BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) investitsiya markazi iqtisodchisi Andrey Yarmak olma ishlab chiqaruvchilar uchun joriy mavsum va kelgusi yillarda bozor konyunkturasi qanday bo‘lishi haqida gapirdi.
Mavsumning asosiy muammolari
Andrey Yarmak Sharqiy Yevropa va Markaziy Osiyoning 10 ta davlati fermerlari o‘rtasida joriy yilning asosiy masalalari bo‘yicha o‘tkazilgan so‘rov natijalari bilan o‘rtoqlashdi.
O‘zbekiston va Qirg‘iziston vakillaridan tashqari barcha ishlab chiqaruvchilar tomonidan tilga olingan asosiy muammo Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi bo‘lib, mintaqadagi logistika va savdo, olma va boshqa tovarlar bilan bog‘liq vaziyatni tubdan yomonlashtirgani bo‘ldi.
Bundan tashqari, ushbu mavzumda olmaning arzonligi va uning ortiqcha taklifi ham kutilmoqda.
Bu kutilgan edi, chunki biz allaqachon ishlab chiqarish prognozlarini e’lon qilganmiz va Markaziy Osiyo va Kavkaz mamlakatlarida rekord darajadagi olma hosilini kutmoqdamiz, — deydi Yarmak.
Shuningdek, ko‘plab bog‘bonlar o‘g‘it va o‘simliklarni himoya qilish vositalari narxining keskin ko‘tarilishidan shikoyat qildi.
Bu olma yetishtirish narxining biroz oshishiga va mintaqada bu mevalar sifatining pasayishiga olib keldi, chunki hamma ham olmani zararkunanda va kasalliklardan himoya qilish vositalarini o‘z vaqtida sotib olish imkoniyatiga ega bo‘lmadi.
Shuningdek, logistikaning murakkabligi va qimmatligi, ayniqsa, Qozog‘iston eksportchilari tomonidan Rossiyadan kelgan savdo sheriklarining ishonchsizligi haqida ko‘plab shikoyatlar kelib tushdi.
Xususan, eksportyorlardan biri rossiyalik har 10 xaridordan 9 nafari yetkazib berilgan olma uchun umuman to‘lamaganligi yoki ular to‘lov shartlarini sezilarli darajada buzganligidan shikoyat qildi.
Jahon olma bozorida Markaziy Osiyoning o‘rni
Andriy Yarmak, avvalo, Markaziy Osiyo jahon olma bozoridagi eng muhim o‘yinchi emasligiga, balki jahon savdosidagi ulushi ortib borayotganiga e’tibor qaratdi.
Jahon yangi olma bozorining eng yirik o‘yinchilari mavsumiy afzalliklariga ega bo‘lgan Janubiy yarimshar mamlakatlari hisoblanadi.
Bular, birinchi navbatda, Chili, Janubiy Afrika, Yangi Zelandiya, Argentina va qisman Braziliya kabi davlatlardir. Ular dunyodagi barcha olma eksportining uchdan bir qismini tashkil qiladi.
Bundan tashqari, Xitoy ham olma bozorida katta eksportyorlardan biri hisoblanadi. Xitoy va Janubiy yarimshar dunyodagi yangi olma savdosining qariyb yarmini nazorat qiladi.
Avvalroq O‘zbekiston eng ko‘p sotib olayotgan oziq-ovqat mahsulotlari ma’lum bo‘lgan edi.
Izoh (0)