• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12910.15
    • RUB159.78
    • EUR14660.77
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    “Iqtisodiyotning sekinlashtirilishi”— O‘zbekistonda asosiy stavka keskin oshdi. Bu nimani anglatadi va nimaga ta’sir qiladi?

    Avvalroq 17-mart kuni Markaziy bank asosiy stavkani bir yo‘la 14 foizdan 17 foizga ko‘tarishga qaror qilgani haqida xabar berilgandi. Buning ahamiyati nimada va O‘zbekiston hayoti qanchalik o‘zgarishi —“Daryo” sharhida.

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Asosiy stavka o‘zi nima va u nimalarga ta’sir qiladi?

    Markaziy bank asosiy stavkasi O‘zbekiston hayotiga jiddiy ta’sir qiladi. 

    Mazkur stavkaga mamlakatdagi qolgan barcha stavkalar (omonatlar, kreditlar va h.k)  bog‘liqdir. Stavka talab va taklifni o‘zgartiradi, ular esa, o‘z navbatida, aholi va biznes qarorlariga. Bularning barchasi esa narxlar o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.

    Asosiy stavka nafaqat O‘zbekiston, balki xorijdagi vaziyatdan kelib chiqqan holda Markaziy bank tomonidan belgilanadi. 

    Uning darajasi inflyatsiya (narxlar o‘zgarishi) bilan kuchli aloqador. Agar narxlar o‘ssa, stavka ham ko‘tariladi, agar pasaysa – u ham pasayadi.

    Stavka mablag‘larni jalb qilish qanchaga baholanishini ko‘rsatadi. U qanchalik yuqori bo‘lsa, likvidlik ham shunchalik baland bo‘ladi. Likvidlik qanchalik baland bo‘lsa, kreditlar va omonatlar bo‘yicha stavkalar ham shunchalik yuqori bo‘ladi.

    17 foiz — bu ko‘pmi, kammi? 

    O‘zbekistonda asosiy stavka 1994-yildan beri belgilanadi. 1990-yillarda iqtisodiyot bozor qonunlariga o‘tgan davrda ushbu ko‘rsatkich 300 foizga yetgan edi.

    Vaqt o‘tishi bilan stavka pasayib, hatto 9 foizgacha tushgan, biroq o‘sha yillardagi O‘zbekiston iqtisodiyotining o‘ziga xos xususiyatlari hisobga olinadigan bo‘lsa, ushbu raqamlar shubhali hisoblanadi.

    2017-yilda islohotlar boshlanib, erkin konvertatsiya joriy etilganda, stavka 14 foiz etib belgilangan edi. O‘shandan beri u bozordagi real vaziyatga qarab o‘zgarib boradi.

    Ayni paytdagi o‘sish tarixiy hodisa – oxirgi marta stavka 2018-yili ko‘tarilgan edi. Bundan tashqari, 2004-yildan beri birinchi marta stavka 16 foizdan yuqori bo‘ldi.

    Markaziy bank stavkani nima uchun ko‘tardi va endi nimalar o‘zgaradi?

    Asosiy stavkaning ko‘tarilishi inflyatsiyani nazoratga olish va uni pasaytirishga imkon beradi. Bu O‘zbekistonda narxlarning keskin oshib ketshining oldini olish uchun amalga oshiriladi. 

    Biroq ushbu jarayonning salbiy oqibatlari ham bor: aholining xarid qobiliyati va iqtisodiyotning rivojlanish sur’atlari sekinlashadi.

    Yuqori stavkaning asosiy oqibatlari:

    • kreditlar bo‘yicha yuqori stavkalar;
    • bank depozitlari bo‘yicha yuqori stavkalar;
    • iqtisodiyot va ishlab chiqarishning sekinlashishi;
    • xarid qobiliyatining kamayishi;
    • inflyatsiyaning pasayishi.
     

    Sodda qilib aytganda, stavkaning oshishi iqtisodiyotning sekinlashtirilishi anglatadi. Agar bu ish qilinmasa, bozor “qizib ketib”, mislsiz inqirozlar holati yuz berishi mumkin. 

