Oxirgi yillarda xalqimiz orasida “snos” degan muammo paydo bo‘lgani — haqiqat. Qancha-qancha odamlarimiz uy-joyi yoki boshqa ko‘chmas mulkining noqonuniy buzilishi, kompensatsiya to‘lab berilmasligi oqibatida huquqlari buzildi, sud ishlari soniyam, keltirilgan zarar miqdoriyam ko‘payib bordi. Albatta, davlat va jamiyat o‘rtasidagi ijtimoiy-mulkiy nizolar noxush narsa, ammo, oqibatlarning budjetga ta’siri nuqtayi nazaridan kelib chiqilsa, masala yanada jiddiyligi oydinlashadi. 2020-yilda “snos”ga tushgan mulklar uchun 216 milliard so‘m, 2021-yil davomida 273 milliard so‘m kompensatsiya pullari to‘langan. 2022-yilda esa ushbu yo‘nalishdagi kompensatsiyalar uchun davlat budjetidan 500 milliard so‘m mablag‘ ajratish belgilangan. Tahlillar joylarda davlat va jamoat ehtiyojlari uchun yer uchastkalarining olinishi bilan bog‘liq aksariyat holatlarda shaxslarning mulk huquqi buzilganini ko‘rsatadi. Bunga asosiy sabab qonunchilikdagi bo‘shliqlar ekani sir emas.
Ushbu jihatlar “snos” muammosi jamiyat uchun qanchalik dolzarbligini anglatdi. Shu sababli yer uchastkasiga, uy-joyga, har qanday ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni qonunchilikda qayta inventarizatsiya qilish, huquqiy bo‘shliqlarni to‘ldirish ehtiyoji tug‘ildi.
Natijada esa bosh qomusda buni aks ettirish g‘oyasi paydo bo‘ldi. Bunga butunlay barham berish uchun ko‘chmas mulk, uy-joy huquqi bo‘yicha konstitutsiyaviy kafolatni belgilab qo‘yish lozim. Xususan, konstitutsiyaga 27-modda sifatida “Har kim uy-joy daxlsizligi huquqiga ega. Sudning qarorisiz uy-joydan mahrum etilishga yo‘l qo‘yilmaydi” degan norma taklif etilmoqda.
Izoh (0)