Uchinchi jahon urushi 2023-yilda boshlanishi mumkin bo‘lgan 5 ta joy
Amerikalik harbiy ekspert Robert Farli uchinchi jahon urushi ehtimoli 2023-yilga kelib sezilarli darajada oshishini ma’lum qildi. U bu haqda 19fortyfive nashriga ma’lum qildi.
Ekspertning so‘zlariga ko‘ra, beshta joyda uchinchi jahon urishini yuzaga keltiruvchi vaziyat shakllanmoqda.
Ukraina
Rossiya Ukrainadagi zaiflashib borayotgan mavqeyini tiklash uchun yadro qurolidan foydalanishi mumkinligi haqidagi xavotir pasaygan. Biroq, eskalatsiya muammoli bo‘lib qolmoqda. Rossiyaning taraqqiyotga erisha olmasligi Putin hukumati barqarorligiga tahdid solishi mumkin, bu esa Moskvani xavfli eskalatsiyaga olib keladi.
Ukrainaning uzoq muddatda urushni davom ettirish imkoniyatidan xavotirlanish Kiyevni boshi berk ko‘chadan chiqish uchun o‘ziga xos tavakkal qadamlar tashlashga majbur qilishi mumkin. Urushning NATO tomon kengayishi dargumon, Rossiya tomonidan yadro qurolidan foydalanish esa “aqlga sig‘maydi”, ammo imkonsiz emas.
Bayden ma’muriyati va uning Yevropadagi ittifoqchilari keskinlashuv xavfidan juda ehtiyotkor, ammo Kiyev ham, Moskva ham Uchinchi jahon urushiga olib kelishi mumkin bo‘lgan kengroq mojaro xavfini o‘z zimmasiga olishga tayyor bo‘lishi mumkin.
Tayvan
So‘nggi oylarda Tayvan va Xitoy o‘rtasidagi urushning muqarrarligi haqidagi xavotirlar Pekinda kovid bilan bog‘liq vaziyat sababli biroz pasaydi. Biroq bo‘g‘ozning har ikki tomonida keskinlik muhimligicha qolmoqda.
Bayden ma’muriyatining Tayvanni himoya qilishda xavfli ritorik pozitsiyani egallashga tayyorligi Vashingtonning Xitoy hujumi ehtimolidan chinakam xavotirda ekanidan dalolat beradi. Shu bilan birga, AQSH Vakillar palatasi spikeri Nensi Pelosining Taypeyga tashrifi kabi “aqlsiz” harakatlar Xitoy eskalatsiyasi kuchayishiga olib kelishi mumkin.
Biroq deyarli har qanday tasavvur qilinadigan mojaro oxir-oqibat AQSH va katta ehtimol bilan Yaponiyani o‘z ichiga oladi va shu tariqa buyuk kuchlar urushiga aylanadi.
Gretsiya-Turkiya
Gretsiya va Turkiya o’rtasidagi keskinlik 2021-yil davomida sezilarli darajada oshdi, buning aksariyati Turkiyaning qat‘iy tashqi siyosati va Erdo‘g‘on rejimining “ichki zaifligi” tufayli yuz berdi.
Afina va Anqara o‘rtasidagi Egey dengizida energiya qidiruvi bo’yicha kelishmovchiliklar hozirgi keskinlikni kuchaytirdi, garchi bahsning markazidagi hududiy nizolar o‘nlab yillar davomida mavjud bo‘lgan.
NATO ittifoqchisi alyansning boshqa ittifoqchisiga ochiqdan-ochiq hujum qilishi dargumon bo‘lsa-da, o‘tmishdagi mojarolar ikkala davlatni ittifoqchilik majburiyatlariga qaramay, urush yoqasiga olib keldi. Turkiya va Gretsiya o‘rtasidagi har qanday urush NATO aralashuvini o‘z ichiga oladi. Bu esa urushga Rossiyaning ma’lum darajada qo‘shilishiga olib kelishi mumkin.
Koreya yarim oroli
So‘nggi bir necha oy ichida Seul va Pxenyan o‘rtasidagi taranglik hamda Shimoliy Koreyaning bu bo‘yicha provokatsiyalar tobora ortib bormoqda. Shimol Koreya kuchli yadroviy qurollariga egaligiga qaramay, dunyo hali ham uni jiddiy qabul qilishdan bosh tortmoqda. Agar ikki davlat o‘rtasida urush boshlansa, u Rossiya-Ukraina urushidan ko‘proq qurbonlarga olib kelishi mumkin, oddiy va yadroviy qurollar har ikki tomon uchun dahshatli halokatga sabab bo‘ladi.
Xitoy-Hindiston
Deyarli yashash uchun yaroqsiz baland tog’lardagi kichik hududlarni nazorat qilish qiyin bo‘lib qolsa-da, na Xitoy, na Hindiston mojarodan qaytmayapti. Tomonlar o‘rtasidagi urush hozircha cheklangan bo‘lsa-da, ammo rahbarlarning milliy obro‘-e’tiborni himoya qilish istagi taktikani o‘zgartirishi mumkin.
Hindiston bosh vaziri Narendra Modi va Xitoy rahbari Si Szinpin bu tavsifga mos keladimi yoki yo‘qmi, boshqa masala. Ammo ular boshchiligidagi hukumatlar mojaroni hal qilish yo‘lini topa olmadi. Qaysidir nuqtada, hindlar yoki xitoylar muammoni kuchaytirish “vasvasa’siga tushishi, bu ko‘zlagandek ishlashi yoki ancha katta mojaroga eshik ochishi mumkin.
