• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12910.15
    • RUB159.78
    • EUR14660.77
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Yo‘qotilgan resurslarni qanday tiklash mumkin? Endokrinolog maslahati

    Surunkali charchoq nimadan kelib chiqadi va bunga buyrak usti bezlarining qanday aloqasi bor? Endokrinolog Yelena Pshinnik quyida ushbu savolga javob berdi, deb yozadi Marie Claire.

    Foto: Pinterest

    Foto: Pinterest

    “Men kasallik tarixini yozmayman. Aksincha salomatlik tarixini yozaman, — deydi endokrinolog Yelena Borisovna Pshinnik o‘z faoliyati haqida.

    — Surunkali charchoq bugungi kunda odamlar endokrinologga murojaat qiladigan birinchi raqamli muammodir. Ertalabdan kuch yetishmovchiligi holati darhol paydo bo‘lib qolmaydi. Bu holat ba’zan o‘sha daqiqadan besh yil oldin shakllana boshlaydi.

    Ishga kirgan qizni tasavvur qiling: unga hammasi yoqadi, qiziqadi va uddalaydi. U kuniga 24 soat — bayram va dam olish kunlarisiz ishlaydi, hatto ta’tilda ham telefon orqali faoliyat yuritadi. Natijada nima yuz beradi? Birinchidan, kortizol (tetiklik va energiya gormoni) yuqori darajada ajralib chiqadi, qizning esa juda yaxshi ishlayotganiga guvoh bo‘lish mumkin va u juda malakali menejer hisoblanadi. Ammo bunday kortizol faoliyati organizmdagi umuman optimistik bo‘lmagan boshqa jarayonlarni, shu jumladan oksidlovchi stressni keltirib chiqaradi. Bunda erkin radikallar miqdori antioksidantlarnikidan oshib ketadi. Vaziyat noto‘g‘ri ovqatlanish, chekish, uyqusizlik bilan jiddiylashadi. Bora-bora kortizol tugaydi va agar avval energiya kechqurun soat beshdan keyin kamaygan bo‘lsa, endi ular o‘n ikkidan keyin g‘oyib bo‘ladi. Shunday qilib uyqusizlik boshlanadi, miyada aylanayotgan fikrlardan qochib qutulib bo‘lmaydi va kechasi uyg‘onib ketish odatiy holga aylanadi.

    Ammo ushbu muammodan yashirinmaslik, balki bularning barchasini hal qilish va hayot sifatini tubdan o‘zgartirish mumkinligini tushunish lozim. Asosiysi, shifokorga o‘z vaqtida murojaat etishdir. Kursni muvaffaqiyatli tugatgan bemorlardan biri shunday deydi: “Men turmush o‘rtog‘imni telba, bolalarni ham undan qolishmaydi, deb o‘ylardim. Ammo muammo menda ekanligi ma’lum bo‘ldi”.

    Endokrinolog sifatida men bemorlarni davolamayman, balki yo‘qolgan resurslarni tiklayman. Bugun kunda hammamiz resurslar bilan yashamaymiz, chunki ularni sarflanib bo‘lgan.

    Mendan tez-tez so‘rashadigan narsa — ona va buvilarimiz haqiqatan ham boshqacha holatda ekanligi haqida. Ushbu savolga albatta, deb javob beraman.

    Buning sababi zamonaviy odamlar o‘zlarini yangiliklar bilan ko‘mib tashlagan. Bugungi kundagidek ma’lumotga ega bo‘lmaganligi sababli ular menopauzani hech bo‘lmaganda buyrak usti bezlari ishlagan holda boshdan o‘tkazgan va bu mazkur davrni yengilroq o‘tishiga yordam bergan.

    Surunkali charchoq va buyrak usti bezlar orasidagi aloqa uzviy emas, ammo professional bo‘lmaganlar uchun tushunarsiz bo‘lishi aniq. Sodda qilib aytganda, qabul qilinayotgan ma’lumotlarning ko‘pligi bilan bevosita miya tomonidan boshqariladigan buyrak usti bezlarining gormonini tugatishga erishamiz. Miyada (gipotalamusda), turli manbalarga ko‘ra, insonning psixo-emotsional holati uchun javob beradigan gormon bo‘lgan dofamin ishlab chiqaradigan 8 dan 15 minggacha hujayralar mavjud. Dofamin juda oz, shuning uchun uni asrash kerak.

