Rossiyalik ishbilarmon Roman Abramovich 1966-yil 24-oktabrda tug‘ilgan. U eng boy tadbirkorlar ro‘yxatining doimiy a’zosi, yirik konchilik kompaniyalari egasi, “Chelsi” futbol klubining sobiq egasi hisoblanadi.
Kamdan-kam intervyu beradigan va o‘zi haqida gapirishni yoqtirmaydigan milliarderning qanday qilib Rossiyaning eng nufuzli biznesmenlaridan biriga aylangani haqida fotogalereya tayyorlandi.
Roman Abramovich 1966-yil 24-oktabrda Saratovda tug‘ilgan. Bir yoshga to‘lganida onasi vafot etgan. Komi shahridagi iqtisodiy kengashda ishlagan otasi esa Roman to‘rt yoshga kirganida qurilish maydonchasidagi baxtsiz hodisa natijasida halok bo‘lgan.
Shundan so‘ng, uning tarbiyasi bilan amakisi shug‘ullangan. Birinchi sinfni tugatgandan so‘ng, Roman Abramovich Moskvadagi qarindoshlarining uyiga ko‘chib o‘tgan va u yerda o‘rta maktabni tamomlagan.
Maktabni tugatgach, Roman Abramovich Vladimir viloyatidagi artilleriya bo‘linmalarida xizmat qildi.
Boris Yelsinning qizi Tatyana Yumasheva Roman Abramovichning harbiy xizmatni qanday yakunlagani haqida shunday hikoya qiladi:
“Demobilizatsiya akkordi” degan narsa bor. Bu armiyani tark etgan askar o‘z bo‘linmasi uchun foydali ish qilishi kerakligini anglatadi. Romanga kelajakda quriladigan yo‘l uchun o‘rmonda tozalash ishlarini olib borish buyurilgan.
U o‘rmonni teng kvadratlarga bo‘lib, eng yaqin qishloqqa ketgan va u yerdagi uylar esa odatdagidek, pechkada isitiladi — har bir kishi o‘tin bilan bog‘liq muammolarga duch keladi.
Roman u yerga borib, o‘ziga ishonib topshirilgan uchastkada o‘rmon kesish huquqini sotayotganini aytadi. Butun qishloq esa o‘rmonni tozalashga shoshiladi.
Ikki kundan so‘ng, butun tozalash ishlari yakunlanadi. Uchinchi kuni esa Roman Abramovich o‘z bo‘linmasi bilan abadiy xayrlashib, uyiga ketadi.
Men undan “pulni nima qilding?”, deb so‘raganimda u mablag‘ni uch qismga bo‘lganini aytdi: Bir qismini ofitserlarga, ikkinchisi qismini xizmatda qolgan do‘stlariga va uchinchi qismini “demobilizatsiya akkordi” ishtirokchilariga.
Armiyadan keyin bo‘lajak milliarder “Uxta” sanoat institutiga o‘qishga kiradi, ammo uni tamomlamasdan biznesga kirishib ketadi.
1989-yilda u Moskvada bolalar plastik o‘yinchoqlarini sotish bo‘yicha “Uyut” kooperativini tuzadi va unga rahbarlik qiladi. Keyin Abramovich birja brokeriga aylanib, neft mahsulotlari savdosiga o‘tadi.
1990-yillarning boshlarida Abramovich AVK korxonasini boshqargan. AVK boshqa narsalar qatorida neft mahsulotlarini qayta sotish bilan shug‘ullangan.
Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, 1992-yilda tergov organlari tadbirkorni davlatga qarashli Uxta neftni qayta ishlash zavodidan 55 ta dizel yoqilg‘isi bakini o‘g‘irlashga aloqadorlikda gumon qilgan. Keyin esa dalillar yo‘qligi sababli ish yopilgan.
1990-yillarning o‘rtalarida Abramovich Butunrossiya avtomobil alyansi bosh direktori Boris Berezovskiy bilan uchrashadi. Direktor yosh tadbirkorga neft biznesiga kirishni taklif qiladi.
Tandem bu biznesda muvaffaqiyatga erishdi: xususan, 1996-yilda Abramovich va Berezovskiy bilan bog‘liq tuzilmalar yangi tashkil etilgan Sibneft kompaniyasining 70 foizdan ortig‘ini sotib oldi.
O‘shanda matbuot Abramovich neft kompaniyasidagi ulush uchun 100,3 million dollar sarflaganini taxmin qilgan.
