Quloqlarda shovqin organizmdagi qanday muammolardan darak beradi?

Tinnitus subyektiv shovqin deb ham ataladi, chunki uni faqat odamning o‘zi eshitadi. U bir yoki ikki tomonda paydo bo‘lishi, doimiy yoki pulsatsiyalanuvchi, yuqori yoki past chastotali bo‘lishi mumkin. Marie Claire nashri SM-Klinika otolaringologi Alena Yuryevna Agarkova bilan birgalikda  bu hodisa nimani anglatishi mumkinligini ma’lum qildi.

Albatta, tinnitusning paydo bo‘lishi depressiv holatlarning rivojlanishi, konsentratsiyaning pasayishi, uyqu buzilishi va natijada hayot sifatining yomonlashishiga olib kelishi mumkin. Biroq shovqin har doim ham patologik holat emasligini tushunish kerak. Inson organizmida muayyan tovush hodisalarini keltirib chiqaradigan jarayonlar doimo sodir bo‘ladi. Bu, masalan, mushaklarning qisqarishi, bo‘g‘imlarning harakati tufayli kuzatilishi mumkin.

Quloqlardagi shovqinga nima sabab bo‘lishi mumkin?

Tinnitusning sabablari patologik holat sifatida quyidagilardir:

• endokrin tizimning turli kasalliklari (masalan, qandli diabet, gipo va gipertireoz, gipoglikemiya);
• tomirlarning aterosklerozi;
• gipertonik kasallik;
• yurak nuqsonlari;
• qon tomir anomaliyalari yoki bosh va bo‘yin tomirlari tuzilishining anatomik xususiyatlari;
• umurtqa pog‘onasining beqarorligi va uning deformatsiyasi;
• nevrologik kasalliklar (shu jumladan depressiya, skleroz);
• jarohatlar;
• ototoksik dorilarning ta’siri;
• tashqi shovqinning ta’siri;
• ba’zi noyob genetik kasalliklar.

Ammo yana, ko‘p hollarda tinnitus eshitish organining kasalliklari, masalan, oltingugurt tiqinlari, tashqi otitlar, otoskleroz, o‘simta va boshqalarning natijasidir.

Yuqoridagi kasalliklarning aksariyati davolanadi, natijada shovqin va tinnitusning butunlay yo‘qolishiga olib keladi. Amerika Otorinolaringologlar Akademiyasi ma’lumotlariga ko‘ra, tinnitus ko‘pincha sensonevral eshitish halokati natijasida yuzaga keladi, bunda eshitish nervi shikastlanadi, u keyingi bir necha soat yoki kun ichida tiklanishi mumkin. Eshitishning keskin pasayishi quloqni tekshirish (audiometriya va timpanometriyani o‘tkazish) va tegishli terapiyani tayinlash uchun otorinolaringologga shoshilinch tashrif buyurishni talab qiladi.

Shuningdek, tinnitusning sabablaridan biri haddan tashqari baland tovushlarning ta’sir qilishi yoki atrof-muhitning atmosfera bosimi darajasi va quloqning havo bo‘shliqlaridagi bosim o‘rtasidagi farq bo‘lib, akustik va barotravmaga olib keladi. Bu ko‘pincha samolyotning uchishi yoki qo‘nishi paytida kuzatiladi. Bunday holda quloq pardasi, suyak zanjiri yorilishi, yuqori chastotalarda (4000-8000 Gts) bosh aylanishi va eshitish qobiliyatining yo‘qolishi tinnitusga olib kelishi mumkin.

Tinnitus shikoyatlari uchun qanday tashxis qo‘yiladi?

Tinnitusni apparat usullari bilan qayd etib bo‘lmaydi, shuning uchun tashxis qo‘yishda shikoyatlarni to‘g‘ri va batafsil aytish juda muhimdir. Audiologik tadqiqot va timpanometriyani o‘tkazish majburiydir. Eshitish organi tomonidan patologiya bo‘lmasa, tegishli mutaxassislardan (nevropatolog, endokrinolog, kardiolog va boshqalar) maslahat olish tavsiya etiladi.

Quloqlardagi shovqinga qarshi qanday kurashish mumkin?

Hozirgi vaqtda tinnitusdan butunlay xalos bo‘ladigan samaradorligi tasdiqlangan dorilar yo‘q. Mumkin bo‘lgan usullar orasida qon aylanishini va eshitish nervining oziqlanishini yaxshilaydigan preparatlarni qo‘llash mumkin. Jahon amaliyotida kognitiv xulq-atvor terapiyasi, tashqi tovush manbalaridan foydalangan holda ovoz terapiyasi, ovoz generatorlari, raqamli niqobli eshitish asboblari va boshqalar tinnitus va shovqinni kamaytirish uchun qo‘llaniladi.