    Biz nima qilamiz? Telefonsiz hatto besh daqiqani ham xotiram o‘tkaza olmaymiz. Yangi narsalarni ko‘rishimiz bilan so‘nggi dofamin chiqarildi. Natijada miya buyrak usti bezlariga kortizol haqida signal beradi, toki yangiliklar lentasini tomosha qilar ekanmiz, nazoratsiz kortizol butun organizmni aylanib chiqadi. Hamma kortizol chiqarib tashlangandan keyin, biz qaysi energiya zaxirasi hisobiga yashaymiz? Tugagan kortizolni tiklash uchun ba’zan yillar kerak bo‘ladi. Shuning uchun ma’lumot oqimini dozalash va filtrlash, to‘g‘ri dam olish va sifatli uyquni rejalashtirish juda muhimdir. Yotishdan ikki soat oldin gadjetlardan foydalanmaslik va mutolaa uchun gazeta va kitoblarga murojaat qilish tavsiya etiladi.

    Uyquga yotishdan oldin nima qilmaslik haqida yana bir kichik qo‘shimcha. Agar bir kechada sifatli dam olishni va tiklanishni istasangiz, kechqurun mashq qilmang. Og‘ir jismoniy mashqlardan saqlaning. Bu juda zararli, faqatgina 35-40 yoshgacha ruxsat etiladi. Erkaklar uchun jismoniy mashg‘ulot 18:00 dan oldin tugashi kerak. Bu vaqtdan keyin faqat toza havoda yurish yoki suzish mumkin. Xuddi shu narsa ayollar uchun ham amal qiladi. Aks holda, oxirgi kortizol fitnes jarayonida tugaydi.

    Bemor doimiy charchoq va holsizlikdan shikoyat qilganda, tabiiyki, qiladigan birinchi ishim uni tahlilga buyurishdir. Natijalarga asoslanib, davolash oylari sonini va boshlang‘ich dozani hisoblayman. Terapiya gormonal fon holatiga qarab belgilanadi.

    Surunkali charchoq sindromi bilan og‘riganlarda odatda qanday vitaminlar yetishmaydi? Asosan, bu terining, immunitetning va birinchi navbatda, ichaklarning holati uchun mas’ul bo‘lgan D vitamini yetishmovchiligidir. B vitaminlari — ularsiz dofamin va serotonin sintezini zararsizlantirish, hujayralarni o‘smalardan himoya qilish mumkin emas. Ularsiz hech narsa bo‘lmaydi.

    Askorbin kislotani tonnalab iste’mol qilish kerak emas, chunki bu faqat oksidlovchi stressni oshiradi. Xuddi shu narsa Omega uchun ham amal qiladi.

    Ayniqsa, yozda pigmentatsiya ko‘paytirishni xohlamasangiz, uni nazoratsiz qabul qilmaslik kerakligini tasdiqlovchi juda nufuzli tadqiqotlar mavjud. Shuningdek, zamonaviy odamning, ayniqsa shahar aholisining katta muammosi magniy yetishmasligidir”.

    Mavzuga doir:

    • Qandli diabet, stress va uyqusizlik: shirinlikka bo‘lgan moyillikning oshishiga nima sabab bo‘ladi?
    • Leptin, grelin va insulin: vaznga ta’sir qiluvchi gormonlar
    • Clean Sleeping nima va nega sog‘lom uyqu fitnes va parhezdan muhimroq?

    16.09.2022, 12:57   Izoh (0)   14533
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Xuddi shirinliklardek: shakar miqdori yuqori bo‘lgan meva va rezavorlar

    15.09.2022, 23:31

    “Yordam bering, bog‘lanib qoldim”. Oziq-ovqatga tobelikni keltirib chiqaradigan 5 ta mahsulot

    15.09.2022, 21:40

    Qandli diabet, stress va uyqusizlik: shirinlikka bo‘lgan moyillikning oshishiga nima sabab bo‘ladi?