Xuddi shu davrda yosh tadbirkor Rossiya prezidenti Boris Yelsinning oilasiga yaqinlashgan. Uning qizi Tatyana va kuyovi Valentin Yumashev milliarder bilan do‘stona munosabatlarini yashirmagan.
Men uni birinchi marta Tatyana Yumashevaning dachasida ko‘rganman. Tanyadan u yigit kimligini so‘raganimda “Bu Roma Abramovich. U kim bilan, qanday qilib do‘stlashishni biladi”, degan edi, — deb eslaydi Boris Nemtsov Roman Abramovich bilan birinchi uchrashuvi haqida.
Ko‘pgina tahlilchilar va jurnalistlarning fikricha, Abramovichning muvaffaqiyatiga aynan prezident atrofidagilar bilan yaqin munosabatlari sabab bo‘lgan.
1999-yilda Roman Abramovich Chukotka bir mandatli saylov okrugi bo‘yicha Davlat Dumasiga kirgan. Oradan bir yil o‘tar-o‘tmas okrug gubernatori lavozimiga o‘zini-o‘zi nomzod qilib ko‘rsatgan.
Uning nomzodini, xususan, Anatoliy Chubays qo‘llab-quvvatlab, “haqiqatan ham Chukotkada biznesmen tartibni tiklashi mumkin” deb aytadi. Shundan so‘ng, saylovda Abramovichga 90,61 foiz ovoz yig‘ib, g‘olib bo‘ladi.
Milliarder bir necha bor gubernatorlik lavozimini tark etmoqchi bo‘ladi. Biroq har safar Vladimir Putin bilan uchrashgandan so‘ng, niyatidan voz kechadi.
Abramovich gubernatorlik raisligini faqat 2008-yilda, o‘sha paytdagi Rossiya prezidenti Dmitriy Medvedev uning “o‘z xohishi bilan” iste’foga chiqish haqidagi arizasiga imzo chekkanidan so‘ng ketgan.
2000-yillarning boshlarida Roman Abramovich o‘z biznesini sezilarli darajada kengaytiradi. Shunday qilib, uning ishtirokida Sibneftning alyuminiy va energetika aktivlari Oleg Deripaskaning Sibir alyuminiyi bilan qo‘shma Rusal kompaniyasiga birlashtiriladi.
Xuddi shu davrda Abramovich sherigi Boris Berezovskiydan “Sibneft”dagi ulushini, shuningdek, Berezovskiyning ORT telekanalidagi (hozirgi “Perviy kanal”) 49 foiz ulushini va “Aeroflot”dagi 26 foiz ulushini sotib oladi.
Milliarder 2003—2005-yillarda aviakompaniyadagi ulushini sotib yuborgan. 2005-yil sentyabr oyida “Gazprom” Abramovichdan “Sibneft”ning 72,6 foiz ulushini 13 milliard dollarga sotib olgan.
Bunday xatti-harakatlar ikki tadbirkor o‘rtasidagi munosabatlarning uzilishiga olib keladi. 2007-yilda Berezovskiy “hokimiyat bosimi ostida” aksiyalarni sotayotganini aytib, Abramovichdan 5,6 milliard dollar to‘lashni talab qiladi.
Sud jarayoni bir necha yil davom etadi, ammo natijada London sudi Berezovskiyning da’volarini rad qiladi.
2003-yilda Roman Abramovich uni butun dunyoga mashhur qilgan shartnoma tuzgan — 140 million funt sterlingga Angliyaning “Chelsi” futbol klubini sotib olgan.
2004-yilda yaxtada bir necha kun o‘tkazib, ajoyib dam olganmiz. O‘shanda Abramovich “Portu”ning g‘alabasi uchun tost qilgandi. Mendan nima istayotganini bir og‘iz ham aytmagan bo‘lsa-da, sayohat oxirida hamma narsani tezda kelishib olgan edik, — deb eslaydi shu vaqtda klubni boshqargan murabbiy Joze Mourinyo.
Forbes jurnali bo‘yicha dunyoning eng boy odamlari reytingiga Roman Abramovich 2001-yilda kirgan, uning boyligi 1,4 milliard dollarga baholangan. 2005—2007-yillarda u Rossiyaning eng boy odami bo‘lgan.
Ayni paytda Roman Abramovich “Kipr ofshor Lanebrook limited” orqali boshqaradigan Evraz metallurgiya xoldingining eng yirik aksiyadori.
