Bugun IT deyarli har kuni ish o‘rni yaratayotgan sohalardan biriga aylandi.
Yangi loyihalar paydo bo‘lishi bilan sohaning turli darajadagi mutaxassislariga talab ham ortib bormoqda.
“Head Hunter Uzbekistan” ma’lumotlariga asoslangan statistikada ma’lum bo‘lishicha, 2021-yil yakuniga ko‘ra, eng talabgor sohalar bo‘yicha, ish beruvchilar orasida IT ikkinchi o‘rinni egallagan — o‘sha yil boshidan IT, internet, telekom sohasi bo‘yicha xizmat ko‘rsatuvchi kompaniyalar tomonidan 5 500 dan ortiq ish o‘rniga e’lonlar joylangan.
Biroq IT sferadagi ba’zi yoshlar faoliyatini xorijda davom ettirishni ma’qul topmoqda. Biri Germaniyadagi Google ofisida ishlovchi Namanganlik dasturchi bo‘lsa, boshqasi Amerikadagi Microsoft kompaniyasining muhim “aytichi”si.
“Qanotsiz parvoz” loyihasining navbatdagi qahramoni esa Germaniyadagi eng yirik, 70 million mijozga xizmat ko‘rsatuvchi Commerzbank kompaniyasida ishlaydi.
Uning hozirgi darajagacha bo‘lgan qadamlari, ishga kirish bosqichlari va uni O‘zbekistonga nima qaytara olishi haqida ushbu maqola tanishasiz.
Qashqadaryoning Yakkabog‘ tumanidan Germaniyadagi Frankfurtgacha
“Qashqadaryo viloyati, Yakkabog‘ tumanida tug‘ilganman. Yoshim 20 da. Germaniyaning Commerzbank kompaniyasida kichik dasturiy ta’minot muhandisi bo‘lib ishlayman.
Bu kompaniya qariyb 70 million mijozga xizmat ko‘rsatadi, xodimlari soni 50 mingga yaqin bo‘lib, Germaniyadagi eng yirik banking kompaniya sanaladi.
Commerzbank yuzlab tarmoqlarga ega. Kompaniya mijozlariga turli xil xizmatlar ko‘rsatib kelmoqda. Masalan:
- Cash Management (Naqd pullarni boshqarish)
- Capital Markets Financing (Kapital bozorni moliyalashtirish)
- Risk Management (Xavflarni boshqarish, nazorat qilish)
- Working Capital Financing (Aylanma kapitallarni moliyalashtirish)
Mening vazifam – katta ma’lumotlar bazasini qurish, sinovdan o‘tkazish, qayta ishlash tizimlarini loyihalash va boshqarishdan iborat” — deydi mutaxassis.
Rus, ingliz va nemis tillarida so‘zlasha olaman, lekin o‘rganishni to‘xtatmoqchi emasman
“Maktabda rus tilida ta’lim olganman. Qo‘shimcha til sifatida esa nemis tili darslariga borganman. Maktabni tamomlaydigan yillarim ingliz tili kurslarida tayyorlanib, IELTS xalqaro baholash tizimi bo‘yicha 6 ballni qo‘lga kiritganman” — deydi G‘anisher.
U erishgan natijalar bilan cheklanmay, ish jarayonida ham ingliz va nemis tillarini o‘rganishni davom ettiradi.
IELTS natijalarini qo‘lga kiritgan G‘anisherning bir do‘sti IT kun sayin rivojlanib borayotgani hamda har sohada dasturchilarga murojaat qilinayotgani haqida tushuntiradi.
Shundan keyin dasturchilikka qiziqib qolgan 17 yoshlik Tashkulov shu yo‘nalishda ta’lim beruvchi muassasalarni izlaydi.
Yoshligimdan kompyuter o‘yinlariga, ularning yaratilishiga, keyinchalik esa kod yozishga qiziqish paydo bo‘lgan. Ertamni shu sohada ko‘ra boshladim. IT’ning kelajagi juda porloq. Unda har doim yangi yo‘nalishlar paydo bo‘lib borishini tushundim — deya dasturchilikni tanlab yanglishmaganini ta’kidlaydi Tashkulov.
Nega aynan Polsha va Vistula universiteti?
G‘anisher qiziqishlari ortidan Polshadagi Vistula universitetiga kirib, ta’lim oladi.
Ta’lim uchun aynan Polshani tanlaganimning asosiy sababi — u yerdagi yashash xarajatlari boshqa Yevropa mamlakatlarinikiga qaraganda ancha arzon.
Ish topishda ham bir qancha qulayliklar mavjud. Masalan, bu yerda ko‘plab yirik korporatsiyalar ofislari joylashgan. Google va IBM kompaniyalari shular jumlasidandir.
Bundan tashqari, Polsha Yevropaning top davlatlaridan biri bo‘lib, boshqa 26 ta davlatda ish topish imkonini beradi.
