Turkiya seriallari eksport bo‘yicha AQSHdan keyin dunyoda ikkinchi o‘rinda turadi va uning mahsulotlarini butun dunyo bo‘ylab 650 million tomoshabin tomosha qiladi. Klassik turk seriali boy erning kambag‘al xotini yoki mafiya o‘yinlari haqida bitmas-tuganmas dostondan iborat bo‘lardi. Ammo bu konsepsiya besh yil avval mamlakatda striming xizmatlarining paydo bo‘lishi bilan o‘zgara boshladi. Endi turk seriallari jamiyatning haqiqiy muammolari haqida gapirishni, o‘tkir ijtimoiy voqealarni bir yoki ikki fasldan iborat siqilgan hajmga to‘plashni va tomoshabinni nafaqat drama bilan, balki boshqa janrlar bilan ham xursand qilishni o‘rgandi.
“Fi, Chi, Pi” (2017-2018, ikki fasl, 22 qism)
Rejissor: Mert Baykal
Rollarda: Ozan Guven, Serenay Sarikaya va boshqalar.
Serial turkiyalik yozuvchi Azra Koxenning bestseller bo‘lgan trilogiyasiga asoslangan bo‘lib, mashhur psixologning yosh, lekin o‘ta shuhratparast balerinaga qanday o‘ralashib qolgani va uni ta’qib qila boshlagani haqida hikoya qiladi, ammo kim kimdan foydalanayotgani va kimni manipulyatsiya qilayotgani ma’lum emas. Bu serial dunyoda hamma aqldan ozgan va juda baxtsiz: kim hokimiyatni xohlaydi, kim shon-sharafni istaydi, kimdir esa sevgini. Film Istanbulning ajoyib manzaralari va bosh rollardagi mashhur aktyorlar ijrosi tufayli muvaffaqiyatli chiqqan.
“Shaxsiyat” (2018, bir mavsum, 12 qism)
Rejissor: Onur Saylak.
Rollarda: Haluk Bilginer, Jansu Dere, Metin Akdo‘lger va boshqalar.
Afsonaviy turk aktyori Haluk Bilginer tunda qotilga aylanadigan Altsgeymer kasalligiga chalingan qariya roli uchun xalqaro “Emmi” mukofotiga sazovor bo‘ldi. Shovqinli hikoya atipik manyak haqidagi odatiy drama sifatida boshlanadi, lekin uning sekin sur’atiga ishonmang. Qariyaning bunday xatti-harakatlarida asos bor: zo‘ravonlik, hokimiyat, ayollar, jinoyat, jamiyatning adolatsiz tuzilishi va uni tuzatish uchun bir necha kishining harakatlari yetadimi, yo‘qmi — filmni tomosha qilib javob topishingiz mumkin.
“Istanbulda uchrashdik” (2020, bir mavsum, sakkiz qism)
Rejissor: Berkun Oya
Rollarda: Oykyu Karayel, Fotih Artman va boshqalar.
Netflix tomonidan buyurtma qilingan birinchi turk seriallardan biri va, albatta, ijodkorlar turklar hayotining ikki tomonlamaligini ko‘rsatishga muvaffaq bo‘lgan: bir shaharning o‘zida penthauslarda boylar va gazi yo‘q uylarda kambag‘allar yashaydi, har qanday ishni xojasining gapiga ko‘ra bajaradigan ro‘molli ayollar va birinchi navbatda o‘zlarining jinsiy erkinligi va moliyaviy mustaqilligini qadrlaydigan baland poshnali zodagon ayollar tasvirlanadi. Qisqa serial ikki dunyoni birlashtiradi va ularning aholisiga bir-birini kashf etishga yordam beradi. Farrosh ayol Meryem to‘satdan uzoq vaqt hushini yo‘qotishidan davolanish uchun terapevt Perining oldiga keladi, ammo aslida kim shifokor, kim bemorligi hozircha aniq emas. Haqiqiy drama tomoshabinni chuqurroq o‘ylashga o‘rgatadi.
“Klub” (2021..., bir mavsum, o‘n qism)
Rejissor: Seren Yuje
Rollarda: Go‘kche Bahodir, Barysh Arduch, Solih Bademchi, Firat Tanish va boshqalar.
Usmonlilar saltanatining dastlabki yillaridanoq o‘sha paytdagi Konstantinopolda turklar, armanlar, yahudiylar, yunonlar va turli xalqlarning vakillari tinch-totuvlikda yashagan. Ammo XX asr hamma narsani o‘zgartirdi: 1940-yillarda joriy etilgan g‘ayrimusulmonlar uchun jizya solig‘i badavlat yunon va yahudiy oilalarni vayron qildi va 1955-yil sentabridagi qirg‘in esa Istanbulning ko‘p millatliligiga barham berdi. Film bosh qahramoni istanbullik yahudiy Matilda qotillik uchun qamalgan va hozir qizi Reychel bilan yaqinroq bo‘lish uchun Beyog‘lidagi tungi klubda ishlaydi. Uning atrofini ko‘p millatli, murakkab va xavfli shahar qamrab olgan.
“Qirmizi xona” (2020–2022, ikki fasl, 61 qism)
Rejissor: Jem Karji
Bosh rollarda: Binnur Kaya
Serial mashhur turk yozuvchisi va psixologi Gulseren Budaijiog‘luning Istanbuldagi ruhiy kasalliklar klinikasi egasi va uning bemorlari haqidagi kitobi asosida suratga olingan. Har bir epizodda real voqealarga asoslangan yangi hodisa sodir bo‘ladi. Ushbu filmning ssenariy muallifi Gulseren shuningdek, “Istanbullik kelin” yoki “Derazadagi qiz” seriallar bilan birga ko‘plab turk televizion loyihalar muallifidir. Haqiqiy iztiroblar va real hayotdagi sujetlarning bunday uyg‘unligi serialning ko‘p qirrali bo‘lishiga yordam beradi.