To‘qayev: Yadroviy portlashlar Qozog‘iston yeriga juda katta zarar yetkazgan

Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Xalqaro yadro sinovlariga qarshi harakatlar kuni munosabati bilan bayonot berdi, deb yozadi Tengrinews.

“Bugun Xalqaro yadro sinovlariga qarshi harakatlar kuni. U insoniyat uchun ulkan ahamiyatga ega. Atom portlashlari Qozog‘iston yeriga juda katta zarar yetkazgan. Bu fojia takrorlanmasligi kerak. Mamlakatimiz yadro xavfsizligi tamoyillarida qat’iy turadi”, — deb yozdi prezident o‘z Twitter’ida.

Shu kuniyoq Qozog‘iston TIV matbuot xizmati muassasa rahbari Muxtar Tleuberdi va Yadro sinovlarini keng qamrovli taqiqlash haqidagi shartnoma tashkiloti Tayyorgarlik komissiyasi ijroiya kotibi Robert Floydning qo‘shma bayonotini e’lon qildi.

“Biz barcha davlatlarni yadroviy portlashlarga qo‘yilgan moratoriyga rioya qilishda davom etishga chaqiramiz. Shartnomani hali imzolamagan va/yoki ratifikatsiya qilmagan davlatlarni buni zudlik bilan amalga oshirishga da’vat etamiz. Shartnoma kuchga kirishi uchun uni ratifikatsiya qilishi zarur bo‘lgan qolgan sakkizta davlatni xalqaro tinchlik va xavfsizlik yo‘lidagi bu muhim qadamni bosib, yadro qurolini tarqatmaslik va qurolsizlanishga sodiqligini namoyish etishga chaqiramiz”, — deyiladi hujjatda.

29-avgust kuni Xalqaro yadro sinovlariga qarshi harakatlar kuni nishonlanadi. Bu kun BMT Bosh assambleyasi tomonidan 2009-yil 2-dekabrda Qozog‘iston tashabbusi bilan ta’sis etilgan. Ushbu sananing tanlanishi 1991-yil 29-avgustda Qozog‘istonda dunyodagi eng yirik yadro poligonlaridan biri — Semipalatinsk yopilishi bilan bog‘liq. Bu kun 2010-yildan buyon har yili nishonlanadi.

Qozog‘iston 1216 ta yadro quroli bilan qurollanib, dunyoda AQSh, Rossiya va Ukrainadan keyin to‘rtinchi o‘rinni egallagan edi. Oxir-oqibat Qozog‘iston ham, Ukraina ham o‘zlarining yadro qurollarini Rossiyaga topshirgan.