    15.09.2022, 16:49

    Leptin, grelin va insulin: vaznga ta’sir qiluvchi gormonlar

    15.09.2022, 13:01

    Birgalikda iste’mol qilish tavsiya etilmaydigan 11 ta mahsulot

    14.09.2022, 21:43

    Nima uchun hammasi yaxshidek tuyulsa ham, qon bosimini muntazam ravishda kuzatib borish kerak?

    14.09.2022, 13:57
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    HONOR kompaniyasi HONOR 400 Lite smartfonini taqdim etdi. Qiziq, u nimasi bilan lol qoldira oladi?


    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi


    Mobiuz “MazzaFest”da yangi “Mazza” va “Mazza 2.0” tarif rejalarini taqdim etadi


    Moliyaviy firibgarlik: murakkab sxemalar bo‘yicha sodda tushunchalar 


    CHERY bilan o‘z orzungizni amalga oshiring: barcha modellar uchun boshlang‘ich to‘lov pasaytirildi! 


    Uklonda taksi haydovchilari uchun katta tadbir o‘tkazildi!


    Kapitalbank 2024-yilgi Brand Awards International mukofotiga sazovor bo‘ldi


    Siberian Wellness — O‘zbekistonda 15 yil


    Coca-Cola 139 yillik ilhom, ajoyib kashfiyotlar, mashhur kampaniyalar va butun dunyo sevib qolgan ta’mni taqdim etmoqda 


    OKMK 2,3 milliard dollar kredit mablag‘larini jalb qildi va 125 million dollar moliyaviy xarajatlarni iqtisod qildi


    Moliyaviy savodxonlik maktab ostonasidan boshlanadi


    Ziffler‘dan katta taqdimot: yangi qiyofa, zamonaviy dizayn va aqlli maishiy texnikalar


    Parvoz — katta shahar xarakteriga ega qulay biznes-klass turar joy


    InfinBANK Global Money Week 2025 da ishtirok etdi


    UZCARD SHERDOR premium kartasi endi MKBANKda mavjud

     

    Tavsiya etamiz

    “Ular o‘z vatani mustaqil bo‘lishi uchun kurashgan edi” — Turkiston legionining ayanchli tarixi

    8 may, 15:09

    Rashidov, gazli ichimliklar zavodi, Qizil maydon. 9-may — Toshkent tarixidan fotolavhalar

    7 may, 14:40

    Fazoviy poyganing boshlanishi — Gagarinning parvozi yolg‘on bo‘lganmi?

    6 may, 18:00
    Audio Icon

    “Qurolli qushchalar”. O‘zbekistonda ishlab chiqarilayotgan dronlar haqida

    5 may, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Daryo” dayjesti: 8-mayning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 8 may, 23:20

    Sirdaryo, Namangan va Andijon viloyatlarida qariyb 88 kg giyohvandlik moddalarni olayotgan shaxslar ushlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 23:04

    Aprelda respublika bo‘ylab 23 mlrd so‘mlik elektrdan noqonuniy foydalanilgani aniqlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 22:20

    O‘zbekistonda 2024-yilda foydalanishga topshirilgan uylar soni ochiqlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 22:05

    Rossiya va Xitoy boshqa mamlakatlarni Shimoliy Koreyaga nisbatan bosim o‘tkazishdan voz kechishga undamoqda

    Dunyo | 8 may, 21:45

    Surxondaryoda 53 tup Zarafshon archasi noqonuniy kesib tashlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 21:30

    Rossiya va AQSH Yevropaga gaz yetkazib berishni tiklash yo‘llarini muhokama qilmoqda — Reuters

    Dunyo | 8 may, 21:15

    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi

    Reklama | 8 may, 21:00

    Toshkentda sodir bo‘lgan YTHdan so‘ng Onix haydovchisi voqea joyidan ketib qoldi

    O‘zbekiston | 8 may, 21:00

    Isroil G‘azo aholisini ko‘chirish uchun “Gideon aravalari” maxsus operatsiyasini tayyorlamoqda

    Dunyo | 8 may, 20:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.