O‘zbekiston iqtisodiyoti 2022-yilda Rossiyadan investitsiyalar va pul o‘tkazmalarining kamayishi hisobiga sekinlashishi kutilmoqda. 2023-yilda esa biroz ko‘tariladi. Bu haqda Osiyo taraqqiyot bankining (OTB) hisobotidan ma’lum bo‘ldi.
OTB o‘zining eng muhim yillik iqtisodiy nashri bo‘lgan “Osiyo taraqqiyot istiqbollari” (2022-yil)da O‘zbekiston yalpi ichki mahsulotining (YaIM) o‘sishi 2022-yilda 4 foiz bo‘lishini, bu o‘tgan yilgi 7,4 foizlik o‘sishdan sekinroq bo‘lishini prognoz qildi.
Chunki xususiy iste’molni mo‘tadillashtirish sanoat va xizmatlarning kengayishini cheklaydi. 2023-yilda o‘sish yana 4,5 foizgacha ko‘tarilishi kutilmoqda. Ammo xavflar keskin tashqi muhit va koronavirus variantlari paydo bo‘lishi bilan bog‘liq.
COVID-19 ning misli ko‘rilmagan ta’siriga qaramay, O‘zbekistonda 2021-yilda, asosan, sanoat va xizmatlar sohasining kengayishi hisobiga kuchli o‘sish tiklanishi kuzatildi, — deydi OTBning O‘zbekistondagi vakolatxonasi direktori Sindi Malvichini.Inflyatsiya o‘tgan yilgi 10,7 foizdan 2022 yilda 9 foizgacha sekinlashishi kutilmoqda. Bunga Markaziy bank asosiy stavkasi 14 foizdan 17 foizga oshirgani sabab bo‘ladi. Oziq-ovqat narxlarini pasaytirish uchun hukumat 2022-yil oxirigacha yog‘lar, parranda go‘shti, bug‘doy uni va guruch kabi muhim oziq-ovqatlar uchun import bojlari bo‘yicha imtiyozlarni saqlab qoldi. Inflyatsiya 2023-yilda 8 foizgacha pasayishi prognoz qilinmoqda.
Osiyo taraqqiyit banki 1966-yilda tashkil qilingan bo‘lib, unga 68 ta davlat a’zo hisoblanadi.
Shu bilan birga, xususiy iste’molning o‘sishi 4,5 foizgacha sekinlashishi kutilmoqda. 2022-yilda pandemiyadan keyingi talabning sovishi va pul o‘tkazmalari oqimining pasayishi kutilmoqda. Bu esa uy xo‘jaliklari daromadlarining o‘sishini cheklaydi. 2023-yilda xususiy iste’mol 5 foizgacha kamayishi kutilmoqda.
2022 va 2023-yillarda tovar va xizmatlar eksporti, xususan, mis, oltin, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari va neft-kimyo eksporti 9 foizga o‘sishi prognoz qilinmoqda. Biroq tovar va xizmatlar importining 12 foizgacha qisqarishi mumkin. Har ikki yilda ham transport xizmatlariga hamda import kapitali va oraliq tovarlarga nisbatan talab hajmi pasayadi.
OTB O‘zbekistonga “yashil” iqtisodiyotga o‘tish uchun bir qancha takliflar bergan. Jumladan, iqlimdan xabardorlikni oshirish, yashil davlat investitsiyalarini rejalashtirish va yashil moliyalashtirishni rivojlantirish uchun qulay muhit yaratish taklif qilingan. Bundan tashqari davlat-xususiy sheriklik va kredit kafolatlari kengaytirilishi, qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarilishi va boshqa muhim infratuzilmaga xususiy investitsiyalar jalb qilinishi kerak. O‘zbekistonning “yashil iqtisodiyot”ga o‘tishi tashqi iqtisodiy vaziyatlarga ta’sirchanligini kamaytirishi mumkin.
Hisobotga ko‘ra, “yashil” iqtisodiyotga o‘tish davlat korxonalariga qazib olinadigan yoqilg‘i subsidiyalarini bosqichma-bosqich to‘xtatish yoki kamaytirish xarajatlarini qoplashni o‘z ichiga oladi. Shuningdek, yashil texnologiyalarga davlat va xususiy investitsiyalarni jalb qilish va bank tizimida ekologik va ijtimoiy sohalarni joriy etish orqali yashil moliyalashtirishni rivojlantirish kerak.
Avvalroq O‘zbekiston “Yashil” o‘sish indeksida Osiyo davlatlari ichida 33-o‘rinda ekani aytilgandi.
Izoh (0)