“Eng yomoni — bolalarning qiynalganini ko‘rish”. Besh farzandi o‘zidek qora ishchi bo‘lishini xohlamay, ularni o‘qitish uchun 17 yildan beri Rossiyada ishlayotgan muhojir hikoyasi

“Daryo” “Muhojirlar hayoti” loyihasi doirasida xorijda mehnat qilayotgan o‘zbekistonliklarning hayotini yoritishda davom etadi. Bu galgi qahramonimiz — 17 yildan buyon Rossiyada ishlayotgan Zafar Eshonqulov.

Muhojirlik hayotimning boshlanishi ham boshqalarnikidan deyarli farq qilmaydi. Texnikumni bitirib, sovxozlarda ishlaganman. O‘sha paytlari oyligim 120 so‘m atrofida edi. Ro‘zg‘orga bemalol yetardi. Uylandim, birin-ketin bolalarim tug‘ildi. Vaqt o‘tib, olayotgan maoshim qora qozonni tebratishga yetmay qoldi. Qolaversa, farzandlarimni universitetlarda o‘qitib, oliy ma’lumotli qilish istagim ham bor edi. Buning uchun esa ko‘proq daromad topishim kerak edi. Xullas, el qatori bir dunyo orzu niyatlar bilan 2005-yili Rossiyaga yo‘l oldim.

Chita viloyatining Mogocha shahridagi xususiy korxonadan ish topdim. Bu yer bir boy odamga tegishli. Uning yonilg‘i quyish shoxobchalari ham bor. Qo‘shimchasiga korxona yonilg‘i tashiydigan mashinalarning ta’miri bilan ham shug‘ullanadi. Men bu yerda payvandlovchi bo‘lib ishlayman.

Ish joyimda doim payvandlash ishlari bo‘lmagani uchun yonilg‘i quyish shoхobchalariga ham xizmat ko‘rsataman. Xullas, nima ish bo‘lsa, qilib ketaveraman. Shuning uchun ham boshlig‘imiz menga ishonadi. 17 yildan beri faqat shu yerda ishlab kelyapman.

Oylik daromadim ko‘ngildagidek. Nolimayman, ammo men yashayotgan hudud juda ham sovuq, abadiy muzlik desa ham bo‘ladi. Qishda havo harorati -50 darajagacha sovuq bo‘ladi. Xudoga shukr, bu yil -45 daraja atrofida bo‘ldi. Qishni aylanib o‘tishning iloji yo‘q. Belgilangan vazifam tufayli tashqarida ishlashimga to‘g‘ri keladi.

Rossiyadagi inqiroz biz uchun foyda bo‘lgan

2005—2006-yillardagi Rossiyada muhojirlik hayoti bilan hozirgisini solishtiradigan bo‘lsam, farq juda katta. Avvallari hujjatsiz ishlardik. Rossiya militsiyasi ham, qozoqlar ham chegara postlarida “hujjating yo‘q ekan” deb bizdan pul olishga harakat qilishardi.

O‘sha paytlari O‘zbekistonga poyezdda borib kelardik. Vagonda ayol kishimi, erkakmi, ahamiyati yo‘q, ochiqchasiga pul talab qilishardi. Majbur berardik. Hozir samolyotda kelib, ketayotganim uchun bunday muammolar yo‘q.

2009-yili butun dunyodagi iqtisodiy inqiroz biz uchun foydali bo‘lgan. Chunki Yevropa bilan Vladivostokni bog‘lovchi katta avtomobil yo‘li qurilgan. O‘sha yili yonilg‘ini ko‘proq sotib, biz ham yaxshi pul ishlaganmiz. Oyiga 400-500 dollar uyga jo‘natish imkonimiz bo‘lgan.

Muhojirlikda topganlarim

17 yillik muhojirligim davomida dadam rahmatli qurib bergan uyni ta’mirladim. Farzandlarimni o‘qitdim, ikki qizimni turmushga uzatib, bitta o‘g‘limni uyladim. Katta o‘g‘limga joy olib, u yerga uy qurib, yashasa bo‘ladigan sharoitga keltirib, o‘zini alohida qilib chiqardim.

