bo‘lmagan benzin, odamlarning, oldi-sotdi qiluvchilarning qo‘lida bor? Zapravkalar arzon benzinlarini shu usulda qimmat sotishni yo‘lga qo‘ygani uchun. Buni tartibga olish kerak, — deydi Qashqadaryo viloyatining Qarshi shahrida yashovchi haydovchilardan biri.

“O‘zbekneftgaz”ga qarashli barcha zapravkalarda Ai-80 markali benzin yetarli. Ammo arzon va doim bor bo‘lgani bois zapravkalarimizda doimiy navbatlar bor. Biroq tugab qolish holatlari yo‘q”, — deydi “O‘zbekneftgaz” AJ axborot xizmati rahbari.

Energetika vazirligi maxsus ishchi guruh AYQSHlar orqali iste’molchilarga yetkazib berilayotgan avtobenzinlarning to‘g‘ri sotilishi, ularning sifati va miqdor doimiy nazorat qilib borilayotganini ma’lum qildi.

Xususan, oy boshidan o‘rtacha kunlik 7137 tonnadan avtobenzin birja savdolari orqali sotuvga qo‘yib borildi. Shuningdek, “O‘zbekneftgaz” AJga qarashli barcha avtomobillarga yoqilg‘i quyish shoxobchalarida Ai-80 markali avtobenzinning 1 litri 5700 so‘mdan sotilmoqda. O‘rganishlar davomida respublika bo‘yicha 109 ta tadbirkorlik subyektlariga tegishli xususiy AYQSHlarda bir qator qoidabuzarliklarga yo‘l qo‘yilganligi (narxni asossiz ravishda oshirib sotish, kamomadga yo‘l qo‘yish, sifatsiz mahsulot tarqatish, kam quyish va boshqa holatlar) aniqlandi. Jumladan, Andijon viloyatida 4 ta, Buxoro viloyatida 8 ta, Jizzax viloyatida 4 ta, Qashqadaryo viloyatida 19 ta, Qoraqalpog‘iston Respublikasida 5 ta, Namangan viloyatida 4 ta, Samarqand viloyatida 26 ta, Surxondaryo viloyatida 1 ta, Toshkent viloyatida 5 ta, Toshkent shahrida 7 ta, Farg‘ona viloyatida 22 ta hamda Xorazm viloyatida 4 tani tashkil qiladi. Misol uchun, Andijon viloyati Izboskan tumanida joylashgan “Ravon oil texservis” MCHJga qarashli AYQSHda Ai-92 rusumli avtobenzinning sifati buzilganligi, Ai-80 rusumli avtobenzin narxini oshirib sotilayotganligi (7000 so‘m); Qo‘rg‘ontepa tumanida joylashgan “Buyuk kurgon” xususiy korxonasiga qarashli AYQSHda Ai-92 rusumli avtobenzinning sifati buzilganligi; Xo‘jaobod tumanida joylashgan “Vodiy trans oil” MCHJga qarashli AYQSHda Ai-80 rusumli avtobenzin narxini oshirib sotilayotganligi (7 000 so‘m) va Ai-92 rusumli avtobenzin sifati buzilganligi aniqlandi, — deyiladi mas’ullar ma’lumotida.

“Daryo” boshqa viloyatlardagi holatlarni ham o‘rganishda davom etadi.