O‘zbekiston xalq artisti Bobomurod Hamdamovning xastalanib qolgani haqidagi video tarqalganidan so‘ng “Daryo” muxbirlari ijodkor yashayotgan xonadonga borib, uning oila a’zolari bilan suhbatda bo‘lishdi. Oilaning kelini Nargiza Abduqayumova ayni kunlarda mualliflik huquqi bo‘yicha sud ishlari davom etayotgani va qaynotasining halol haqqini berishni istamayotgan “shogird”lar haqida so‘zlab berdi.
— Bir paytlar “Men Bobomurod Hamdamovning shogirdiman” deb ko‘kragiga urib yurgan xonandalar negadir jim. Ular bir paytlar qaynotamning qo‘shiqlarini ijro etib, san’atda o‘z o‘rinlarini topishgan. Bola-chaqalarini boqib, mol-dunyo orttirishgan. Ammo videolar tarqalganidan keyin bir og‘iz telefon qilib ham hol-ahvol so‘rashmadi.Mualliflik huquqi bo‘yicha hukumat tomonidan chiqarilgan qarorlar bor. Bundan maqsad nafaqat mualliflik huquqi buzilishining oldini olish, balki ustoz san’atkorlarning qo‘shiqlarini kelajak avlodga bus-butun yetkazishdan iboratdir. Bobomurod Hamdamovning ishonchli vakili sifatida ishlab, o‘sha shogirdlarning asl yuzini ko‘rdim.
Bitta qo‘shiqni yaratish uchun kamida 1 000-1 500 AQSH dollari sarflanadi. Uni ommalashtirish esa alohida mavzu. Bobomurod Hamdamovning barcha qo‘shiqlari yoqimli va san’atkorlar orasida uni ijro etmaganlarini topish amrimahol. To‘g‘ri, hozirgi yosh xonandalar kam ijro etishadi, ammo “Kim ekan?” qo‘shig‘ini ko‘pchilik to‘ylarda ijro etishidan xabarim bor. O‘sha qo‘shiqni ijro etib pul topyaptimi, bunda muallifning ham haqqi bor ekanligini unutib qo‘yishyapti.
Vaziyatni tushuntirsak, “Ustozning o‘zi rozi bo‘lgan-ku. Mana, rasmga ham tushganmiz”, deyishyapti. Rasmga hamma birga tushaveradi, ammo bu muallifning qo‘shig‘idan bemalol foydalanish huquqini bermaydi. Pulga kelganda bir nechta taniqli san’atkorlar shunchalik talashishyaptiki, hayron qolasiz. Ammo ular bir paytlar “Bobomurod ustozimdan ayrilmayman”, deb qo‘shiqlar aytishgan.
Ayni kunlarda sud ketyapti. Bittasi jahl qilib, “Aytmasam aytmabman o‘sha qo‘shiqlarni” deyapti. To‘g‘ri, endi aytmasliging mumkin, ammo o‘z qo‘shig‘ingni yaratguncha Bobomurod Hamdamovning ijodidan foydalangansan-ku. Ular ozmuncha mablag‘ topmagan, ammo muallifga o‘shaning bir qismini berish haqida o‘ylashayotgani yo‘q.
Aynan qaysi san’atkorlarni nazarda tutyapsiz? Ularning ism-sharifini oshkor etolasizmi?
— Yo‘q. Hozircha nomlarini oshkor etolmayman. Chunki sud hali yakunlangani yo‘q. Bobomurod Hamdamovning qo‘shiqlaridan foydalanadigan san’atkorlarning har birida bank hisob raqami bor. Kelolmagan taqdirda ham, unga pul tashlashning imkoni bor-ku. Qiynalib qolganimizni yaxshi bilishadi. Hatto videolar tarqalganidan keyin ham Alloh yo‘lida deb himmatini tashlasa bo‘ladi. Aslida bu himmat ham emas, muallifning halol haqqi hisoblanadi.
Mualliflik huquqini buzgani uchun eng kam oylik ish haqqining 20 barobaridan 1 000 barobarigacha talon puli to‘lanadi. Bitta qo‘shiq uchun san’atkorlar qancha jarima to‘lashayotganini ko‘rib turibmiz. Ba’zi xonandalarni bilamanki, to‘y-xizmatlarida Bobomurod Hamdamovning 30 ga yaqin qo‘shig‘ini ijro etib yurishibdi. Ishonchli vakil sifatida ish yuritsam, meni yomon ko‘rishadi, “Bu kelinga pul yetkazib bo‘lmaydi”, deyishadi.
Oilangizni yaqindan bilgan insonlar moliyaviy jihatdan qiynalib qolganingiz haqida aytishyapti. Haqiqatan ham shundaymi?
— Qiynalib qoldik, demayman. Kimdir bir oyda bir millionni, boshqa birov esa o‘n millionni sarflaydi. Och qolayotganimiz yo‘q, amallab uy ijarasini ham to‘layapmiz. Qiyinchilik bor, ammo tabiatan nolishni yomon ko‘raman. Faqat rahbarlardan iltimos qilaman, ishni o‘z nazoratlariga olib, muallifning halol haqqini undirib berishsin, — deydi Bobomurod Hamdamovning kelini Nargiza Abduqayumova.
Mavzuga doir:
Izoh (1)
Бобомурот огани пенсияси етмаябдими 2та республика халк артистику