Okeanlardagi kislota miqdori 26 ming yil ichidagi eng yuqori darajaga yetdi (video)

18-may kuni Jahon meteorologiya tashkiloti (JMT) Dunyo okeanlari 2021-yilda eng issiq va eng kislotali darajaga ko‘tarilganini hamda muz qatlamlarining erishi dengiz sathining yuqoriga ko‘tarilishiga yordam berganini ma’lum qildi.

Okeanlar favqulodda ekstremal hodisalarga duch kelmoqda. JMT o‘zining yillik “Global iqlim holati” hisobotida iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq bir qator o‘zgarishlarni batafsil bayon qilgan.

“Iqlimimiz ko‘z o‘ngimizda o‘zgarmoqda. Antropogen issiqxona gazlari tomonidan hosil qilingan issiqlik sayyoramizni ko‘plab avlodlar uchun issiq makonga aylantiradi”, — dedi JMT bosh kotibi Petteri Taalas.

JMT hisoboti Birlashgan Millatlar Tashkilotining iqlim bo‘yicha so‘nggi baholashi ortidan e’lon qilindi. BMT bayonoti insoniyat issiqxona gazlari chiqindilarini keskin qisqartirishi kerakligi, aks holda tobora halokatli global iqlim o‘zgarishiga duch kelishi haqida ogohlantiradi.

Atmosferadagi karbonat angidrid va metanning global isish darajasi 2021-yilda dastlabki rekordlardan oshib ketdi, deya ta’kidlagan JMT.

O‘tgan yili global miqyosda o‘rtacha harorat sanoat davridan oldingi o‘rtacha ko‘rsatkichdan 1,11 daraja yuqori bo‘lgan, chunki dunyo 1,5 daraja Selsiy chegarasiga yaqinlashmoqda, bundan keyin isish effektlari keskin bo‘lishi kutilmoqda.

2021-yili Tinch okeanidagi La-Ninyaning sovutish effekti tufayli harorat 2020-yilga nisbatan biroz pastroq bo‘lgan bo‘lsa-da, u baribir rekord darajadagi eng issiq yetti yil orasidan joy olgan.

“Rekord darajadagi yana bir eng issiq yilni ko‘rishimiz vaqt masalasidir”, — deya qo‘shimcha qildi Taalas.

Issiqlik va chiqindilarning katta qismini okeanlar o‘ziga oladi. Suv obyektlari Yerda to‘plangan issiqlikning taxminan 90 foizini va inson faoliyati natijasida chiqadigan karbonat angidrid chiqindilarining 23 foizini o‘zlashtiradi.

Hisobotda aytilishicha, okean so‘nggi 20 yil ichida sezilarli darajada tezroq isib, 2021-yilda yangi eng yuqori darajaga yetdi va uning yanada isishi kutilmoqda. Bunday ta’sirni o‘zgartirish uchun asrlar yoki ming yillar kerak bo‘lishi mumkin.

Okean, shuningdek, kamida so‘nggi 26 000 yil ichidagi eng kislotali darajaga yetgan, chunki u atmosferada yanada ko‘proq karbonat angidridni o‘zlashtirib, reaksiyaga kirishmoqda.

So‘nggi o‘n yil ichida dengiz sathi 4,5 santimetrga ko‘tarilgan.