• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12586.41
    • RUB160.42
    • EUR14758.82
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +34°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Pul

    Jahon Chempionatini o‘tkazish pulni behuda sarflashmi?

    Bugun, 20-noyabr kuni Qatarda futbol bo‘yicha Jahon Chempionati boshlanadi. Ma’lumotlarga ko‘ra, arab davlati turnirni o‘tkazish huquqini qo‘lga kiritganidan beri 12 yil ichida 300 mlrd dollar sarflagan. “Daryo” Jahon Chempionatlari uni qabul qilib oluvchi mamlakatga qanchalik foydali bo‘lishi haqida so‘z yuritadi. 

    Foto: Bloomberg

    Ushbu sarf-xarajatlarning katta qismi infratuzilma uchun, jumladan, futbolga tashrif buyurishi kutilayotgan 1,5 millionlik mehmonlarni qabul qilish uchun qurilgan yangi metro tizimi va yo‘llarni qurishga sarflandi. Qatar turnir o‘z iqtisodiyotiga 17 mlrd dollar daromad keltirishini kutmoqda. 

    Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, barcha qurilishlar Jahon Chempionati tugaganidan keyin ham mamlakat uchun xizmat qiladi. Har holda ular bunga umid qilmoqda.

    Lozanna universiteti tadqiqotlariga ko‘ra, 1964-yildan 2018-yilgacha bo‘lgan davrda 36 ta yirik sport tadbiridan 31 tasi (masalan, Jahon Chempionati yoki yozgi va qishki Olimpiya o‘yinlari) katta yo‘qotishlarga olib kelgan. 

    Foto: The Economist
    Ular tahlil qilgan 14 ta Jahon Chempionatlaridan faqat bittasi foyda keltirgan (aftidan zarar ko‘rilgani sabab Meksikadagi turnir ma’lumotlari to‘liq emas). Rossiya 2018-yilda translyatsiya huquqlari bo‘yicha katta kelishuv sababli 235 mln dollarlik foyda olgan. Turnir kiritilgan sarmoyaga nisbatan atigi 4,6 foiz daromad keltirgan. 

    Daromad olishni biladigan FIFA

    FIFA prezidenti Janni Infantino

    FIFA prezidenti Janni Infantino
    Foto: Bloomberg

    Deyarli barcha asosiy xarajatlar mezbon davlat zimmasiga tushadi. FIFA, sportning boshqaruv organi, faqat operatsion xarajatlarni qoplaydi. 

    Shunga qaramay, u daromadning katta qismini oladi: chiptalar savdosi, homiylik va translyatsiya huquqlari uning kassasiga tushadi. 

    Masalan, so‘nggi Jahon Chempionati FIFAga 5,4 mlrd dollar foyda keltirdi va uning bir qismi terma jamoalarga o‘tkazildi.

    Lozanna ma’lumotlariga faqat stadion qurish kabi joylar bilan bog‘liq xarajatlar va xodimlar maoshi kiradi. 

    Qatarning metro infratuzilmasi va yangi mehmonxonalar kabi bilvosita loyihalarning qiymati e’tiborsiz qoldirilgan.

    Qatar uchun turnir nima beradi? 

    Ba’zi infratuzilma loyihalari iqtisodiyot uchun uzoq muddatda samaraliroq bo‘ladi. Ammo ko‘plab qimmat stadionlar oxir-oqibat foydalanilmay qoladi va voqealar kamdan-kam hollarda atrofdagi hududlarda iqtisodiy rivojlanishga turtki beradi.

    Jahon Chempionatini qabul qiluvchi shaharlar aholisi o‘z hukumatlarining yirik sport tadbirlariga milliardlab dollar sarflashi foyda keltirishidan shubhalana boshlagan. 

    Yevropa va Amerika shaharlarida aholi, ya’ni saylovchilar yirik sport turnirlarini soliq to‘lovchilarning pullarini behuda sarflash deb biladi.

    Buning oqibatida, kam sonli davlatlar mezbon sifatida ko‘ngillilik qilmoqda. 2016-yilgi yozgi Olimpiya o‘yinlarini o‘tkazish uchun yettita shahar da’vogarlik qilgan bo‘lsa, 2024-yil uchun faqat ikkita yakuniy taklif bor edi.

    Bu katta xarajatlar sport olami uchun yangilikdir. 1966-yilda 16 ta jamoa ishtirok etadigan Jahon Chempionati har bir futbolchiga 200 ming dollarga tushgan (2018-yilgi narxlarda). 

    2018-yilda bu ko‘rsatkich 7 million dollarga ko‘tarildi. Xarajatlar har bir turnir uchun ko‘proq yangi stadionlar qurish hisobiga oshgan. Qatarda sakkizta stadiondan yettitasi noldan qurilgan. 1966-yilda Angliya hech qanday qurilish qilmagan edi.

    Foto; Bloomberg

    1966-yildan keyingi Jahon Chempionatlari orasida eng ko‘p zarar Janubiy Koreya va Yaponiyadagi turnirdan ko‘rilgan — 4,8 mlrd dollar. 

    Iqtisodiyotdan tashqari Qatar ham mezbon shaharlar jalb qilmoqchi bo‘lgan obro‘-e’tiborni qozonish uchun kurashmoqda. Biroq stadion atrofida spirtli ichimliklarni iste’mol qilishga bo‘lgan taqiq kabi cheklovlar bunga halal berishi mumkin. 

    Ko‘rfaz davlatlarining kichik aholisiga nisbatan ulkan boyligi ularga o‘z imidjini targ‘ib qilishga sarmoya kiritish uchun katta imkoniyat beradi. Sport — bu mamlakatlar obro‘siga hissa qo‘shadigan yuqori darajadagi tadbirlar degani, — deya ta’kidlaydi Stenford universitetining dubaylik olimi Koleilat Xatib.
    Biroq ommaviy axborot vositalarida Qatarda stadionlar va boshqa infratuzilmalarda ishlagan ishchilarning g‘ayriinsoniy munosabat va xavfli sharoitlarga duchor bo‘lgani haqida batafsil ma’lumotlar bor. 

    Xalqaro Amnistiya esa Qatar hukumatini ko‘plab mehnat muhojirlarining o‘limini to‘g‘ri tergov qilmaganlikda ayblagan. 

    Maqolani tayyorlashda The Economist va Bloomberg ma’lumotlaridan foydalanildi.

    20.11.2022, 10:36   Izoh (0)   34932
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Yaponiyada mashhur suratlar tasviri tushirilgan olmalar yetishtirildi

    19.11.2022, 21:11

    Rossiyani tark etgan va fuqarolikdan voz kechgan milliarderlarning aktivlarini muzlatib qo‘yish taklif qilindi

    17.11.2022, 11:41

    Rossiyada o‘zbekistonliklarni mehnat bozoriga jalb qilish bo‘yicha yangi qaror qabul qilindi

    14.11.2022, 18:06

    Buyuk Britaniya Rossiyaning 18 mlrd funt sterlingdan ortiq aktivlarini muzlatib qo‘ygan — Bloomberg

    10.11.2022, 19:50

    Instagram kechiktirilgan postlarni rejalashtirish va chop etish funksiyasini qo‘shdi

    09.11.2022, 19:26

    6 500 so‘mdan 14 000 so‘mgacha: O‘zbekistonda kunlik benzin narxlari e’lon qilindi

    08.11.2022, 13:01
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    American University of Technology (AUT) 28-iyun - Ochiq eshiklar kuniga taklif etadi


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    Anorbank va Beelab O‘zbekiston raqamli banking bozorida hamkorlik o‘rnatdi


    Click & Smart Business (sobiq UZKASSA): biznes muvaffaqiyati va mijozlar qulayligi uchun hamkorlik


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    BYD Astana Motors rasmiy dilerlik tarmog‘i Toshkentdagi barcha beshta dilerlik markazida "Best Buy Day" tadbirini o‘tkazadi


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    Oqtepa Lavash “Kalmar o‘yini” asosida Dalgona Boksini chiqardi


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    “Wyndham Garden Charvak” kurort majmuasi qurilishi qanday kechayotganini ko‘rsatdi


    “S&P” O‘zbekiston Milliy Bankining rеyting prognozini “ijobiy”ga ko‘tardi 

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    NATO sammiti: Tramp uchun “shou” va Rossiyaga qarshi yangi davrning boshlanishi

    Dunyo | 27 iyun, 19:15

    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar

    Reklama | 27 iyun, 18:00

    Nima uchun mehmonxonalar yoqimli hid taratadi va uyda mehmonxona iforini qanday yaratish mumkin?

    Layfstayl | 27 iyun, 18:55

    Saida Mirziyoyeva Fitch O‘zbekiston kredit reytingini “BB-” dan “BB” darajasiga oshirgani haqida: “Bu — kelgusida yanada ko‘proq xorijiy sarmoyalarni jalb etishga

    O‘zbekiston | 27 iyun, 18:33

    Dunyodagi eng quruq cho‘lda qor yog‘di

    Layfstayl | 27 iyun, 18:20

    Shavkat Mirziyoyev YOII sammitida ishtirok etdi

    O‘zbekiston | 27 iyun, 18:05

    Sherdor madrasasi sirlari

    O‘zbekiston | 27 iyun, 16:30

    “O‘zbekistonning eng muhim yutuqlaridan biri — erkin va professional matbuotdir” — Saida Mirziyoyeva

    O‘zbekiston | 27 iyun, 17:58

    Sun’iy intellektda o‘chirish xavfidan qochish uchun insonlarni o‘ldirishga tayyorligi aniqlandi

    Layfstayl | 27 iyun, 17:55

    Xalqaro atom energetika tashkiloti rahbari Eron tekshiruv o‘tkazishga zudlik bilan ruxsat berishi kerakligini aytdi

    Dunyo | 27 iyun, 17:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.