IT Park xorijda ishlayotgan o‘zbekistonlik IT-mutaxassisi Darxonbek Mamataliyevning muvaffaqiyat tarixi haqida hikoya qiladi. 25 yoshli Darxonbek Toshkentdagi Inha universitetini tamomlagan. Maktab, kollej va universitetda o‘qib yurgan kezlarida informatika va dasturlash fanlari bo‘yicha olimpiadalarda va IT musobaqalarida ham qatnashgan.
U hozirda AQSHda yashab “Uber” kompaniyasida iOS-dasturchi sifatida faoliyat olib bormoqda.
Chet elga ketish tarixi
Darxonbek AQSHga 2019-yilda ko‘chib ketgan. U Green Card yutganimdan so‘ng rezyumelarini AQSH kompaniyalariga jo‘natgan. IT sohasida ish topgach u yerga ko‘chib o‘tgan.
Uning aytishicha, ko‘chishdan maqsadi ikkita edi: moliyaviy yetuklik va dasturchi sifatida texnik bilimlarni oshirish.
AQSH, xususan, Kremniy vodiysi barcha texnologik kompaniyalarining markazi hisoblanadi. Dunyo bo‘ylab eng yirik kompaniyalarining yarmidan ko‘pi u yerda joylashgan. IT-mutaxassis uchun esa ko‘p narsalarni o‘rganishi mumkin bo‘lgan tajribali murabbiyga ega bo‘lish juda muhimdir.
Bundan tashqari, ustida ishlashingiz mumkin bo‘lgan katta mahsulotlarga ega bo‘lish ham juda muhim o‘rin tutadi, chunki katta, murakkab texnik muammolarga duch kelmasangiz, ularni qanday hal qilishni o‘rganmaysiz, — deydi Darxonbek.
Darxonbek eslashicha, ko‘chish va ishga joylashish bilan bog‘liq muammolar bo‘lmagan, chunki Green Card ishlashga ruxsat beradi. Ammo kelgandan keyin ba’zi qiyinchiliklar paydo bo‘ldi.
AQSHga ko‘chib o‘tganimda, men deyarli barcha pullarni chiptaga va uy-joyga sarfladim. Cho‘ntagimda 500 dollar qolgan edi. Bu mablag‘ bilan men mamlakatda hayotimni va ishimni boshladim va tez orada maosh olaman deb umid qildim, chunki menda boshqa pul yo‘q edi, — deb eslaydi u ilk kunlarini.
Boz ustiga yaqinlari yonida emasligi Darxonbek uchun yanada qiyin bo‘lgan.
Ko‘pchilik aytadi: chet elga bor, u yerda hamma narsa oson, hayot go‘zal, deb. Aslida uning ham o‘ziga yarasha qiyinchiliklari mavjud.
Yangi mamlakatga ko‘chganingizda, barchasini qayta boshlashingiz kerak. Yoningizda na do‘stlaringiz, na tanishlaringiz, oilangiz, na obro‘-e’tiboringiz, na tanish-bilish bo‘ladi. Yangidan do‘stlar va tanishlar doirasini tuzish kerak, shuning barobarida, o‘zga madaniyat va urf-odatlarga moslashish lozim.
Nega aynan AQSH?
Hozirda Darxonbek “Uber Eats” — turli davlatlarda faoliyat olib boradigan taom hamda do‘konlardan oziq-ovqat yetkazib berish ilovasini dasturlash ustida ish olib bormoqda. “Uber Eats” mazkur soha bo‘yicha dunyodagi eng yirik kompaniya hisoblanadi.
Nega aynan AQSHni tanladingiz deya berilgan savolga Darxonbek moliyaviy nuqtayi nazardan Amerikada dasturchilarga eng yuqori maosh beriladi, deya javob berdi.
Salohiyat nuqtayi nazaridan, u yerda nafaqat IT-kompaniyalar, balki boshqa sohalarda ham, masalan, sug‘urta, tibbiyot, bank va moliya sohalarida ham dasturchi-mutaxassislar kerak.
Bundan tashqari, yuqorida aytib o‘tganimdek, bu yerda yirik kompaniyalar, yirik mahsulotlar juda ko‘p. 10 mingta foydalanuvchi ishlatadigan ilovani yaratish boshqa, 100 million foydalanuvchi ishlatadigan ilovani ishlab chiqish boshqa. Ish ko‘lami, yondashuvlar har xil, — deb tushuntiradi u.
Qolaversa, mamlakatda turli IT-konferensiyalar o‘tkazib kelinadi. Tadbirlarda mashhur dasturchilar, dasturlash tillari, texnologiyalar mualliflarini uchratish mumkin. Ushbu mutaxassislardan ko‘p narsani o‘rgansa bo‘ladi.
O‘zbekiston IT sohasini qanday baholaysiz?
Darxonbek har qanday davlatning IT sohasi rivojlanishini quyidagi mezonlarga ko‘ra baholaydi: moliya, infratuzilma, o‘sish va inson salohiyati.
Moliyaviy nuqtayi nazardan, tan olaman, men hayratdaman. O‘zbekistonda dasturchilarning maoshi juda tez o‘sib bormoqda, bu qisman yirik global kompaniyalarning mamlakat bozoriga kirib kelgani bilan bog‘liq.
