Markaziy osiyolik mehnat muhojirlarining yarmiga yaqini Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishidan bir oy o‘tib o‘z vatanlariga qaytishga tayyor. The Diplomat nashri bu jarayonni tahlil qildi.
Mehnat muhojirlari tomonidan yuborilgan pul o‘tkazmalari Qirg‘iziston, Tojikiston va O‘zbekistondagi ushbu tranzaksiyalar orqali qo‘llab-quvvatlanadigan oilalar va mamlakatlarning umumiy iqtisodiyoti uchun katta ahamiyatga ega.
Rossiya markaziy osiyolik mehnat muhojirlarining aksariyati uchun pul o‘tkazmalarining asosiy manbasi hisoblanadi. Rossiya ham bu davlatlarning asosiy savdo sherigidir.
Rossiyaning iqtisodiy faoliyati sanksiyalar ostida qisqara boshladi, bu tendensiya davom etishi mumkin. Rublning zaiflashishi markaziy osiyolik muhojirlar va ularning oilalari iqtisodi uchun darhol va uzoq muddatli ta’sir ko‘rsatadi.
So‘nggi hisob-kitoblarga ko‘ra, O‘zbekistonga yuborilgan pul o‘tkazmalarining 55 foizi Rossiyadan kelgan. Qirg‘iziston bilan bu ko‘rsatkich 83 foizga teng bo‘lsa, Tojikiston bilan 58 foizga yetadi.
Dollar miqdorida Rossiyadan O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari Qirg‘iziston va Tojikistonga nisbatan hamon eng yuqori ko‘rsatkich bo‘lib qolmoqda. Bunga chet elga ishlash uchun ketayotgan o‘zbekistonliklar soni anchayin ko‘pligi sababdir.
2020-yilda o‘zbekistonlik muhojirlar 6,98 mlrd dollar, Qirg‘iziston muhojirlari 2,4 mlrd dollar, Tojikiston muhojirlari esa 2,18 mlrd dollar pul jo‘natgan. Jahon bankining prognozlariga ko‘ra, 2022-yilda Rossiyadan pul o‘tkazmalari o‘rtacha 25 foizga qisqaradi.
Rossiyada ishsiz qolgan va daromadi qadrsizlangan migrantlar Markaziy Osiyoga qayta boshladi. Toshkent yilning birinchi choragida Rossiyadan qaytgan 133 ming muhojir haqida xabar bergan.
Biroq taqqoslash uchun o‘tgan yilgi raqamlarni keltirmagan, bu esa muammoning ko‘lamini baholashni qiyinlashtiradi. Dushanbe esa joriy yilning birinchi choragida Rossiyadan qaytgan muhojirlar soni 60 337 nafarni tashkil etganini ma’lum qilgan, Bu 2021-yilning shu davriga nisbatan 2,6 barobar ko‘pdir.
O‘zbekiston Davlat migratsiya agentligi tomonidan hozirda Rossiyada bo‘lgan 15 ming nafar muhojir o‘rtasida o‘tkazilgan keng ko‘lamli so‘rovda 40 foizi ishsizligi yoki Rossiya rubli qadrsizlanishi tufayli O‘zbekistonga qaytish istagi borini bildirgan.
36 foiz migrantlar esa doimiy ish o‘rinlari bo‘lgani sababli O‘zbekistonga qaytishni reja qilmaganini ma’lum qilgan. Qolgan 24 foizi hozircha barqaror ish bilan band ekanini va agar o‘z lavozimlarini yo‘qotsalar, O‘zbekistonga qaytishlari mumkinligi haqida xabar berishgan.
Markaziy Osiyo davlatlari Rossiyaning iqtisodiy muammolaridan ta’sirlangan yana bir soha bu — savdo. Rossiya O‘zbekistonning eng muhim savdo hamkorlaridan biridir. Rossiyadagi iqtisodiy qiyinchiliklar muqarrar ravishda O‘zbekistonni sotish va sotib olish uchun boshqa bozorlarni izlashga undamoqda. Biroq bu jarayon ma’lum bir vaqtni talab qiladi.
O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Tojikiston hukumatlari mehnat muhojirlarining to‘satdan qaytishi mumkinligidan xavotir bildirishmadi. Ammo mutaxassislarning fikriga ko‘ra, agar muhojirlar o‘z vatanlariga doimiy ravishda qaytishga qaror qilsa, Markaziy Osiyo davlatlari iqtisodi ularni ish bilan taminlashga tayyor emas.
Markaziy Osiyodagi yuqori martabali amaldorlar orasida Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi tez orada tugaydi va iqtisodiy vaziyat bundan keyin ham yomonlashmaydi degan umid bor.
Hamma muhojirlar qaytib kelmasligi aniq, ba’zilari esa Rossiya iqtisodiyoti qanchalik yomonlashmasin, o‘z pozitsiyalarini saqlab qoladi. Boshqalar esa Markaziy Osiyoga qaytgandan ko‘ra, boshqa mamlakatlarga o‘tishlari mumkin. Markaziy osiyolik muhojirlarning katta qismi qurilish, yetkazib berish xizmatlari va haydovchilik kabi ichki iqtisodga juda bog‘liq bo‘lgan past malakali ishlarda ishlaydi.
Avvalroq Rossiyada migrantlarning mamlakatdan chiqib ketishi kuzatilayotgani haqida xabar berilgan edi.
Izoh (0)