Arab xurmosi — dunyoning ko‘plab tropik mintaqalarida o‘stiriladigan meva. G‘arb mamlakatlarida xurmo mevalari quritilgan tarzada sotiladi. Ushbu meva xilma-xilligiga qarab tanlanadi, yangi xurmo kichik o‘lchamlarga ega va rangi yorqin qizil rangdan och sariq ranggacha bo‘ladi. Arab xurmosi mazali va foydali meva, uning asosiy tarkibida vitaminlar mavjud.
Arab xurmosi boshqa mevalar orasida uglevodlarning eng yuqori foiziga ega, ya’ni 60 foizdan ko‘proq miqdorini tashkil etadi, biroq bu shakar tanaga katta zarar yetkazmaydi, chunki xurmo tarkibida turli xil: niatsin, riboflamin va pantotenik kislotalar ham mavjud. Ular uglevodlarning hazm bo‘lishiga yordam beradi, qondagi glyukoza darajasini tartibga soladi. Xurmoda boshqa mevalarda uchramaydigan 23 xil turdagi aminokislotalar mavjud.
Ushbu turdagi meva muhim vitaminlar va minerallarni o‘z ichiga oladi. Arab xurmosi xurmo yangi mevalarga qaraganda ko‘proq kaloriya boy hisoblanadi. Meva tarkibidagi kaloriya jihatidan mayiz va anjir kabi boshqa quritilgan mevalarga o‘xshaydi.
Xurmodagi kaloriyalarning asosiy qismi uglevodlardan olinadi. Qolganlari juda oz miqdordagi proteindan kelib chiqadi. Kaloriya tarkibiga qaramay, xurmo tarkibida klechatkalar bilan bir qatorda muhim vitaminlar va minerallar ham mavjud. Ushbu mevadagi kaliyning yuqori miqdori natriyning tanadan chiqarilishiga yordam beradi va natijada bosimni pasaytiradi.
Bundan tashqari, xurmo iste’mol qilish teriga ham yaxshi ta’sir ko‘rsatadi. Har kuni arab xurmosi iste’mol qiladigan Shimoliy Afrika va Yaqin Sharq aholisi qariguncha teri va tishlarini mukammal ko‘rinishda saqlanib turishi bejiz emas.100 gramm xurmo quyidagi ozuqaviy moddalarni o‘z ichiga oladi:
- kaloriya tarkibi: 277 kkal
- uglevodlar: 75 g
- elyaf: 7 gramm
- protein: 2 gramm
- kaliy: RDI ning 20 foizi (tavsiya etilgan kunlik iste’mol)
- magniy: RDIning 14 foizi
- mis: RDIning 18 foizi
- marganes: RDIning 15 foizi
- temir: RDIning 5 foizi
- vitamin B6: RDIning 12 foizi
Bundan tashqari, arab xurmosi tarkibidagi klechatkalar qondagi qand miqdorini nazorat qilish uchun yaxshi. Bu ovqat hazm qilishni sekinlashtiradi va ovqatdan keyin qon shakarining haddan tashqari ko‘payishini oldini olishga yordam beradi. Mevalar past glisemik indeksga ega, ya’ni ular xolesterin darajasini pasaytirishga yordam beradi.
Antioksidantlarning yuqori miqdori. Antioksidantlar immunitet va hujayralarni turli kasalliklarga olib kelishi mumkin bo‘lgan erkin radikallar, beqaror molekulalardan himoya qiladi.
Anjir va quritilgan olxo‘ri kabi o‘xshash mevalar bilan solishtirganda, xurmo eng yuqori antioksidant tarkibga ega. Bu nafaqat miyaning sog‘lig‘i, balki butun organizmning yosharishiga xizmat qiladi.
Xurmo tarkibidagi eng kuchli uchta antioksidant: flavonoidlar — yallig‘lanishni, Alsgeymer va ayrim saraton turlari xavfini kamaytiradi, karotenoidlar — yurak va qon tomirlarini himoya qiladi, fenolik kislota — saraton va yurak kasalliklari xavfini yo‘qotadi.
Miya faoliyatini yaxshilash. Laboratoriya tadqiqotlarining natijalariga ko‘ra, xurmo Alsgeymer kabi neyrodegenerativ kasalliklarning oldini oladi. Bundan tashqari, hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, xurmo miyada blyashka hosil qilishi mumkin bo‘lgan beta-amiloid oqsillari faolligini kamaytirishga yordam beradi. Blyashka miya hujayralari o‘rtasidagi aloqani buzadi, bu esa oxir-oqibat miya hujayralarining o‘limiga va Alsgeymer kasalligiga olib kelishi mumkin. Yana bir tadqiqot natijasiga ko‘ra, xurmo bilan aralashtirilgan parhez bilan oziqlangan sichqonlar quritilgan mevalarni iste’mol qilmaydigan sichqonlarga qaraganda ancha yaxshi xotira va o‘rganish qobiliyati bo‘lishini, shuningdek, kamroq tashvishli xatti-harakatlarga ega ekanini aniqladi.
Xurmo ajoyib tabiiy quvvat beruvchi meva hisoblanadi va unda fruktoza manbai bo‘lib, mevalarda uchraydigan tabiiy shakarni o‘zida jamlaydi. Shu sababli, meva juda shirin, karamel ta’miga ega. Xurmo oq shakarning o‘rnini bosuvchi mahsulot. Shakarning o‘rnini xurmo mag‘zi bilan almashtiring (xurmo mag‘zini suv bilan blenderda aralashtiring). Agar retsept bir stakan shakarni talab qilsa, uni bir stakan xurmo mag‘zi bilan almashtiring. Shuni ta’kidlash kerakki, ushbu mevada klechatka, ozuqa moddalari ko‘p va kaloriyasi ham ancha yuqori.
Suyaklar uchun foydali. Xurmo tarkibida bir qancha minerallar, jumladan fosfor, kaliy, kalsiy va magniy mavjud. Ularning barchasi osteoporoz kabi suyaklar bilan bog‘liq kasalliklarning oldini olishga qodir.
Mevalarni bodomli yoki pishloq kabi boshqa ovqatlar bilan birlashtirish oson. Xurmo pishiriq tayyorlashda ham ishlatish, souslar va marinadlarni shirin qilish, smuziga solish va jo‘xori uniga qo‘shib ishlatish mumkin. Biroq ularni me’yorida ishlatgan ma’qul.
Kuniga qancha xurmo mevasini iste’mol qilish kerak?
Kuniga atigi ikkita arab xurmosi iste’mol qilish orqali suyak salomatligini, ovqat hazm qilish tizimini yaxshilaysiz, yurak-qon tomir kasalliklarining oldini olasiz, yo‘g‘on ichak saratoni xavfini kamaytirasiz va miyangizni himoya qilasiz va yoshroq ko‘rinishga ega bo‘lasiz.
Mavzuga doir:
Izoh (0)