Rossiya qo‘shinlari tomonidan Ukraina bo‘ylab yoppasiga raketa zarbalari berilishi fonida rossiyalik mansabdorlar va biznes vakillarining bir qismi “tushkunlikka tushgan va g‘amgin kayfiyatda”, ular mamlakatda iqtisodiy va siyosiy vaziyat yomonlashishini kutmoqda. Bu haqda “Rossiya elitasi”ning yuqori mansabli vakillari anonimlik sharti bilan The Washington Post gazetasiga ma’lum qilgan.
Rossiya prezidenti Vladimir Putinning tashabbusi bilan amalga oshirilgan va Rossiya armiyasining muvaffaqiyatsizliklari yuzasidan tanqidlarni bostirishga qaratilgan Ukrainadagi vaziyatni keskinlashtirish ta’siri vaqtinchalik bo‘ladi, dedi bir nechta mansabdor va tadbirkorlar.
“Jang maydonida boshqa muammolar ham bor. Bu (Ukrainaning muhim infratuzilmasiga zarbalar) bosim og‘irligini o‘ziga oladi, deb o‘ylamayman”, — dedi moskvalik nufuzli biznesmenlardan biri.
The Washington Post suhbatdoshlari so‘zlariga ko‘ra, agar zarbalar orqali Ukraina energiya tizimiga zarar yetkazishga muvaffaq bo‘linsa va jangovar harakatlar qishga cho‘zilsa ham, o‘qqa tutishlarni davom ettirish uchun Rossiyaga raketalar yetmay qolishi mumkin. Mansabdorlardan biri ma’lum qilishicha, raketalar ishlab chiqarilmoqda, biroq zaxiralar tugab bitish arafasida turibdi, yangilari esa sanoqli miqdorda chiqarilmoqda.
“Status-kvo (hozirgi vaziyat) hech kimni qoniqtirmayapti. Harbiy yoki siyosiy g‘alaba ilojsiz ekanligi tushunarli. Ammo mag‘lubiyat ham imkonsiz. Bu xuddi shaxmat o‘yinidagi kabi sugsvangga aylanmoqda — har bitta qadam avvalgisidan yomonlashib bormoqda, biroq hech narsa qilib bo‘lmaydi”, — dedi amaldorlardan biri gazetaga.
Yoz oylaridagi optimizm butunlay yo‘qoldi, o‘shanda Rossiya elitasidagi ko‘pchilik mamlakat vaziyatni o‘z foydasiga o‘zgartirib, chiqish yo‘lini topishiga ishongan edi, dedi hukumatdagi yana bir manba. “Odamlar ko‘ryaptiki, ularning kelajagi yo‘q”, — deya qo‘shib qo‘ydi u.
Moskvalik biznesmenning aytishicha, majburiy safarbarlik Putinning ommabopligiga putur yetkazib bo‘lgan, bu esa uning prezident lavozimidagi legitimligi bosh tayanchlaridan biri edi. Uning fikricha, frontdan safarbar qilinganlarning jasadlari kela boshlagach, vaziyat yanada yomonlashadi.
“Putinning ehtimoliy xatti-harakatlari arsenali juda cheklangan. Fuqarolik infratuzilmasiga zarbalar berishdan tashqari, u faqat taktik yadro qurolini qo‘llashi mumkin. Agar Ukrainaning qarshi hujumi davom etsa, endi nima qilish kerak, degan savol yana Putinning qarshisiga chiqadi”, — dedi Rossiya moliya vaziri sobiq o‘rinbosari, hozirda AQSHda yashayotgan Sergey Aleksashenko.
Biroq Kremlning tahdidlariga qaramay, Putin Ukrainada yadro qurolini qo‘llashiga Moskvada ko‘pchilik ishonmaydi, dedi moskvalik biznesmen. Uning fikricha, shunday bo‘lgan taqdirda, Rossiya prezidentining qo‘lida so‘nggi chora qolmaydi, Xitoy esa vaziyatning bunday keskinlashuviga to‘sqinlik qilishi mumkin.
Biznesmenning taxmin qilishicha, Saudiya Arabistoni tomonidan neft qazib chiqarishni qisqartirish tashabbusining qo‘llab-quvvatlanishi Rossiya prezidentiga ishonch bag‘ishlagan, u Yevropada ichki inqiroz yuzaga kelsa, ularning “Ukraina bilan ishi bo‘lmay qoladi”, deb o‘ylamoqda.
Iqtisodchilar va biznes vakillari aytishicha, sanksiyalar Rossiya iqtisodiyotiga tobora kuchliroq zarba bermoqda, “Katta yettilik” mamlakatlari tomonidan dekabrda Rossiya nefti narxiga kiritiladigan cheklovlar esa yangi zarbaga aylanadi. Urushni davom ettirish uchun Putinga pul kerak, dedi Parijning Sciences Po instituti prorektori, iqtisodchi Sergey Guriyev. “Unga Eron va Shimoliy Koreyadan olayotgan qurol pulini to‘lash uchun mablag‘ kerak. Biroq dekabrda biz butunlay yangi voqelikka guvoh bo‘lamiz”, — deya qo‘shib qo‘ydi u.
Sanksiyalar kuchaytirilishini kutish fonida frontdan kelayotgan har bitta xabar Rossiya iqtisodiyoti uchun zarbaga aylanmoqda, dedi moskvalik biznesmenlardan yana biri. “Butun biznes yuz berayotgan voqealardan jabr ko‘rmoqda. Hamma o‘z investitsiyaviy rejalarini to‘xtatib qo‘ydi”, — dedi tadbirkor.
Yana ikki nafar rossiyalik biznesmen gapirib berishicha, Rossiya savdo oqimlarini G‘arbdan Xitoy, Qozog‘iston va Hindistonga qayta yo‘naltira olishiga bo‘lgan ishonch tez so‘nib bitgan. Qozog‘iston Rossiyaga qarab ketayotgan Yevropa tovarlaridan iborat yuklarni bloklashni, Xitoy esa ba’zi yetkazmalarni to‘xtatishni boshladi. “Hamma butunlay umidsizlikka tushgan. Kayfiyat juda yomon”, — deya qo‘shimcha qildi yana bir rossiyalik biznesmen.
The Washington Post qayd etishicha, Moskva elitasi vakillari mamlakat rahbariyati o‘zgarishi ehtimoli haqida shunday gapira boshlashganki, Putinning 20 yildan ortiq davom etgan hukmronligi davrida shu paytgacha bunday vaziyat kuzatilmagandi. Ammo ulardan hech biri bu qanday va qachon yuz berishi mumkinligini ayta olmaydi.
“Biz inqilobiy vaziyatga kirishni boshladik, — dedi mansabdorlardan biri nashrga. — Hamma nimadir — hokimiyat yoki urush — o‘zgarishini kutyapti. ‘Qirg‘iylar’ yanada shafqatsizroq harakatlarni istayapti, ‘kaptarlar’ umuman hech qanaqa urushni xohlamayapti. Siyosiy tizim almashadigan fursat pishib yetilmoqda. Lekin bu qanday yuz berishini men bilmayman”.
Izoh (0)