Shu sanab o‘tilganlar va ta’lim sifatining yuqoriligi aynan Polshani tanlashimga yetarlicha sabab sifatida ko‘rilgan.
Vistula universiteti esa xususiy universitetlardan biri bo‘lib, o‘zining kompyuter fanlari, dasturchilik va muhandislikka yo‘naltirilgan fakultetlari, samarali o‘qitish tizimi hamda mahoratli va professional o‘qituvchilari bilan boshqa universitetlardan ajralib turadi.
Universitetga kirishda ikki talab bor:
- Ingliz tili bo‘yicha kamida B2 daraja;
- Maktabni a’lo bahoga tamomlaganingiz to‘g‘risidagi hujjat.
Yillik kontrakt summasi 500 dollar atrofida va yuqoridagilarning o‘zi bilangina sifatli bilimga ega bo‘lish juda manfaatli tuyulgan.
Universitetda 60 dan ortiq turli mamlakatdan kelgan talabalar bilan tanishish, xalqaro hamdo‘stlik muhitida o‘qish va muloqot ko‘nikmalarini oshirish imkoniga ham ega bo‘lganman.
Universitet o‘z talabalariga o‘quv dasturidan tashqari, malaka oshirish va Erasmus kabi dasturlarda ishtirok etish imkoniyatini taklif etadi.
Erasmus — Yevroittifoqning talaba va o‘qituvchilar almashinuvi bo‘yicha notijorat dasturi bo‘lib, u qatnashchilarning boshqa davlatda ta’lim olish yoki malaka oshirish imkonini beradi.
Bundan tashqari, universitet IBM, Microsoft, Aster va Oracle kabi ko‘plab taniqli kompaniyalar bilan hamkorlik qiladi.
Yuz nomzoddan biri sifatida kompaniyaga qabul, ish bo‘yicha tanlov, hamda intervyu bosqichlari haqida
Universitetda Kompyuter fanlari yo‘nalishida ta’lim oldim. O‘quv yilining to‘rtinchi semestrida o‘z hujjatlarimni rezyume shaklida to‘plab, onlayn ravishda Germaniya, Fransiya, Niderlandiya va Angliyaning yuzlab kompaniyalariga yubordim — deydi Tashkulov.
Unga ikki oy davomida umuman javob xatlari kelmagan.
Uchinchi oyda esa uchta — Germaniyadagi Commerzbank kompaniyasi, Polshada joylashgan AQSHning IBM kompaniyasi hamda Germaniyaning Bayer kompaniyalari aloqaga chiqadi:
“Kompaniyalarning HR xodimlari bilan ishga kirish uchun intervyu bo‘ldi. 4 bosqichli intervyu jarayonidan so‘ng, menga ikki — Commerzbank va IBM kompaniyalari amaliyotchi kichik xodim sifatida ishga qabul xati yubordi” — deydi G‘anisher.
Commerzbank’ni tanlagan mutaxassis quyidagi intervyu bosqichlaridan o‘tgan:
- HR xodimi bilan intervyu;
- Test — bunda ma’lum bir murakkab dasturlash loyihasi beriladi;
- Texnik intervyu — bunda Senior Engineer (tajribali injener) ko‘plab savollar va kodlash muammolari bo‘yicha bilim va logikangizni tekshiradi;
- Menejer (boshqaruv kengashi xodimi) muloqotga kirishimlilik va suhbatlashish ko‘nikmalaringizni tekshiradi.
Ishga qabul qilinganlar esa har yuzta nomzoddan bittaga to‘g‘ri keladi.
Commerzbank’dagi uch oylik amaliyotni tugatgach, G‘anisher kompaniyadan yaxshi maosh evaziga to‘liq stavkali ish taklifini oladi.
“Hozir ishlayotgan kompaniyam meni chuqur izlanishimga, o‘qib, o‘rganishimga hamda tajriba orttirishimga katta yordam beryapti”, — deydi yosh mutaxassis.
Dasturchining aytishicha, ushbu kompaniyaga ishga kirish sohadagi yangi kadrlar uchun ancha murakkab. Biroq, 2-3 yillik tajribaga ega bo‘lganlar, ish almashtirish borasida Commerzbank kompaniyasiga yuzlanganida, unchalik muammo bo‘lmaydi.
O‘ylashimcha, eng qiyin jarayon ham boshlab olish bosqichida bo‘ladi. Keyinchalik esa, tajribalar ortidanmi, bu unchalik murakkablik tug‘dirmaydi, — deya qo‘shimcha qildi u.
O‘zbekistonga qaytish haqida o‘ylab ko‘rmadim. Lekin malakamni yetarlicha oshirib olgach, mamlakatdagi soha rivojiga hissa qo‘shish niyatim ham yo‘q emas
O‘zbekistonda Big data va Data engineering sohalarida kadrlar yetarli emas. Ularga talab nafaqat O‘zbekiston, balki butun Yevropa va AQSH kabi rivojlangan davlatlarda ham juda yuqori.
