Shifokorlar har bir taomni kamida 15 marta chaynashni maslahat berishadi, aks holda tiqilib qolish mumkin. Agar bir parcha ovqat havo yo‘lini to‘sib qo‘ysa, yordam berish uchun uch daqiqa vaqtingiz bor. Bunday hollarda hayotingizni saqlab qolish uchun quyidagilarni bilishingiz kerak.

Birinchi qoida: yo‘taling

Agar qiyinchilik bilan bo‘lsa ham nafas olayotgan va hatto gapira olayotgan bo‘lsangiz havo yo‘llari to‘liq bloklanmagan. Bunday holda tiqilib qolgan qismni havo oqimi va diafragma mushaklarining kuchlanishi yordamida itarishga harakat qilish mumkin. Buruningiz bilan nafas oling va iloji boricha yo‘talishga harakat qiling. Buning uchun tanangizni belgacha egib, qo‘llarni soningizga qo‘ying va kuchingiz boricha yo‘taling.

Ikkinchi qoida: Amerikancha o‘t o‘chirish usulini sinab ko‘ring

Jeff Reman — amerikalik feldsher va o‘t o‘chiruvchi tiqilib qolganda o‘z-o‘ziga yordam berish texnikasini o‘ylab topgan. Buni quyidagicha bajarish kerak:

• Tiz cho‘kib, kaftlaringizni yerga qo‘ying.
• Qo‘llaringizni poldan tezda olib, ko‘kragingiz bilan yiqiling. Zarba tufayli havo yoki u bilan yopishgan narsa yoki ovqat bo‘lagi o‘pkadan kuch bilan chiqib ketadi.

Past balandlikda joylashgan har qanday chiqadigan sirt: vannaning yon tomoni, stul yoki divanning yoni, stulning orqa tomoni va boshqalardan foydalansa bo‘ladi. Qorinning yuqori qismi qattiq sirtga to‘g‘ri tushishi uchun egilib, keyin oyoqlaringizni bo‘shashtiring va qorningiz bilan keskin yon sirtga uriling. Tiqilib qolgan ovqat bo‘lagi birinchi zarbadan keyin chiqishi kerak.

To‘rtinchi qoida: o‘zingizga Heimlich usulini qo‘llang

Heimlich manyovri — bu bo‘g‘ilib qolgan odamning diafragmasiga bosim bo‘lib, yopishgan narsa yoki ovqat bo‘lagini chiqarib tashlashga yordam beradi. Ayniqsa, bu usul jabrlanuvchiga nisbatan boshqa birov tomonidan amalga oshirilsa, samarali bo‘ladi, lekin yaqin atrofda hech kim bo‘lmasa, buni o‘zingiz ham qilishingiz mumkin. Quyidagicha qilinadi:

• Qo‘lingizni musht qilib, oshqozon, kindik va qovurg‘a tagiga qo‘ying. Bunday holda bosh barmog‘i oshqozonga qarshi turishi kerak.
• Bosimni oshirish uchun boshqa qo‘lingiz bilan mushtingizni ushlang.
• J harfini chizayotgandek, tez harakat bilan, mushtingizni oshqozonga va yuqoriga torting.
• Hech qanday o‘zgarish bo‘lmasa, stulning orqa tomoniga egilib, mushtingizni stul va oshqozon orasiga qo‘ying va harakatni takrorlang.