Keyingi yillarda O‘zbekistonda aholi sonining ortishi, yangi korxonalar ochilishi, yangi uy-joylar qurilishi, yoqilg‘i sifatida gazdan foydalanayotgan avtomobillar sonining ortishi oqibatida energiya resurslarining iste’moli keskin ortib bormoqda. Shu bilan birga, Sovet davrida izlab topilgan va o‘zlashtirilgan tabiiy gaz konlarining resurslari deyarli tugagan. Yangi konlarni o‘zlashtirish esa kam bo‘lmagan mablag‘larni talab etadi. Gaz uchun belgilangan past va dotatsiya qilinayotgan narx tarmoqqa sarmoya jalb qilishga to‘sqinlik qilmoqda.
Vaziyatni ijobiy tomonga o‘zgartirish uchun esa hozirda gaz oqimlari ijtimoiy infratuzilma foydasiga taqsimlanmoqda. Bugunga kelib, milliy gaz eksporti butunlay to‘xtatilgan. Aholi ehtiyojini ta‘minlash uchun esa gazni import qilish choralari ko‘rilmoqda.
O‘zbekistonda yuzaga kelgan energiya ta'minotidagi mavjud vaziyatga izoh berish, taqchilliklar sabalari va ularni bartaraf etish uchun ko‘rilayotgan chora-tadbirlardan aholini xabardor qilish maqsadida, Energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov jamoatchilikka murojaat qildi.
Vazirning ta'kidlashicha, hozirgi ob-havo sharoiti jiddiyroq talafotlarning oldini olish maqsadida rejali cheklovlar o‘rnatishni taqozo etmoqda.
Qozog‘iston va Rossiya bilan ittifoq yaratish uchun sun’iy taqchillik yaratilyaptimi?
Jo‘rabek Mirzamahmudov “O‘zbekiston—Qozog‘iston—Rossiya gaz ittifoqini tashkil etish va xalqni bunga ixtiyoriy rozi qilish maqsadida energiya sohasida sun’iy taqchillik yaratilayotgani rostmi?” savoliga javob berib, elektr energiyasidagi uzilishlar tashqi faktorlarga bog‘liq bo‘lmagan holat ekanini aytib o‘tdi.O‘zimizning ichki iste’molimizning oshishi, iqtisodiyotimizning, aholi sonining ko‘payishi ortidan energiya resurslariga bo‘lgan talab va ehtiyoj keskin oshib boryapti. Bu bizning aybimiz, yetarli darajada, yetarli hajmda shu ehtiyojni qondira olmadik.Ichki bozorni resurslar bilan ta’minlashga harakat qilinyapti, lekin shunga qaramay, ma’lum hajmda import qilishga ham ehtiyoj tug‘ilyapti. Hozir bu masalani yechish maqsadida qandaydir alyans, ittifoqlarga qo‘shilish emas, qo‘shni davlatlardan bizning ehtiyojimiz uchun zarur bo‘lgan resurslarni ichki iste’molni ta’minlash maqsadida import qilish ishlari olib borilyapti.
Bunda biror bir energiya tarmoqlarini kimgadir berib yuborish orqali emas, oldi-sotdi, tijoriy shartnomalar orqali hamkorlik qilish bo‘yicha muzokalar olib borilyapti, — deydi vazir.
AES — najotmi?
O‘zbekistonda atom elektrostansiyasi qurilsa, elektr energiya yetishmovchiligi qay darajada bartaraf etiladi? Jo‘rabek Mirzamahmudovning aytishicha, hozirda AES qurish bo‘yicha muzokaralar olib borilmoqda.Hozirda biz rejalashtirgan, muzokaralar olib borilayotgan atom elektrostansiyasi quvvatini oladigan bo‘lsak, bu ikkita 1200 megavattli VVR deyiladi. Shunaqa qurilmalar asosida qurish rejalashtirilgan.Bu 2400 megavatt atom elektrostansiyasi bir yilda 18 milliard kilovatt soat elektr energiya ishlab chiqarish va buni asosiy qismini elektr tarmoqlarga uzatish imkonini beradi.
Bu hozirgi iste’molning 20-22 foizini tashkil qiladi. Atom elektrostansiyasi qurilishi muddatini inobatga olib aytadigan bo‘lsak, o‘sha vaqtdagi iste’molning 10-15 foizini tashkil qiladi, — deb javob berdi u.
Veolia kompaniyasi nega issiqlik ta’minotini o‘chirdi?
Vazir “Veolia Energy” Toshkent shahrida issiqlik yetkazib berilmayotganiga ham to‘xtalib o‘tdi. Xo‘sh, kompaniya bu holatni qayta hisob-kitob qilib chiqadimi?Veolia kompaniyasi issiqlik ta’minotini boshqaruvga olgan. Unga bir qator majburiyat va vazifalar yuklangan. Agar temperatura rejimi ta’minlanmasa, shartnomada belgilangan normalar asosida qayta hisob-kitob qilinishi shart.Asosiy muammo — bu tabiiy gaz bosimining pasayishi va oqibatda yetarli darajada issiqlik generatsiya bo‘lmayotgani, iste’molchilarga yetkazib berilmayotgani. Bu borada hozirgi kunda Vazirlar Mahkamasining tegishli farmoyishi tayyorlanyapti. Xorijiy hamkorlar bilan muzokaralar olib borilyapti. Birinchi o‘rinda Toshkent shahridagi barcha yirik issiqlik markazlarini modernizatsiya qilish va keyinchalik barcha shaharlardagi mavjud issiqlik markazlarini davlat-xususiy sherikchilik tamoyillari asosida modernizatsiya qilish ko‘zda tutilgan. Bu iqtisodiy tarafdan juda samarali bo‘ladi.
Bundan tashqari, Veolia kompaniyasi issiqlik yetkazib berish tizimlari bo‘yicha ham modernizatsiya qilish, tarmoqlarni almashtirish bo‘yicha majburiyatlarni bo‘yniga olgan. Bu belgilangan muddatlarda dastur asosida amalga oshiriladi, — dedi Jo‘rabek Mirzamahmudov.
O‘zbekistonga energiya resurslari Rossiyadan keltiriladimi?
Energetika vazirining ta’kidlashicha, hozirgi kunda mamlakat elektr energiyani Turkmanistondan import qilyapti.“Yozgi davrda Qirg‘iziston va Tojikistondan import qilamiz. Qozog‘iston, Rossiya, Turkmanistondan neft va neft mahsulotlarini import qilamiz. Ichki iste’molni ta’minlash uchun. Qolgan resurslar hozirgi kunda Rossiyadan import qilinmayapti”, — deydi u.
Mavzuga doir:
- “Bu ob-havoda rejali cheklovlar kiritmasak, ertaga bundan-da jiddiyroq talafot bo‘lishi mumkin” — energetika vaziri
- “Elektr yoki gazdan noqonuniy foydalanish holati haqida xabar berganlarni rag‘batlantirish kerak” — energetika vaziri o‘rinbosari
- “Energetika tariflari erkinlashishining samarasini aholi ikki oyda sezishni boshlaydi” — Sherzod Xo‘jayev
Izoh (0)