O‘zbekistonga qaytish haqida hozircha o‘ylab ko‘rmadim. Sababi, men o‘z karyeramni juda erta boshladim. Bu sohada yana bir necha yil tajriba orttirishim kerak.
Biroq keyinchalik vatanga qaytib, Big data bo‘yicha o‘zlashtirgan bilim va tajribalarim bilan mamlakatdagi soha rivojiga hissa qo‘shish niyatim ham yo‘q emas. Bu uchun davlat barcha zarur sharoitlarni yaratib bera olishiga ham ko‘zim yetadi. Faqat, o‘zimdagi bilim va ko‘nikmalar yetarli darajada bo‘lishi kerak — deydi Germaniya kompaniyasi dasturchisi.
Atrofdagilar mahalliy OTMlarga kirishimni istagan. Faqat ota-onamgina xorijda sifatli ta’lim olishim tarafdori edi
“Ilk xorijga chiqqan vaqtim 17 yoshda edim. Bu yoshdagi farzandini uzoqqa, yana sezilarli muddatga yolg‘iz o‘zini yuborish har qanday odam uchun vahimali. O‘shanda buvim va do‘stlarim rosa qarshi chiqqan” — deydi G‘anisher.
Uning yaqinlari O‘zbekiston davlat universitetlarida o‘qishini xohlagan. Ota-onasi esa, biroz xavotirli bo‘lsa-da, xorijda yuqori sifatli ta’lim olishi tarafdori bo‘lgan.
Ota-onam tavakkal qilishga qo‘rqmagani, o‘sha vaqtda men uchun barcha zarur sharoitlarni qilib berganidan cheksiz minnatdor bo‘laman. Har doim, har kim uchun eng yaxshi insonlar bu so‘zsiz ota-onadir. Ular sizni hamma vaqt tinglay oladi — deydi G‘anisher Tashkulov.
O‘zbekiston uchun kichik startap loyihalar tashkil etib, IT sohasining yangi yo‘nalishi bo‘yicha yosh avlod bilan tajribamni bo‘lishish — katta orzu, maqsadlarimdan biri
“Chet el hayotida moslashuvchanlik muhim ahamiyat kasb etadi. Eng katta yutug‘im ham mana shu sifatga egaligimda, deb bilaman.
Yangi tilda begona odamlar bilan tez muloqotga kirishish — muammolaringizning qisqaroq muddatda hal bo‘lishiga yordam beradi” — deydi xorij hayotini ko‘rib, dunyo qarashi sezilarli o‘zgargan G‘anisher.
Hozirgi eng katta maqsadim — yaqin bir necha yil ichida o‘z sohamning yetuk mutaxassisi bo‘lish. Bundan keyin esa Kanada universitetida magistratura bosqichini o‘qib, faoliyatimni yanada katta kompaniyalarda davom ettirishni reja qilganman.
Yana katta orzularimdan biri — yillar o‘tib, O‘zbekiston uchun kichik startap loyihalar tashkil etib, IT sohasining yangi yo‘nalishi bo‘yicha yosh avlod bilan tajribamni bo‘lishishdir.
Til o‘rganish — orzularingiz xaritasini yaratadi
Bu kabi maqsadlarga yetishishining eng birinchi qadami — til o‘rganishdir. O‘rganayotgan tillaringiz soni nechta bo‘lishi ahamiyatsiz. Muhimi, u sizga orzular yo‘l xaritasini yaratadi, keng imkoniyatlar eshigini ochadi. O‘rganishdan charchamaslik zarur — deydi G‘anisher.
Uning aytishicha, veb texnologiyalardan tashqari, katta ma’lumotlar bazasi bilan ishlash (big data) va robototexnika yo‘nalishlarini ham birdek o‘rganish foydadan xoli bo‘lmaydi. Dunyo bo‘yicha bu sohalar keyingi o‘n yillikda juda rivojlanadi.
“Yirik kompaniyalarda muhim sanaluvchi yana bir narsa — kommunikatsiya, ya’ni muloqotga kirishish va muomala madaniyati sanaladi. Usiz kompaniyalarning talabgorga ish yoki lavozim berishi juda murakkab, chunki har bir boshliq qo‘l ostida doim suhbatlasha oladigan, aloqaga kirishimli, muammo va kamchiliklarni muhokama qila oladigan xodim ishlashini xohlaydi.
Yana bir narsa — dasturlashni o‘rganishga ortiqcha pul sarflamang. Kurslarda o‘qishga umuman sharoitingiz bo‘lmagan taqdirda ham o‘rganish uchun yechim bor — YouTube kanallarida millionlab foydali video darslar mavjud va siz istaganingizcha bilimni bepul o‘zlashtirishingiz mumkin.
Asosiysi — maqsad uchun tinmay harakat qilish va qunt bilan takrorlashdir”.
Izoh (0)