Uning ixtiyorida “Norilsk Nikel” kompaniyasining 6 foizga yaqin aksiyalari mavjud (2018-yil mart oyida tadbirkorning 4 foiz aksiyalarini sotish niyati ma’lum bo‘lgan edi).
2011-yilda u “Perviy kanal”ning 25 foiz ulushini Yuriy Kovalchukning Milliy media guruhiga sotdi va 24 foizi ulushini o‘zida saqlab qoldi. 2018-yil avgustida esa ulushini 20 foizga qisqartirdi.
2015-yilgacha Abramovich o‘z aktivlarining katta qismiga Londonda joylashgan Millhouse Capital orqali egalik qilgan. O‘tgan yozda kompaniya tugatildi va aktivlar offshor kompaniyalar orqali nazorat qilina boshladi.
Shuningdek, 2017-yilning dekabrida Roman Abramovichning Yenisey Capital kompaniyasi TransContainer’ning 24,5 foiz ulushini sotib olgan.
Britaniyaning The Sunday Times gazetasiga ko‘ra, Roman Abramovichning qo‘riqlash xizmati 20 nafar xavfsizlik mutaxassisidan iborat. Tadbirkorga dunyo bo‘ylab sayohatlarida va Rossiyaga tashriflarida bir xil miqdordagi tansoqchilar hamrohlik qiladi.
Abramovich oxirgi marta 2011-yilda Chukotka avtonom okrugi Dumasiga saylovlar oldidan daromadlari to‘g‘risidagi hisobotni e’lon qilgan edi.
Hujjatga ko‘ra, tadbirkor o‘sha paytda Rossiya, AQSH, Buyuk Britaniya va Fransiyada 12 ta yer uchastkasi, to‘qqizta uy, yettita kvartira, yettita avtomobil va yettita kompaniya aksiyalariga ega bo‘lgan.
Pul baxt keltira olmaydi. Mustaqillik — ha, ma’lum darajada.Roman Abramovich.
Roman Abramovich yaxtalarga bo‘lgan ishtiyoqi bilan mashhur. U eng yirik xususiy kemalardan biri — uzunligi 162 metr bo‘lgan Eclipse yaxtasiga egalik qiladi, uning qiymati 2010-yilda 400 million dollarga baholangan.
Bundan tashqari, mutaxassislarning fikricha, Abramovichning badiiy kolleksiyasi 1 milliard dollarga yetishi mumkin.
Roman Abramovich uch marta uylangan. Birinchi rafiqasi Olga Lisova bilan tadbirkor karerasining boshida ajrashgan.
Abramovichning ikkinchi xotini sobiq styuardessa Irina Malandina edi. 2007-yilda ular ajrashdi. Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, ajrim uchun tadbirkorning taxminan 3 milliard dollar to‘lov to‘lagan.
Milliarderning uchinchi rafiqasi Moskvaning “Garaj” muzeyi asoschisi, dizayner va kollektor Daria Jukova edi.
2017-yil avgust oyida Roman Abramovich va Daria Jukova ajralishlarini e’lon qildi. Tadbirkorning yetti farzandi bor: Ilya, Arkadiy, Anna, Sofya va Arina — ikkinchi nikohdan, Aaron Aleksandr (rasmda) va Leya — uchinchi nikohidan.
Menimcha, ma’lum bir ommaviy axborot vositalari yoritayotgan odam va men boshqa-boshqa odamlarmiz. Ulardan qaysi biri yaxshiroq ekanini hukm qilish men uchun emas. Ammo bir narsa aniq: u men emasman, — deydi ishbilarmon.
2022-yil yakunlari bo‘yicha Rossiyaning Forbes reytingida tadbirkor 6,9 milliard dollar boyligi bilan 16-o‘rinni egalladi.
2022-yil may oyida Rossiyaga qarshi sanksiyalar tufayli milliarder Angliyaning “Chelsi” futbol klubini sotishga majbur bo‘ldi. Bitim 4,25 milliard funt sterlingni tashkil etdi.
Biroq Roman Abramovich bu pulni olmagan. Undan 2,5 milliard funt sterling xayriyaga ketgan, qolgan 1,75 milliard esa jamoa va stadionga 10 yillik muddatga kafolatlangan sarmoyadir.
Rossiyaning Ukrainadagi urushi boshlanganidan keyin Roman Abramovich Rossiya—Ukraina muzokaralarida qatnashgan, biroq hech bir delegatsiya a’zosi bo‘lmagan.
Izoh (0)