Aslida katta o‘g‘lim men bilan birga 2009-yildan 2019-yilgacha ishlab yurdi. Kelib, ketib, moddiy tarafdan oyoqqa turib oldi. Bu menga katta yordam bo‘ldi. Uylanganidan keyin qayta keltirmadim. Bolalarining oldida bo‘lsin, dedim. Chunki oilasiz yashash qiyinligini juda yaxshi bilaman. O‘g‘lim ham men kabi hayotda yashashini istamayman. Uning ham bolalari oldida baxtli yashashga haqqi bor. Hozir farzandlarining oldida ishlab yuribdi.

Hozir 22 ga kirgan egiz o‘g‘il-qizimni o‘qityapman. Qizim Termiz davlat universitetida o‘qiydi, o‘g‘lim esa o‘z kuchi bilan Politexnika institutiga budjetga kirgan.

Qizimni yaxshi joyga turmushga uzatsam, o‘g‘lim durustroq joylarga kirib ishlasa, to‘yini ko‘nglimdagidek o‘tkazsam, bo‘ldi, tashvishlarim tugaydi deyman-u... O‘zbekning muammosi tugamaydi-da. Olti nabiram bor. Alloh kuch-quvvat berib tursa, bolalarimdan ortib, ularga ham yordam berish niyatidaman.

Armonim — otamning yonida ko‘p bo‘la olmadim

Dadam juda yaxshi inson edilar. Hammamizning oliy ma’lumotli bo‘lishimizni xohlardilar. Ukam va singillarim o‘z kuchi bilan oliygohlarga kirganida juda quvongan, bolalarim ham o‘qishga kirganida quvonchdan yig‘lab yuborgandilar. Faqat egizaklarimning bu yutug‘ini ko‘rolmay, dunyoni tark etdilar....

Rossiyaga kelayotganimda dadamning ahvoli yaxshi edi. Ketganimdan keyin yurak xurujidan vafot etibdi. Borolmadim, ularni so‘nggi manzilga kuzatolmadim. Dadam bilan o‘tirib, ko‘p-ko‘p suhbatlarini ololmaganim menga armon bo‘lib qoldi.

Ota davlat ekan. Odam qancha gaplashsa ham, yonida bo‘lsa ham, to‘ymas ekan... Xuddi xayolimda kamday tuyulaveradi.

Ayolim mening yo‘qligimni  bildirmadi

Ayolim — hamshira. Unga ming rahmat aytaman. Shuncha yil yo‘qligimni bildirmay, bolalarimga tarbiya berdi. Xudoga shukr, farzandlarim ham dadamiz biz uchun ishlab yuribdi, deb yaxshi o‘qib, meni uyaltirmaslikka harakat qilishdi. Birgalikda ikki qizimizni turmushga uzatdik, o‘g‘limizni uyladik. Ulardan ko‘nglim to‘q. Egizaklarimning ham o‘qishini bitirgizib, uyli-joyli qilib olsam, otalik vazifamni to‘liq bajargan bo‘lardim.

Har safar ayolimga: “Endi qaytsam, bo‘ldi, hech qayoqqa ketmay, oldingda bo‘laman, birgalashib qarilik gashtini suramiz”, deyman. Ammo qaniydi, hech yo‘q 150 dollar oylik beradigan ish bo‘lsa, bu yerlarda yurmasdim...

Agar vaziyat o‘zgarmasa, bu yerlarda yurishdan foyda yo‘q

Rossiya va Ukraina o‘rtasida kuzatilayotgan vaziyat tufayli ko‘p muhojirlar ishsiz qoldi, daromadlari tushib ketdi. Ishimda, oylik maoshimda qisqartirishlar bo‘lmadi, lekin narx-navolar oshib ketdi. Dollar ko‘tarilgani hisobiga topgan pulimizni uyga yubora olmadik. Agar vaziyat o‘zgarmasa, bu yerlarda yurishning foydasi yo‘q.

Ochig‘ini aytsam, oilamdan uzoqda, sovuq ob-havoda yashash jonimga teggandi. Sentabr oyida O‘zbekistonga butunlay qaytishni reja qilib turgandim. Hozirgi holat esa ketish qarorimni yanada tezlashtiryapti.

Niyatim — tezroq uyimga qaytib, qolgan umrimni oilam, nabiralarim bag‘rida o‘tkazish.