22-iyulda NASA tomonidan Operatsion Land Imager Muruntov oltin konining tabiiy rangli tasvirini olgani ma’lum bo‘ldi. Bu haqda Earth Observatory xabar berdi.
O‘zbekistonning sun’iy yo‘ldosh tasvirlarida qumli dalalar va changli tekisliklar orasida katta dumaloq bo‘shliq ko‘zga tashlanadi. Bu dunyodagi eng yirik oltin manbalaridan biri bo‘lgan Muruntov oltin koni.
Unda rudani yaqin atrofdagi qayta ishlash korxonalariga tashish uchun yuzlab yuk mashinalari va konveyer tizimidan foydalaniladi. Keyin ishchilar oltin va boshqa qimmatbaho metallarni qazib olish uchun yig‘ma yuvish deb ataladigan jarayondan foydalanadi.
Yerdagi eng yirik oltin konlaridan biri Muruntov koni hisoblanadi. Kon 1958-yilda topilgan va qazib olish ishlari 1967-yilda boshlangan.
Hozir uning kengligi 3,5 kilometr va chuqurligi 600 metr. 2021-yilda kondan 3 million unsiya (85 ming kilogramm) oltin qazib olingan.
Geologlarning fikriga ko‘ra, oltin millionlab yillar davomida sodir bo‘lgan voqealar zanjiri tufayli bu hududda yer yuzasiga yaqin joylashgan.
Astronomlar oltinning birinchi navbatda sayyorada qanday paydo bo‘lganini o‘rganmoqda. Quyoshdagi yadro sintezi ko‘plab elementlarni sintez qilishi mumkin bo‘lsa-da, bu jarayon oltin kabi og‘ir elementlarni yaratish uchun yetarli energiya ishlab chiqarmaydi.
Ba’zi astronomlarning fikricha, neytron yulduzlari va o‘ta yangi yulduzlar o‘rtasidagi to‘qnashuvlar bu energiyani ta’minlagan bo‘lishi mumkin.
Yer tarixining boshida sayyoradagi har qanday oltin yadroga cho‘kib ketgan bo‘lar edi, ammo 4 mlrd yil oldin meteoritlarning kuchli bombardimon qilinishi, ehtimol, narsalarni qo‘zg‘atgan va oz miqdordagi metallni mantiyaga surgan.
Bir hisob-kitobga ko‘ra, oltin Yer qobig‘ining atigi 0,000004 foizini tashkil qiladi. Ma’lum bo‘lgan oltin zaxiralarining qariyb 80 foizi qazib olingan.
Avvalroq dunyodagi eng yirik oltin konlari e’lon qilingani, unda O‘zbekiston ikkinchi o‘rinda ekanligi haqida xabar berilgandi.