Narxlar o‘sishi so‘nggi 40 yillikdagi eng yuqori ko‘rsatkichlarni qayd etdi — Markaziy bank
Tashqi vaziyatning keskinlashuvi sharoitida birinchi chorak so‘ngida dunyo bozorlarida asosiy turdagi iste’mol tovarlari taqchilligi kuzatilib, narxlar o‘sishi so‘nggi 40 yillikdagi eng yuqori ko‘rsatkichlarni qayd etdi. Bu haqda Markaziy bank pul kredit sharhida ma’lum qildi.
Ko‘pchilik davlatlar tomonidan import va eksportga taqiqlarning kiritilishi logistika va yetkazib berish tizimiga kuchli zarba berib, global miqyosda energiya va qishloq xo‘jaligi uchun zarur mineral o‘g‘itlar hamda oziq-ovqat mahsulotlari narxining yuqori sur’atlarda o‘sib borishiga sabab bo‘lmoqda.
BMTning oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) ma’lumotiga asosan, 2022-yilning dastlabki choragida oziq-ovqat tovarlari narxi 19,1 foizga oshdi.
Jumladan, 2021-yilning dekabriga nisbatan o‘simlik yog‘i 39,3 foizga, don mahsulotlari 21,1 foizga, go‘sht 8 foizga, sut mahsulotlari 13 foizga va shakar 1,3 foizga qimmatlashdi.
Jahon bozorida kuzatilayotgan narxlar o‘zgarishi ta’sir ko‘lami biroz kechikish bilan mahalliy bozorlardagi tovarlar narxida sezila boshladi. 2022-yilning ilk choragida oziq-ovqat mahsulotlari narxining o‘sishi 4,4 foizni tashkil etib, ushbu segmentning umumiy inflyatsiyaga qo‘shgan hissasi 1,8 foiz bandga to‘g‘ri keldi.
Yanvar va fevral oylarida ichki bozorda o‘simlik yog‘lari narxi arzonlashdi. Biroq mart oyida jahon bozorida ushbu mahsulotlarga bo‘lgan talab, xalqaro kotirovkalarning keskin oshishi
va yetkazib berish hajmining qisqarishi ichki bozorlardagi narxlarga bosimni yuzaga keltirdi.
O‘simlik yog‘ining narxi jahon bozorida neft narxining oshishi bilan ham bevosita bog‘liqdir.
Un narxi makaron, bug‘doy va yem narxlaridagi o‘zgarishlar sut mahsulotlari va uni qayta ishlashdan olinadigan pishloq, sariyog‘, margarin ishlab chiqarish hamda parranda go‘shti yetishtirish tannarxlarida ham aks etmoqda, — deyiladi sharhda.Bundan tashqari, shakar va un narxining oshishi ushbu mahsulotlardan ishlab chiqariladagan qandolat mahsulotlari va salqin ichimliklar narxi o‘sishiga sabab bo‘ldi.
Meva va sabzavotlar narxi yanvar oyidagi o‘sishdan so‘ng fevral oyida nisbatan sekinlashgan bo‘lsa, mart oyiga kelib narxlar yuqoriroq oshish dinamikasiga qaytdi.
Bu holat mahsulotlarning qo‘shni davlatlarga eksport qilinishi va mavsumiylik bilan bog‘liq. Shuningdek so‘nggi haftalarda kuzatilgan salqin ob-havo bahorgi sabzavotlar yangi hosilining vegetativ davrini ma’lum muddatga kechiktirdi.
Qozog‘iston va Belarusdan go‘sht importi oshishi ichki bozorda narxlarning pasayishiga sabab bo‘ldi.
Avvalroq The Economist nashri Rossiya urushi Osiyoda ochlikni keltirib chiqarayotgani haqida ma’lum qilgandi.
