Raqamli moliyaviy texnologiyalar har kuni rivojlanayotgan bugungi kunda bolalarni moliyaviy savodxonlikka o‘rgatish muhimdir.
Buning bir usuli — farzandingiz uchun bank kartasini ochish. “Daryo” bolalar bank kartasi haqida so‘z yuritadi.
Psixologlarning ta’kidlashicha, 10 yoshga kelib bolalar pulning qadr-qimmatini to‘liq tushunib mustaqil va ongli ravishda xaridlarni amalga oshirishga tayyor bo‘lishadi.
Ota-onalar farzandlariga pulning qadrini tushunishga va ularni oqilona boshqarishga o‘rgatishlari kerak.
Bolalar bank kartasi nima?
Bolalar bank kartasi quyidagicha ishlaydi: ota-ona o‘z nomiga maxsus bank karta hisobini ochadi.
Bank kartasi esa farzandining ismiga ochiladi va kartaga farzandining ismi yoziladi.
Ushbu bank kartasi yordamida to‘lovlarni amalga oshirish yoki pullarni naqdlash mumkin.
Bolalarga bank kartasini ochish uchun ota-ona nima qilishi kerak?
Ota-onalar Humo, Uzcard yoki Visa bolalar bank kartalariga buyurtma berishlari mumkin. Ba’zi banklar qo‘shimcha imkoniyat sifatida bolalar bank kartalarini maxsus dizayn bilan taklif etishadi.
10 yoshdan katta farzandlar uchun bolalar bank kartasini ochish imkoni mavjud. Ayrim banklarda yosh chegarasi bundan ham kichik bo‘lishi mumkin.
Buning uchun nima qilish kerak:
- Ota-ona pasport, farzandining tug‘ilganlik haqidagi guvohnomasi bilan bankning istalgan filialiga keladi va bolalar bank kartasiga ariza qoldiradi. Ba’zi banklarda ushbu kartaga onlayn rasmiy veb sayt orqali buyurtma berish mumkin.
- Bank kartasi bilan operatsiyalarni amalga oshirishga rozilik berish.
- Bank kartasining tayyorligi haqida qo‘ng‘iroq yoki SMS xabarni kutish kerak. Bank kartasining tayyor bo‘lish vaqti bir necha kun bo‘lishi mumkin (taxminan 3kundan 10 kungacha).
- Tayyor bo‘lgandan so‘ng bankdan kartani olib ketish.
- Farzand uchun moliyaviy rejalashtirish va nazorat qilish uchun bankning mobil ilovasini o‘rnatish.
Bolalarning xarajatlarini qanday qilib nazorat qilish mumkin?
Cheklovni o‘rnatish
Birinchi bo‘lib bolaga pul boshqarishni tushuntirish kerak shundan so‘ng agar zarur bo‘ladigan bo‘lsa cheklovni o‘rnatish kerak.
Bolalar cheklovni to‘g‘ri tushunib yetishi kerak, ya’ni cheklovni norma deb qabul qilishi kerak.
Birinchi bo‘lib sarflash chegarasini to‘g‘ri o‘rnatishingiz kerak. Eng yaxshi yo‘li bu — boladan odatda nimani sotib olishini va qancha xarajat qilishini eslab qolishini so‘rashdir.
Yaxshisi bir haftalik cheklov qo‘yish kerak: chunki sarf-xarajatlar kunlarga qarab farq qilishi mumkin.
Xarajatlar cheklovi
Ota yoki onaning mobil raqamiga SMS xabarnomani o‘rnatish orqali bolaning sarf-xarajatlari haqida ma’lumot olish mumkin.
Bundan tashqari, farzandingiz internetda onlayn xaridni amalga oshirishga harakat qilganda, ota yoki onaga to‘lovni tasdiqlash uchun SMS xabarnoma keladi.
Shuningdek, siz bank kartasiga sarf-xarajatlar bo‘yicha internet to‘lovlariga (xorijiy valyuta kartalari uchun) cheklovlarni o‘rnatishingiz mumkin.
Bolalar bank kartalarining afzalliklari
Bolalar bank kartasining asosiy afzalligi bu xavfsizlikdir.
Do‘konga borganda bolangizga maosh kelib tushadigan kartangizni bermaysiz, Ushbu bank kartasi bilan ota-ona xavfsiz va xotirjam bo‘la oladi, farzandingiz esa xarajatlarda mustaqil bo‘ladi.
Xavfsizlik
Bank kartasida pulni saqlash o‘zingiz bilan naqd pul olib yurishdan ko‘ra ancha qulayroq va xavfsizroqdir.
Ayniqsa bolalar bank kartasini yo‘qotish xavfi mavjud bo‘lsa-da, bank kartasini blokirovka qilish orqali orqali bank kartasini himoyalash mumkin.
Saqlash
Amaliyotlar shuni ko‘rsatadiki bolalar odatda beparvolik bilan olib yuriladigan banknotlar va tangalarga qaraganda bank kartalarini kamroq yo‘qotadi.
Aniqlik
Bank kartasi yordamida to‘lovlarni amalga oshirishda hech qachon qaytimlar bilan bog‘liq chalkash vaziyat bo‘lmaydi.
Tezlik
Zarur vaqtda, ota-onalar bolaning qayerda bo‘lishidan qat’iy nazar uning kartasiga tezda pul o‘tkazishlari mumkin.
Rejalashtirish
Bank kartasi yordamida bolalar o‘z xarajatlarini boshqarishni o‘rganishlari mumkin. Bank kartasidagi mablag‘larning mavjudligi bolada o‘z xarajatlarini oldindan rejalashtirish va tejash odatini uyg‘otadi. Kelajakda bu albatta foydali bo‘ladi.
Bolalar bank kartalarining kamchiliklari
Ortiqcha xarajat
Bolalar bank kartasidagi pulga reallik deb qaramasdan kerak bo‘lgandan ko‘proq pul sarflashlari mumkin.
Moliyaviy xatarlar
Bolalar bank va bank kartasi bilan munosabat o‘rnatishda tajribaga ega bo‘lmaganligi sababli firibgarlar ulardan bank kartasi va unga tegishli ma’lumotlarni osongina olishlari mumkin.
Bank kartasining yo‘qolishi
Bolalar kattalar kabi intizomli emaslar, shuning uchun bolalarda bank kartasini yo‘qotish yoki sindirish ehtimoli ko‘proq. Bank kartasiga qayta buyurtma berish oddiy amaliyot, ammo bu biroz vaqt talab qiladi.
Moliyaviy xavfsizlik qoidalari: bolalarni nima haqida ogohlantirish kerak
Bolaga moliyaviy xavfsizlikning asosiy qoidalarini tushuntirish kerak shunda bola ularni doimo eslab yuradi. Barcha bank karta egalari uchun amal qiluvchi quyidagi qoidalar mavjud:
- karta ma’lumotlarini hech kimga oshkor qilmaslik kerak (jumladan, PIN kod, bank kartasi raqami va orqa tarafdagi CVC/CVV kod);
- ijtimoiy tarmoqlarda bank kartasi fotosuratlarini yuborish va joylashtirish taqiqlanadi;
- ota-onadan boshqa hech kimning qo‘liga bank kartasi xaridni amalga oshirish uchun berilmasligi kerak;
- notanish web saytlarda bank kartasi ma’lumotlarini ro‘yxatdan o‘tkazmaslik kerak.
Maqolada Markaziy bankning “Finlit.uz” saytidagi ma’lumotlardan foydalanildi
Izoh (0)