Rossiya—Ukraina muzokaralari ishtirokchilarining zaharlanishi. OAV ma’lumotlariga ko‘ra Roman Abramovich va yana ikki kishiga zarar yetgan

Rossiya hamda Ukraina o‘rtasidagi tinchlik muzokaralari ishtirokchilarining uch nafarida kimyoviy quroldan zaharlanishga o‘xshash alomatlar kuzatilgan. Bu haqda 28-mart kuni Bellingcat surishtiruv loyihasi ma’lumot tarqatdi. Unga ko‘ra “Chelsi” futbol klubining egasi, milliarder Roman Abramovich ham zaharlangan bo‘lishi mumkin. Meduza mazkur zaharlanish ishi yuzasidan asosiy ma’lumotlarni taqdim etgan.

Bellingcat Abramovich, ismi oshkor etilmagan yana bir rossiyalik biznesmen bilan birgalikda Kiyevda Ukraina oliy radasi deputati, Rossiya bilan muzokaralarda ishtirok etayotgan Rustem Umerov bilan uchrashganini aniqlagan. Bellingcat ma’lumotlari bo‘yicha uchrashuv 3-martda kunduz kuni o‘tgan va soat 22:00 gacha davom etgan. Uchrashuv yakunida uning ishtirokchilarining ko‘zlarida kuchli og‘riq, yoshlanish va teri qatlamining yallig‘lanishi kabi jismoniy zo‘riqishlar kuzatilgan. Ushbu alomatlar 4-mart tongigacha ishtirokchilarni tark etmagan.

Bellingcat ekspertlari muzokaralar ishtirokchilari kimyoviy quroldan zaharlangan bo‘lishi mumkin degan xulosaga kelgan, ammo mazkur moddaning nima ekanligi borasida aniq ma’lumotlarni keltirmagan. Yana bir ehtimolga ko‘ra, ularga mikroto‘lqinli nurlanish shunday ta’sir qilgan. Bellingcat Abramovich va boshqalarda bunday belgilar kuzatilishidan avval ular suv va shokoladdan boshqa narsa iste’mol qilmagani haqida yozgan.

Kiyevdagi uchrashuv ishtirokchilarining sog‘lig‘iga zarar yetkazmoqchi bo‘lishmagan, aksincha ularni shunday yo‘l bilan qo‘rqitishga urinishgan, deya yozgan ekspertlar xulosasiga tayanib Bellingcat. Taxmin qilinayotgan zaharli moddaning turi va dozasi shunday taxminga asos bo‘lgan. Ishtirokchilardagi belgilar porfirin, organofosfat yoki bitsiklik birikmalardan zaharlanish holatlariga mos kelgan. Moddaning qaysi turga mansubligini isbotlash imkonsiz, chunki jabrlanuvchilar maxsus laborator uskunalarda tekshirilmagan.

Roman Abramovich ko‘rish qobiliyatini to‘liq yo‘qotgan, deya xabar bergan BBC’ning rus xizmati. Nashrning ma’lumot berishicha, biznesmenning terisi ko‘chgan, yuqorida qayd etilgan belgilar esa uchrashuvdan bir necha kun o‘tganidan keyin yo‘qolgan. BBC’ga ko‘ra Abramovich va Umerovdagi alomatlar ular Kiyevdan Istanbulga kelganida paydo bo‘lgan. Bellingcat xabarlarida esa bu Kiyevda uchrashuvdan keyin boshlangani aytiladi.

“Bu Ukraina tomonining ham Rossiya tomonining ham ishi bo‘lishi mumkin, deb o‘yladik”, — deya axborot bergan BBC rus xizmatiga Abramovichga yaqin manba.

Jabrlanuvchilar bu ishni kim qilgani borasida bir to‘xtamga kelmagan. Manba zaharli modda uchrashuv o‘tkazilgan xona havosiga sepilgani haqida taxmin borligini bildirgan. Ammo keyinchalik BBC rus xizmati Abramovichning rasmiy vakili bu borada rasmiy izoh bermaganini qayd etib, avvalgi axborotning noto‘g‘ri ekanligini tan olgan.

Buyuk Britaniya BBC nashrining manbasi esa biznesmen zaharlanishga o‘xshash belgilarga duch kelganini tasdiqlagan. Hozir Abramovich o‘zini yaxshi his etmoqda va Ukrainadagi urushga chek qo‘yish maqsadida o‘tkazilayotgan muzokaralarda qatnashmoqda, degan BBC manbasi.

The Wall Street Journal ham Abramovich va boshqa ishtirokchilarning zaharlangani haqida yozgan. WSJ Abramovichning Kiyevda Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bilan uchrashganini qayd etgan. Biroq Zelenskiyda zaharlanish belgilari kuzatilmagan. Gazeta ma’lumotlariga ko‘ra, Abramovich va yana ikki nafar ishtirokchining zaharlanishi Kremldagi ayrim kuchlarning Rossiya hamda Ukraina o‘rtasidagi muzokaralarni to‘xtatish uchun qilayotgan harakati bo‘lishi mumkin.

Ukraina prezidentining ofisi muzokaralar ishtirokchilarining zaharlangani haqidagi ma’lumotni tasdiqlamagan. “Muzokaralar guruhining barcha a’zolari odatiy ish tartibida faoliyat olib bormoqda. Axborot makonida uydirmalar, turli konspirologik taxminlar, yana boshqa axborot o‘yinlari juda ko‘p. Shu sababli yana bir bora muzokaralar guruhlari tegishli tartibda ish olib borayotganini takrorlab o‘taman”, — deya qayd etgan Ukraina prezidenti ofisi rahbarining maslahatchisi Mixail Podolyak.

AQSH razvedkasi ham zaharlanish aslida sodir bo‘lmagan deb hisoblamoqda. Bu haqda ismini oshkor etmagan amerikalik manbaga tayanib Reuters xabar qilgan. Muzokaralar ishtirokchilarida kuzatilgan belgilar zaharlanishga emas, balki ekologik faktorga bog‘liq bo‘lishi mumkin, degan u. Biroq AQSH vakili gap qaysi ekologik omil haqida ketayotganiga aniqlik kiritmagan.

Zaharlanish haqida birinchi bo‘lib “Agentstvo” jurnalistlari xabar qilgan, lekin ular faqat Rustem Umerovning zaharlanganini bildirgan. Jurnalistlar axboroti bo‘yicha hodisa Kiyevda yuz bergan. “Agentstvo” Umerovning holati qoniqarli ekanligi haqida yozgan. Umerovning o‘zi esa zaharlanish haqidagi xabarlarni inkor etib, tekshirilmagan axborotlarga ishonmaslikka chaqirgan. “Menda hech qanday muammo yo‘q. “Tushlikkacha Sovet gazetalarini o‘qimang!”, — deya Facebook’da kinoyali post qoldirgan Umerov.