SpaceX sentabr oyida Pentagonga maktub yo‘llab, uni Ukrainadagi Starlink sun’iy yo‘ldosh tarmog‘ini moliyalashtirishni to‘xtatishi mumkinligi haqida ogohlantirgan. Bu haqda CNN xabar bermoqda. Kompaniya Pentagondan xarajatlarni qoplashni so‘ragan. SpaceX’ning hisob-kitoblariga ko‘ra, yil oxirigacha sun’iy yo‘ldoshlar uchun jihozlar to‘plamini yetkazib berishga 124 million dollar, 2023-yilda esa taxminan 400 million dollar kerak bo‘ladi. CNN qayd etishicha, Starlink jang maydonida Ukraina harbiylari o‘rtasidagi aloqani ta’minlaydi.
SpaceX kompaniyasining sotuvlar bo‘yicha direktori tegishli xatni Pentagonga 8-sentabr kuni yuborgan. Shu kungacha Ukraina 20 mingga yaqin Starlink sun’iy yo‘ldoshlarini qabul qilib oldi, SpaceX rahbari Ilon Maskning aytishicha, bu kompaniyaga 80 million dollarga tushgan, yil oxiriga kelib esa xarajatlar 100 million dollardan oshishi kutilmoqda.
Maktubdan ma’lum bo‘lishicha, Ukrainadagi sun’iy yo‘ldosh stansiyalarining qariyb 85 foizi Buyuk Britaniya, AQSH va Polsha kabi davlatlar tomonidan moliyalashtirilgan. Xususan, AQSH Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) Ukrainadagi Starlink uskunalari va xizmatlariga qariyb 3 million dollar sarflagan. Deyarli 9 mingta stansiya Polsha tomonidan, 1,7 mingtasi AQSH hukumati tomonidan moliyalashtirilgan. Bitta stansiya 1,5 ming dollar, ikkita stansiyadan iborat to‘plam esa 2,5 ming dollar turadi. Xorijiy davlatlar Starlink sun’iy yo‘ldosh internetiga ulanish narxining taxminan 30 foizini ham to‘laydi, bu oyiga 4,5 ming dollarga tushadi. Qolgan 70 foiz miqdori SpaceX tomonidan qoplanadi.
Kompaniya tomonidan Pentagonga yuborilgan hujjatlardan ma’lum bo‘lishicha, iyul oyida Ukraina Qurolli kuchlari bosh qo‘mondoni Valeriy Zalujniy Ilon Maskka xat yozgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, jangovar harakatlar paytida har oy 500 ga yaqin sun’iy yo‘ldosh stansiyalari yo‘q qilinmoqda. General Ukrainaga yana 6200 ta stansiya yetkazib berishni, shuningdek, kelajakda oyiga 500 ta stansiya yetkazib berishni ta’minlashni so‘ragan. SpaceX Zalujniyga bu iltimosini Mudofaa vazirligiga yo‘naltirishni so‘rab javob qaytargan. SpaceX kompaniyasida ishlaydigan maslahatchi Pentagonga yo‘llagan boshqa maktubda kompaniya “dahshatli qiyin qarorlar” qabul qilishga majbur bo‘layotganini yozgan.
“Ular Zalujniyning iltimosiga binoan qo‘shimcha stansiyalar yoki xizmatlarni taqdim etish uchun moliyaviy imkoniyatlarga ega emas, deb o‘ylayman”, — dedi ekspert.
Xuddi shunday xulosa SpaceX’ning sotuvlar bo‘yicha direktori tomonidan sentabr oyida Pentagonga yo‘llangan maktubda ham keltirilgan. “Biz Ukrainaga sovg‘a sifatida sun’iy yo‘ldosh stansiyalarni davomiy yuborish imkoniyatiga ega emasmiz va shu vaqtgacha yetkazib berilgan stansiyalarni qachongacha moliyalashtira olishimiz noma’lum”, — deb yozadi kompaniya vakili.
Oktabr oyi boshida Ukraina Qurolli kuchlari Starlink ishidagi uzilishlar haqida xabar qilgan, deb yozadi Financial Times. CNN manbalariga ko‘ra, uzilishlar “to‘satdan butun front chizig‘ini qamrab olgan”. “Bu ukrainaliklarning frontni yorib o‘tishga bo‘lgan barcha urinishlariga ta’sir qildi. Starlink — bu jang maydonidagi bo‘linmalar o‘rtasidagi aloqaning asosiy usuli”, — deb tushuntirdi kanal suhbatdoshlaridan biri. CNN ta’kidlashicha, Starlink tarmog‘i nafaqat ovozli va elektron aloqa uchun, balki dronlarni boshqarish va artilleriyadan o‘ch oshish korrekturasi uchun zarur videolarni jo‘natishda ham qo‘llaniladi.
3-oktabr kuni Ilon Mask Rossiya va Ukraina o‘rtasida tinchlikka erishish uchun o‘zining to‘rt bandli ssenariysini taklif qilgandi, ulardan biriga ko‘ra Qrim Rossiyaniki deb tan olinishi kerak. Kreml uning g‘oyalarini ijobiy deb baholadi, Kiyev esa tadbirkorni tanqid qildi. Mask Ukrainani qo‘llab-quvvatlashini, lekin jahon urushini istamasligini aytdi. Siyosatshunos Yan Bremmerning ta’kidlashicha, Ilon Mask mojaroni hal qilish rejasini e’lon qilishdan oldin Vladimir Putin bilan gaplashgan. Kreml ham, tadbirkorning o‘zi ham buni rad etdi.
Izoh (0)