Lift ishlab chiqaruvchi kompaniyalar rossiyalik ishlab chiqaruvchilarning buyurtmalarini qabul qilishni to‘xtatdi. Bu haqda Forbes xabar berdi.
24-fevraldan keyin Rossiyada ish hajmini qisqartirgan yoki to‘xtatgan Amerikaning Otis va Finlyandiyaning Kone kompaniyalari mavjud shartnomalar va o‘rnatilgan uskunalarga texnik xizmat ko‘rsatish bo‘yicha majburiyatlarni bajarishni davom ettirdi, biroq yangi liftlarni yetkazib berish bo‘yicha buyurtmalarni qabul qilmayapti.
Bu ommaviy uy-joylarga unchalik ta’sir qilmasligi mumkin, lekin yuqori budjetli loyihalar, birinchi navbatda osmono‘par binolar qurish uchun muammoga aylanadi.
Bozor hajmi
Milliy liftlar ittifoqi (NLS) tahlil va statistika qo‘mitasining hisobotiga ko‘ra, Rossiyada har yili 40 mingdan ortiq lift ishga tushiriladi. Ulardan 75 foizi Rossiyada ishlab chiqariladi. O‘tgan yili o‘rnatilgan liftlarning 5779 tasi ya’ni 12,6 foizi Belarusda ishlab chiqarilgan.
Biroq Otis mahsulotlari ham mahalliy liftlarning 75 foiziga kiritilgan, chunki kompaniya Rossiyada mahalliylashtirilgan ishlab chiqarishga ega.
2021-yil holatiga ko‘ra, Otis lift bozorida 16 foiz ulushga ega edi (7295 lift), kompaniya bozordagi barcha ishlab chiqaruvchilar orasida ikkinchi o‘rinni egallagan.
2021-yilda o‘rnatilgan barcha liftlarning 20 foizini ishlab chiqaradigan Shcherbinskiy lift zavodi yetakchi hisoblanadi (9193 lift). Kone ulushi ancha kam — 3 foiz yoki 1132 lift.
Boshqa Yevropa ishlab chiqaruvchilarining ulushi bundan ham kichikroq: Shveysariyaning Schindler kompaniyasi 0,7 foiz (343 lift), Germaniyaning ThyssenKrupp lifti - 1,1 foiz (526 lift), Gretsiya Kleyemann - 0,4 foiz (182 lift).
Rossiyada ishlarning to‘xtatilishi Otis, Kone va ThyssenKrupp Elevator tomonidan rasman e’lon qilindi, ularning umumiy bozor ulushi 20,1 foizni tashkil etgan.
Defitsit xavfi
Asosiy tanqislik o‘ziga xos shift o‘lchamiga va buyurtma asosida pardozlash xususiyatiga ega bo‘lgan liftlarning murakkab tipologiyasiga, shuningdek, ma’lum texnik xususiyatlariga to‘g‘ri keladi, — deb tushuntiradi Pridex qurilish kompaniyasining tijorat direktori Aleksandr Aleinikov.
Unga ko‘ra, bunday liftlar ko‘p qavatli turar-joy binolari va ma’muriy binolarda qo‘llaniladi. Bularning barchasi murakkab, ko‘pincha noyob bo‘lib, asosan ketgan kompaniyalar — Otis, ThyssenKrupp va boshqalar tomonidan ishlab chiqarilgan.
Import o‘rnini bosish
Ishlab chiquvchilarning talabi mahalliy ishlab chiqaruvchilarga qayta taqsimlana boshladi. 2017-yilda PIK Grup MEL zavodini sotib olgan. U bir vaqtning o‘zida import qilingan komponentlardan voz kechib, ishlab chiqarishni ko‘paytirmoqchi.
Liftlarga talab haqiqatan ham oshdi. Har kuni yangi mijozlar bilan muzokaralar olib boriladi, tijorat takliflari ko‘paytiriladi, — deydi Shcherbinskiy lift zavodidan Artemiyev.
Biroq sanoatda to‘liq import o‘rnini bosish hali amalga oshirilmagan. Yuqori tezlikdagi liftlarni Rossiyada ishlab chiqarish mumkin emas.
Rossiya korxonalari kichik miqdordagi yuqori tezlikda ishlaydigan lift uskunalarini ishlab chiqarishi uchun juda katta miqdorda sarmoya talab qilinadi, — deb tushuntiradi Artemiyev.
Yana bir qiyinchilik shundaki, mahalliy liftlar uchun ba’zi komponentlar ham faqat chet elda ishlab chiqariladi.
Davlat buyurtmasi bo‘yicha namunaviy qurilish loyihalari va mintaqaviy kapital ta’mirlash fondlari faoliyat yuritadigan bozorda import qilinadigan butlovchi qismlarning ulushi 10 foizdan oshmaydi, ammo tijorat segmentida u 30 foizgacha yetishi mumkin.
Komponentlar orasida Tayvan va Xitoyda sotib olinadigan vinchlar (kabinani harakatga keltiradigan tortish elementi) va mikroelektronika, masalan, chiplar eng ko‘p import qilinadi.
Turkiya va Xitoy
Rossiya kompaniyalari asosan Turkiya va Xitoydan yangi lift ishlab chiqaruvchilarni qidirmoqda. Biroq yangi ishlab chiqaruvchilar bilan yangi muammolar paydo bo‘lishi mumkin.
Osiyolik ishlab chiqaruvchilar bilan ishlashda logistika muammolari va yetkazib berishning uzoq muddatlariga duch kelinadi. Agar ilgari u o‘rtacha bir yarim oyni tashkil etgan bo‘lsa, bugungi kunda u olti oyga yetdi, — deyiladi xabarda.
Bundan tashqari, xorijlik ishlab chiqaruvchilarning ketishi, valyuta kursining o‘zgarishi va iqtisodiy vaziyat allaqachon liftlar narxining o‘rtacha 30 foizga oshishiga sabab bo‘lgan.