Rossiya prezidenti tomonidan taklif etilgan O‘zbekiston va Qozog‘iston bilan “gaz sohasida uch tomonlama ittifoq” tuzish loyihasi ichki va tashqi bozorlar uchun gaz iste’moli va transportirokasi bo‘yicha muvofiqlashtirish mexanizmini yaratish va infratuzilmasini rivojlantirishni nazarda tutadi. Bu haqda Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskov ma’lum qildi. Uning aytishicha, bu borada birorta yuridik shaxs kerak bo‘ladi.
“Prezident Putin birinchi bosqichda muvofiqlashtiruvchi mexanizm yaratishni nazarda tutmoqda. Balki, albatta, buni biror yuridik shaxs bilan muhokama qilish kerak: bu uch davlat o‘rtasidagi hamkorlik uchun ham, infratuzilmani rivojlantirish uchun ham tashqi bozorlar uchun ham zarur”, — dedi Peskov.
U bunday ittifoqni tashkil etish sabablari haqida gapirar ekan, O‘zbekistonning ham, Qozog‘istonning ham iqtisodi tez rivojlanayotganiga, ularda jumladan, gazga ichki ehtiyoj ortib borayotganiga e’tibor qaratdi. “Bundan tashqari, har ikki davlat tashqi bozorlarda ham savdo qiladi. Tabiiyki, tashqi bozorlarda Rossiya Federatsiyasi ham savdo olib boradi. Va, albatta, bu muayyan sinxronlashtirishni talab qiladi”, — dedi Peskov.
Bundan tashqari, prezident matbuot kotibining so‘zlariga ko‘ra, Rossiya va Qozog‘iston Yevrosiyo iqtisodiy ittifoqidagi hamkorlar sifatida ushbu sohani rivojlantirish, kelajakda esa umumiy energiya bozorlarini yaratish bo‘yicha ham muayyan rejalarga ega.
“O‘zbekiston, o‘zingizga ma’lum, YOIIga qo‘shilmoqchi, unda kuzatuvchi hisoblanadi. Shuning uchun ham bu yerda muvofiqlashtirish va sinxronlashtirish juda muhim”, — deya qo‘shimcha qildi Kreml matbuot kotibi.
Peskov Qozog‘iston shimoli Rossiyadan keladigan gaz bilan ta’minlanishini alohida ta’kidladi. “Qozog‘istonning u yerda o‘ziga xos imkoniyatlari yo‘q. Variantlar bor: yo Rossiyadan gaz olib, Shimoliy Qozog‘istonning ehtiyojlarini qondirish yoki u yerga yangi quvur tizimini tortish uchun o‘nlab milliard dollar sarflash”, — deydi u. Rossiya, o‘z navbatida, Sharqiy Sibirda ham eksport uchun, ham ichki ehtiyojlarni qondirish uchun yangi gaz provinsiyasini rivojlantirmoqda. “Bularning barchasi uch davlat – Rossiya, Qozog‘iston, O‘zbekiston o‘rtasida aniq harakatlar, munozaralar, muvofiqlashtirishni qo‘shishni talab qiladi”, — deya xulosa qildi prezident matbuot kotibi.
28-noyabr kuni Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Vladimir Putin Rossiya, Qozog‘iston va O‘zbekiston o‘rtasida uch tomonlama ittifoq tuzish zarurligi haqida gapirgani, Qozog‘iston tomoni bunga tayyor ekanini ma’lum qilgandi.
Rossiya, Qozog‘iston va O‘zbekiston o‘rtasida qandaydir ittifoq tuzilishi haqidagi gaplar O‘zbekistonda turli muhokamalarga sabab bo‘ldi.
Izoh (1)
O'zbekiston o'zining tabiiy gaz zahiralariga ega va bu o'z extiyojlarini qondirishga yetarli. Rossiyaning arzon gazini iqtisodiyotimizga kiritish oqibati og'ir bo'lishi mumkin. Bu iqtisodiyotimiz erkinligiga rahna soladi. Men bunday kelishuvni foydali deb bilmayman.