AQSH asosiy stavkani keskin ko‘tardi. Bu jahon iqtisodiyotiga qanday ta’sir qiladi?

AQSH Federal rezerv tizimi (Fed) 1994-yildan beri eng katta foiz stavkasini oshirishni ma’qulladi. 

Fed bu yil stavkalarni tez sur’atda oshirishni davom ettirishini bildirdi, chunki u iqtisodiyotni sekinlashtirmoqchi va 40 yillik eng yuqori darajada bo‘lgan inflyatsiyaga qarshi kurashmoqda.

Rasmiylar 15-iyun, chorshanba kuni yakunlangan ikki kunlik siyosat yig‘ilishida stavkaning 0,75 foiz punktiga ko‘tarilishiga rozi bo‘ldi. Bu esa Fed’ning benchmark federal fondlari stavkasini 1,5 foizdan 1,75 foizgacha oshiradi.

Fed’ning e’lonidan keyin qimmatli qog‘ozlar ko‘tarildi va AQSH davlat obligatsiyalari yuqoriladi.

Yangi prognozlar shuni ko‘rsatdiki, yig‘ilishda ishtirok etgan barcha 18 amaldor Fed bu yil stavkalarni kamida 3 foizga oshirishini kutmoqda. Ularning yarmi esa Fed fond stavkasini bu yil 3,375 foizga ko‘tarishi kerakligini aytmoqda.

Fed raisi Jerom Pavel matbuot anjumanida Markaziy bank retsessiyani keltirib chiqarmoqchi emasligini aytdi.

So‘nggi bir necha oydagi voqealar iqtisodiyotni yumshatishga erishishni qiyinlashtirdi, —  deydi Pavel. 

Fed’ning bu harakati Yevropa Markaziy banki tomonidan asosiy stavkalarni kutilganidan ham ko‘proq oshirilishiga olib kelishi mumkin. 

Moliyaviy sharoitning keskinlashuvi ortida AQSH dollari so‘nggi savdo sessiyalarida sezilarli darajada oshdi. Yaqin orada dollarning ko‘tarilishiga olib kelayotgan jarayonlar to‘xtamasligi aytilmoqda.

Global tovarlar dollarda baholanadi. Bunday sharoitda AQSH valyutasining mustahkamlanishi butun dunyo uchun jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. 

Ukrainadagi urush va geosiyosiy tafovutlar natijasida ta’minot zanjirlari va xarajatlar uchun yuzaga kelgan qiyinchiliklar korporatsiyalar uchun yuqori stavkalar tahdidini kuchaytirdi.

Fed’ning keskinlashuvi Yevropa Markaziy banki, Angliya banki va Shveysariya bankiga ham o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi. 

Agar boshqa Markaziy banklar o‘z valyutasining qadrini ushlab turish yoki oshirish maqsadida stavkalarni oshirishsa, ehtimol, dollarning bahosi pasaya boshlashi mumkin.

Avvalroq AQSHda inflyatsiya 40 yillik yuqori darajaga ko‘tarilib, Baydenga bosim o‘tkazayotgani haqida xabar berilgan edi.