Toshkentning Chilonzor tumanida yo‘l ta’mirlash ishlari sabab yo‘l chekkasidagi daraxtlar ildiziga shikast yetkazilgandi. Davlat ekologiya qo‘mitasi dastlabki o‘rganish ishlari natijalarini e’lon qildi.
Aniqlanishicha, Chilonzor tumani, 1-mavze, Chilonzor ko‘chasi yo‘lini rekonstruksiya qilish jarayonida umumiy rejalashtirilgan 1,4 kilometr yo‘l ta’mirlash loyihasining 300 metr qismida eski irrigatsiya tarmoqlar (lotoklar) olib tashlanib, yo‘lni kengaytirish va sathini 1 metrgacha pasaytirish ishlari amalga oshirilgan.
Mazkur qurilish-ta’mirlash ishlari jarayonida Chilonzor ko‘chasidagi mavjud jami 101 tup daraxtlarga, shu jumladan, 92 tup eman, 1 tup chinor, 5 tup tut, 2 tup archa va 1 tup mevali behi daraxtlari ildiz qismi shikastlangan.
Avvalroq Toshkent shahr hokimligi ijtimoiy tarmoqlarda aytilganidek, 100 ta daraxtga zarar yetkazilganini rad etib, 7 ta daraxt ildiz tizimining ust qismiga qisman zarar yetkazilganini bildirgandi.
Qo‘mitaning dastlabki o‘rganish natijasiga ko‘ra, diametri 45-98 santimetrgacha bo‘lgan 7 tup eman daraxti ildiz qismiga jiddiy shikast yetkazilgani ma’lum bo‘lgan bo‘lsa, qo‘shimcha o‘rganish natijasida yana 2 tup eman jami 9 tup eman daraxtlarining ildiz qismiga jiddiy shikast yetkazilgani aniqlangan. Mutaxassislar fikriga ko‘ra, ushbu daraxtlarni saqlab qolish ehtimoli xavf ostida.
Dastlabki o‘rganishlarga ko‘ra, Chilonzor ko‘chasidagi qurilish-ta’mirlash ishlari natijasida qolgan 90 dan ortiq daraxtlar o‘sishdan to‘xtamaydigan darajada shikastlanganligi aniqlandi.
O‘rganish jarayonida ishtirok etgan Fanlar Akademiyasi Botanika instituti huzuridagi Rusanov nomidagi “Toshkent botanika bog‘i” ilmiy xodimi tavsiyasiga binoan, ildiz qismiga jiddiy shikast yetkazilgan 9 tup eman daraxtlarini saqlab qolish qator agrotexnik tadbirlarni talab etadi.
Toshkent shahar, Chilonzor ko‘chasini rekonstruksiya qilish jarayonida daraxtlarni ildiz tizimiga shikast yetkazilishi holatlari bilan, “O‘simlik dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to‘g‘risida”gi qonunning 32, 37-moddalari talablari buzilishiga olib kelgan.
Yuqoridagi holatlardan kelib chiqib, daraxtlarni ildiz tizimi jiddiy shikastlantirilgani natijasida dastlabki o‘rganishlarga ko‘ra, o‘simlik dunyosiga 420 million 450 ming so‘m miqdorida zarar yetkazilgani hisob-kitob qilingan.
Mazkur holat yuzasidan barcha hujjatlar prokuratura organlariga taqdim etilgan.
Amaldagi qonunchilik talablariga ko‘ra, qurilish loyihalarni amalga oshirishdan oldin ekologik me’yoriy loyiha hujjatlari ishlab chiqilishi hamda majburiy tartibda Davlat ekologik ekspertizasidan o‘tkazilishi belgilangan. Aniqlanishicha, mazkur yo‘l qurilish-ta’mirlash obyekti bo‘yicha qonunchilikda belgilangan tartibda Davlat ekologik ekspertiza xulosasi olinmagan.
Chilonzor tumani hokimligi matbuot xizmatining ma’lum qilishicha, muammoni joyiga chiqib o‘rgangan Fanlar akademiyasi huzuridagi Botanika instituti mutaxassislari daraxtlarni asrab qolish uchun yo‘lning har ikkala tomonining 3,5 metr qismini gomusli tuproq bilan to‘ldirish, daraxtlarga chirishning oldini olishda ishlatiladigan fitosporin mikrobiologik preparatlari va ildiz o‘stiruvchi kornevin biostimulyatori bilan ishlov berish haqida tavsiyalar berdi.
Toshkent shahri hokimi Jahongir Ortiqxo‘jayev mas’ullarga loyihadagi olti chiziqli avtomobil yo‘li o‘rniga to‘rt chiziqli avtomobil yo‘lini qoldirish, ortib qolgan joyni esa yashil hududga aylantirish bo‘yicha topshiriq berdi. Shuningdek, shahar prokuroriga ushbu loyihada qo‘yilgan xatoliklar uchun loyiha institutiti, quruvchilar, ekologiya bo‘limi va, umuman, ushbu loyihada qatnashgan barcha mutasaddilarga chora ko‘rilishi zarurligini ta’kidladi.
Ayni paytda holat yuzasidan Jinoyat kodeksining 198-moddasi 3-qismi (ekinzorlarni, o‘rmonlarni, daraxtlarni yoki boshqa o‘simliklarni shikastlantirish yoxud nobud qilish) bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari olib borilmoqda.