Ba’zi odatiy alomatlarga e’tibor bermaslik odatiy holdir — u o‘z-o‘zidan o‘tib ketadi, deyish esa noto‘g‘ri. Uyquchanlikni keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan sabablar va u bilan qanday kurashish haqida “Lisa.ru” nashri bir qancha ma’lumotlar taqdim etdi.
Uyquchanlik — tashvishlanish uchun biror bir sabab bormi?
Uyquchanlik ba’zi sog‘liq muammolariga bog‘liq bo‘lishi mumkin. Ammo bu alomatning o‘zi kasallikning mavjudligi haqida ishonch bilan gapirish huquqini bermaydi.
Kech kirmasidan ancha oldin energiya va quvvatning pasayishi kuzatilsa, buning sababini aniqlash kerak. Chunki kun davomida muntazam ravishda uxlash istagi bir qator kasalliklarning belgisi bo‘lishi mumkin — oddiygina ortiqcha ishlashdan organizmdagi jiddiy o‘zgarishlargacha.
Uyquning umumiy sabablari va uni qanday boshqarish kerak?
Uyqusizlik
Uyqu va uyg‘onish rejimi buzilgan kunda gormonlar buzilishi— kortizol, melatonin, serotonin va boshqalarning noto‘g‘ri ishlab chiqarilishiga olib keladi. Buni inobatga olgan holda, organizm stress holatida bo‘lib, na yetarli energiya to‘playdi va na tiklana oladi.
Buning uchun rejimga tushish kerak. 8 soat uxlash, 22:00—23:00 da uyquga yotish va ertalab soat 6:00—7:00 da uyg‘onish tavsiya etiladi. Keyin gormonlar ishlab chiqarilishi me’yorlashadi, kuch va energiya qayta tiklanadi.
Surunkali stress
Bu juda keng tushuncha, jumladan:
- noto‘g‘ri ovqatlanish:
- uyqu rejimining buzilishi;
- haddan tashqari jismoniy va ruhiy stress;
- hissiy va psixologik tajribalar;
- uzoq muddatli toksik zo‘riqish;
- gormonal nomutanosiblik;
- boshqa surunkali sog‘liq muammolari.
Bunday holda, mutaxassis bilan bog‘lanish yaxshiroq, chunki jarayon uchun global integratsiyalashgan yondashuv kerak: dam olish, hissiy stressni kamaytirish, ovqatlanish va boshqalar kabi.
Temir tanqisligi anemiyasi
Bu, ayniqsa, ayollar va o‘smirlarda keng tarqalgan. Birinchisi, har doim ham hayz davomida yo‘qotilgan qon ovqatlanish bilan qoplanmaydi, ikkinchisi esa faol o‘sish va rivojlanish davri. Ko‘pincha, kamqonlik bilan kasallangan onadan tug‘ilgan bolalar ushbu toifaga kiradi.
Temir tanqisligi anemiyasining mavjudligini va uning darajasini aniqlash uchun birinchi navbatda laboratoriya diagnostikasi kerak. Temir, ferritin, transferrin, umumiy oqsil ko‘rsatkichlari tekshiriladi. Anemiyani aniqlashda mutaxassisning tavsiyalariga murojaat qilish kerak. Yoki hech bo‘lmaganda — temirga boy qo‘shimchalar olinadi. Vaziyatning oldini olish har bir ovqatda yetarli miqdorda oqsilni iste'mol qilishdir. Uning so‘rilish sifatini kuzatish juda muhim.
Insulin qarshiligi
Uning aniq belgisi — kun davomida doimiy ravishda yegulik iste’mol qilish istagi, taxminan 3 soat yoki undan ko‘proq vaqt davomida ovqatlanish orasidagi tanaffuslarga dosh bera olmaslik. Bunday odamlarda uyquchanlik ko‘pincha 15 dan 16 soatgacha davom etadi. Ushbu holatda uglevodlarni iste’mol qilishni kamaytirish va kletchatka, oqsil va sog‘lom yog‘larni iste’mol qilishni oshirish orqali ratsionni muvozanatlashtirish tavsiya etiladi. Kun davomida 2-3 marta gazaksiz ovqatlanish kerak. Shirinliklarga bo‘lgan ishtiyoqni kamaytirish uchun ratsionga magniy va xromga boy mahsulotlar qo‘shiladi.
Izoh (0)