Kattalarning 80 foizi ertami-kechmi, bel og‘rig‘ini boshdan kechiradi — qolgan 20 foiz tarkibida bo‘lishga harakat qiling.
Bel og‘rig‘i odam duch keladigan barcha turdagi og‘riq sindromlarining eng keng tarqalganidir. Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, yoshi katta erkak va ayollarning 80 foizi kamida bir marta bo‘lsa ham umurtqa pog‘onasining turli qismlaridagi og‘riq yoki mushaklar og‘rig‘ini boshdan kechirgan. Achinarlisi shuki, ko‘p hollarda belimizdagi chidab bo‘lmas darajadagi og‘riqlar keyinchalik biror kasallik rivojlanishining oldini olish yoki ta’sirini sezilarli kamaytirish mumkinligidan dalolat ekanini anglab yetishga ancha kech bo‘lgan bo‘ladi. Tekshirib ko‘ring, belga zarar bo‘lgan kichik odatlarni kunma-kun bajarayotgandirsiz?
Juda ham yumshoq to‘shakda uxlash
Chindan ham, matras sog‘lig‘ingiz uchun juda muhim rol o‘ynaydi. Matrasning, ayniqsa, keksalar yoki ortiqcha vaznli odamlar uchun juda qattiq bo‘lishi yaramaydi. Ammo u juda ham yumshoq bo‘lmasligi kerak: aks holda, umurtqa pog‘onasi yetarli darajada yordam ololmaydi. 2003 yilda The Lancet jurnalida chop etilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, muntazam yumshoq to‘shakda uxlash umurtqa pog‘onasi kasalliklarining rivojlanish xavfini ikki barobar oshiradi.
Uzoq vaqt telefonda gaplashish
Bel uchun siz qila oladigan eng yomon narsa — telefonda gaplashish — qo‘l telefonni yelkangiz va qulog‘ingiz o‘rtasida ushlab turishdir. Balki siz buning uchun qo‘llaringizdan foydalanarsiz ham, biroq suhbat davomida siz boshingizni bir yonga egib, bir yelkangizni ko‘targan holatda bo‘lasiz. Natijada bo‘yin va ko‘krak umurtqa pog‘onasida mushaklarning zo‘riqishi paydo bo‘ladi. Mushaklar ham haddan tashqari kuchlanishi mumkin. Bularning barchasi umurtqa pog‘onasi faoliyatining buzilishiga olib kelishuvchi sabablardan biridir. Agar mobil telefoningizda tez-tez va uzoq vaqt gaplashishga to‘g‘ri kelsa, quloqchin yoki messenjerlardan foydalaning.
Har xil uy ishlari
Kir va idish-tovoqlarni yuvish, dazmollash, chang tozalash — kundalik yumushlarning barchasi bel uchun haqiqatan ham, “o‘ldiruvchi” xususiyatga ega bo‘lgan ishlardir. Ulardan uzoqlashish imkonsiz (garchi, yuklamalar barcha oila a’zolari o‘rtasida teng taqsimlangan bo‘lsa ham). Ammo belimizga biroz yordam bera olamiz. Agar tik turgan holda biror-bir ish bajarayotgan bo‘lsangiz, dastavval ikki yelkangizni, so‘ngra, umurtqa pog‘onasini to‘g‘rilab oling. Tana vazningizni bir oyoqqa tushirmang. Shuningdek, tizzalaringizni bukmang. Shunda kamroq charchaysiz. Chunki yuk umurtqa pog‘onasi bo‘ylab teng taqsimlanadi va belingiz deyarli ziyon ko‘rmaydi.
Baland poshnali yoki “flip-flop” oyoq kiyimlarni kiyish
Sir emas, baland poshnali poyabzallarning zarari haqida hamma biladi. Oldingidan kamroq bo‘lsa ham, ularni kiyishda davom etmoqdalar. Baland poshnada tananing tabiiy shakli buziladi, belning qayrilishi oshadi. Bundan tashqari, mushaklar va bo‘g‘imlar uchun qo‘shimcha yuk hosil qiladi. Ayni paytda bel uchun siz qila oladigan eng yaxshi narsa — baland poshnali tuflilardan voz kechish va qulay taglikka ega bo‘lgan poyabzal kiyishni odat qilishdir.
Yana bir xavfli poyabzal — bu “flip-flop”lar ya’ni, tovonsiz poyabzallar yoki orqa tarafi mahkamlanmagan har qanday oyoq kiyimlar. Ularni muntazam kiyib yurish son va beldagi mushaklarga haddan ortiq yuklama beradi va umurtqa pog‘onasiga ziyon keltiradi.
Noto‘g‘ri ovqatlanish
Ajablanarlisi, bizning ovqatlanishimiz to‘g‘ridan to‘g‘ri belimiz mustahkamligi bilan bog‘liq: 2014-yilda Asian Spine Journal jurnalida chop etilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, bel og‘rig‘idan shikoyat qilgan har uchinchi ayol va har to‘rtinchi erkak oshqozon-ichak trakti bilan bog‘liq muammolarni boshdan kechirgan bo‘ladi. “Yengil” uglevodlar va shakarga boy diyetalar, shuningdek, sabzavot va dukkakli mahsulotlarning yetishmasligi organizmda yallig‘lanish jarayonlarining rivojlanishiga sabab bo‘ladi, shu jumladan, bel sohasida ham.
Chekish
Ha, agar siz hali ham chekishni tashlash uchun sababga muhtoj bo‘lsangiz, unda yana bir omil: doimiy chekish umurtqa pog‘onasi disklarining qon bilan ta’minlanishini buzadi. Bu esa ularning erta qarishiga va halokatiga olib keladi. Siz chekadigan har bir sigaret tom ma’noda umurtqa pog‘onasini sindiradi — balki, chekishni tashlash vaqti kelgandir?
Mavzuga doir: