Salomatlik uchun zararli: 35 yoshdan keyin iste’mol qilish tavsiya etilmaydigan mahsulotlar 

Inson organizmi murakkab tuzilma. Shuning uchun ham odamlar ba’zida o‘zi uchun zararli bo‘lgan holatlarni bilmaydi. Buning ortidan ortiqcha vazn, qandli diabet, ateroskleroz, gipertoniya, insult va infarkt kabi jiddiy asoratlarga olib keladigan kasalliklar kelib chiqadi, deb yozadi Wday.

Afsuski, bu zamonaviy hayotning haqiqati. Shuning uchun hozirgi vaqtda sog‘lom turmush tarzini olib borish dolzarb bo‘lib bormoqda, uning asosiy elementi yoshga bog‘liq xususiyatlarni hisobga olgan holda to‘g‘ri ovqatlanishdir. Bu inson ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan omil.

Gormonal o‘zgarishlar bilan namoyon bo‘ladigan birinchi alomatlar 35 yoshda boshlanadi. Organizm tizimli ravishda qayta tiklanadi.

Metabolizm tezligi, jinsiy gormonlar ishlab chiqarish har yili o‘rtacha 1 foizga kamayadi. Bu yoshdagi eng nozik muammolardan biri bu ortiqcha vazn. Shuning uchun 35 yoshdan keyin ovqatlanishga alohida e’tibor berish va unga tuzatishlar kiritish kerak.

Ratsiondan chiqarilishi yoki minimallashtirilishi kerak bo‘lgan mahsulotlar mavjud. Birinchi o‘rinda bularga tez uglevodlar kiradi.

JSST ma’lumotlariga ko‘ra, ularning normasi kunlik kaloriya tarkibining 4 foizdan oshmasligi kerak. Bunga quyidagi mahsulotlar kiradi:

• oq non, oq undan tayyorlangan un mahsulotlari: tort, xamir ovqatlar, pechenye, bulochka;
• yumshoq bug‘doydan tayyorlangan makaron;
• qovurilgan yoki kartoshka fri;
• kolbasa, ayniqsa dudlangan;
• fastfud;
• tozalangan shakar, muzqaymoq, konservalar, murabbo;
• shirinliklar, gazlangan ichimliklar;
• konservalangan mevalar;
• spirtli ichimliklar.

Bu mahsulotlar, shubhasiz, mazali, ammo ular juda past ozuqaviy qiymatga ega. Organizmga kirgandan so‘ng tez uglevodlar bir zumda so‘riladi va qon oqimiga kirib, glyukoza darajasining keskin oshishiga olib keladi. Bunga javoban organizmda ko‘p miqdorda insulin ishlab chiqariladi. Insulin glyukozani hujayra ichiga olib boradi, u yerda energiya ishlab chiqariladi va ortiqcha glyukoza jigarda zahira (glikogen) sifatida to‘planadi va ba’zilari yog‘ to‘qimalariga o‘tadi, u yerda glyukozadan yog‘ hosil bo‘ladi. Qondagi glyukoza darajasi pasaygandan so‘ng insulin qonda faol aylanishda davom etadi, 30-40 daqiqadan so‘ng yana o‘tkir ochlik hissi paydo bo‘ladi.

Tez uglevodlar kunning ikkinchi qismidan keyin vaznga katta xavf tug‘diradi. Bu vaqtda organizm ularni iloji boricha yog‘ga aylantiradi.

Fastfud, qayta ishlangan go‘sht mahsulotlari: kolbasa, sosiska, ayniqsa dudlanganlari nafaqat ko‘p miqdorda tez uglevodlarni, balki tuz va trans yog‘larni ham o‘z ichiga oladi.

Tuz organizmda suvni ushlab turadi, bu esa buyrak va yurak faoliyatini murakkablashtiradi. Haddan tashqari ko‘p tuz shish paydo bo‘lishiga, qon bosimining oshishiga olib keladi.

Trans yog‘laridan foydalanish semirishga olib keladi, ularni organizmdan chiqarish qiyin, ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, bu davrda sog‘lom ovqatlanish sharti bilan kamida 2 yil kerak bo‘ladi.

Ishni nimadan boshlash kerak?

Ratsionda murakkab uglevodlarga ustunlik berishni boshlash kerak. Ularni o‘z ichiga olgan mahsulotlar qonda insulinning keskin o‘sishiga olib kelmaydi.

Murakkab uglevodlar quyidagilardan iborat:

• sabzavot va ko‘katlarda — pomidor, piyoz, qovoq, selder, karam, ismaloq, salat bargi;
• rezavor va mevalar — kivi, olma, anjir, gilos;
• don mahsulotlari — grechka, bug‘doy, jigarrang va oq guruch, jo‘xori;
• dukkakli mahsulotlar — qattiq makaron, no‘xat, loviya, yasmiq.

1. Sun’iy trans yog‘lar (pazandalik yog‘i, margarin) bilan tayyorlangan ovqatlardan saqlanish lozim.
2. Tabiiy mahsulotlarda mavjud bo‘lgan tozalanmagan yog‘larga o‘tish lozim. Ratsionda yog‘ning baliq, go‘sht, pishloq, tuxum va o‘simlik moylari kabi manbai bo‘lishi kerak.
3. Oziq-ovqat faqat tabiiy bo‘lishi va barcha kerakli makro va mikroelement, vitaminlarni o‘z ichiga olishi muhim.
4. To‘g‘ri ovqatlanish insonga butun umri davomida jismoniy, aqliy, axloqiy salomatlikni saqlashga imkon beradi, shu bilan birga organizm go‘zalligini maksimal darajada saqlaydi.