Shuningdek, mutaxassislar xorij kompaniyalarida qanday ishlash mumkinligi haqida o‘ylay boshladi va dasturchilar kasbining o‘ziga xos xususiyati shundaki, siz dunyoning istalgan nuqtasidan istalgan ishni bajarishingiz mumkin”.
Hozir, deya davom etadi mutaxassis, o‘zbekistonlik kadrlar xalqaro va xorijiy loyihalarni izlab, yaxshi maosh olishni o‘rgana boshladi.
Infratuzilmaga kelsak, u tarmoq sifatini nazarda tutgan holda, Toshkentda bu borada hech qanday muammo yo‘qligini ta’kidladi. Bundan tashqari, poytaxt o‘z biznesingizni xavfsiz olib borishingiz mumkin bo‘lgan kovorking maydonlariga to‘la. Biroq, poytaxt tashqarisida ahvol boshqacha.
Men o‘zim angrenlikman. Internet yomonligi sababli u yerda ishlash deyarli mumkin emas, kovorking haqida esa gap bo‘lishi ham mumkin emas, ular shunchaki mavjud emas. Hududlarda ham xuddi shunday muammo bor. Lekin men bilamanki, IT Park odamlar o‘qish va ishlash uchun kelishi mumkin bo‘lgan filiallar va IT markazlarini viloyatlarda ham ochmoqda, — deydi u.
Darxonbekning kuzatishlariga ko‘ra, O‘zbekistonda kasbiy o‘sish istagida bo‘lganlar ko‘p. Yoshlar IT sohasi istiqbolli ekanligini, bu orqali yaxshi pul ishlash mumkinligini tushunishadi. Ijobiy trend kuzatilayotgani, shubhasiz, quvonarli holat.
U hozir ko‘rayotgan yagona muammo O‘zbekistonda yirik mahsulotlar kam. O‘rganmoqchi bo‘lganlar bor, lekin ularga o‘rgatadigan hech kim yo‘q ya’ni talabaga tajriba yetishmaydi, yo‘l-yo‘riq ko‘rsatadigan ustoz yo‘q.
Inson kapitali qiyinroq masala. O‘zbekiston aholisi 30 milliondan ortiq, ularning orasida IT sohasiga qiziquvchilar salmoqli. Ammo muammo shundaki, hozir dasturchilarimiz sifat jihatidan jahon darajasidagi dasturchilar bilan raqobatlasha olmaydi.
Katta mahsulotlar ustida ishlay oladigan jahon miqyosidagi mutaxassislar barmoq bilan sanardek. Qolganlarida esa bunday bilim va tajriba yo‘q, jahon standartlariga javob bermaydi.Shuning uchun,u ham oliy ta’lim o‘quv yurtlarida, ham o‘quv kurslarida berilayotgan ta’lim sifatini oshirish muhim ekanligiga urg‘u berdi.
Aminmanki, to‘g‘ri yondashuv bilan O‘zbekiston tez orada yangi bosqichga ko‘tariladi. Biz odamlarga boshqacha fikrlashni — tadbirkorlikni rivojlantirishga yordam berishimiz kerak. Faqat biron bir IT-kompaniyada ishlamasdan, kattaroq narsalar haqida, o‘z korxonangizni qanday yaratish haqida o‘ylab ko‘ring, — deb tavsiya beradi u.
“Vatanga qaytish niyatingiz bormi?” degan savolga Darxonbek: “Men deyarli ketmadim desam ham bo‘ladi”, deya javob berdi.
O‘zbekistonga har olti oyda kelaman. Bu yerda men universitetlarda, konferensiyalarda nutq so‘zlayman. Shuning uchun deyarli ketmadim desam ham bo‘laveradi. Ammo jiddiy olib qarasa, hozir men dunyoni o‘rganyapman va yaqin yillarda sayohat qilishni, turli mamlakatlarni, ularning madaniyatini va biznesini o‘rganishni rejalashtirmoqdaman.
U yoki bu davlatda IT sohasi qanday ishlaydi, ularda qanday muammolar bor, ular qanday hal qilinmoqda, qayerda qanday biznesni boshlash mumkinligi meni qiziqtiradi. Qaytamanmi yoki yo‘qmi, bilmayman, vaqt ko‘rsatadi, — deb javob beradi u.
Yosh dasturchilarga qanday maslahat berasiz?
Darxonbek yosh mutaxassislarga aniq maslahatlar berdi.
Faoliyatingizning dastlabki yillarida bor e’tiboringizni tajriba orttirishga qarating. Hattoki pul to‘lanmaydigan amaliyot o‘tashingiz ham mumkin. Loyihalarni amalga oshiring va portfolio yarating.
Shuningdek, u yosh dasturchilarga ko‘p o‘qishni, yomon odatlardan voz kechishni maslahat beradi.
1. “Atomic Habits” kitobini tavsiya qilaman. Unda yomon odatlardan xalos bo‘lish va yaxshi odatlarni shakllantirish usullari tasvirlangan. Ushbu usullar o‘quv jarayonini osonlashtiradi.
2. Dasturchilar harakatsiz hayot tarziga ega. Sport bilan shug‘ullaning — sport zaliga boring, yuguring, velosipedda uching.
Izoh (0)