    Stavkaning 17 foizga oshishi kreditlarning avvaliga banklar, keyin korporatsiyalar, undan so‘ng esa aholi uchun ham qimmatlashishini anglatadi.

    Kreditlar qimmat bo‘lgani uchun qarz olish hajmi qisqaradi. Biznes kreditlash ham, iste’mol kreditlash ham kamayadi. 

    Kreditlar umumiy olganda qimmatroq bo‘ladi. Masalan, fevral oyida O‘zbekistonda avtokredit bo‘yicha foiz stavkalari 22-27 foizni tashkil qilgan edi. Endilikda esa, ular 25-30 foizni yoki undan yuqori bo‘ladi. 

    Markaziy bank stavkani ko‘tarish orqali O‘zbekistonni global iqtisodiy inqirozlardan saqlashga yoki hech bo‘lmaganda kichik zarar bilan cheklanishga urinmoqda.

    17.03.2022, 14:25   Izoh (0)   21554
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Rossiyada defolt yuz bersa nima bo‘ladi?

    16.03.2022, 20:20

    Rossiya bug‘doy eksportini chekladi. Bu O‘zbekistonga qanday ta’sir qiladi?

    15.03.2022, 18:28

    “Biz uchun hozir yaxshi imkoniyat” — nima uchun va qanday O‘zbekiston rossiyalik IT-mutaxassislarni o‘ziga jalb qilishni boshladi?

    15.03.2022, 17:58

    Jahon oziq-ovqat tizimi barbod bo‘lish xavfi ostida — Bloomberg

    15.03.2022, 17:12

    Urush oqibatlari — dunyoda xalqaro parvozlar davomiyligi sezilarli oshdi

    14.03.2022, 21:25

    Rossiyaliklarning O‘zbekistonga ko‘chib o‘tishga bo‘lgan qiziqishi keskin oshdi

    14.03.2022, 19:28
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    UZCARD SHERDOR premium kartasi endi MKBANKda mavjud


    Mobiuz “MazzaFest”da yangi “Mazza” va “Mazza 2.0” tarif rejalarini taqdim etadi


    Parvoz — katta shahar xarakteriga ega qulay biznes-klass turar joy


    OKMK 2,3 milliard dollar kredit mablag‘larini jalb qildi va 125 million dollar moliyaviy xarajatlarni iqtisod qildi


    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi


    CHERY bilan o‘z orzungizni amalga oshiring: barcha modellar uchun boshlang‘ich to‘lov pasaytirildi! 


    HONOR kompaniyasi HONOR 400 Lite smartfonini taqdim etdi. Qiziq, u nimasi bilan lol qoldira oladi?


    Uklonda taksi haydovchilari uchun katta tadbir o‘tkazildi!


    Moliyaviy savodxonlik maktab ostonasidan boshlanadi


    Coca-Cola 139 yillik ilhom, ajoyib kashfiyotlar, mashhur kampaniyalar va butun dunyo sevib qolgan ta’mni taqdim etmoqda 


    Siberian Wellness — O‘zbekistonda 15 yil


    InfinBANK Global Money Week 2025 da ishtirok etdi


    Moliyaviy firibgarlik: murakkab sxemalar bo‘yicha sodda tushunchalar 


    Ziffler‘dan katta taqdimot: yangi qiyofa, zamonaviy dizayn va aqlli maishiy texnikalar


    Kapitalbank 2024-yilgi Brand Awards International mukofotiga sazovor bo‘ldi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ular o‘z vatani mustaqil bo‘lishi uchun kurashgan edi” — Turkiston legionining ayanchli tarixi

    8 may, 15:09

    Rashidov, gazli ichimliklar zavodi, Qizil maydon. 9-may — Toshkent tarixidan fotolavhalar

    7 may, 14:40

    Fazoviy poyganing boshlanishi — Gagarinning parvozi yolg‘on bo‘lganmi?

    6 may, 18:00
    Audio Icon

    “Qurolli qushchalar”. O‘zbekistonda ishlab chiqarilayotgan dronlar haqida

    5 may, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Daryo” dayjesti: 8-mayning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 8 may, 23:20

    Sirdaryo, Namangan va Andijon viloyatlarida qariyb 88 kg giyohvandlik moddalarni olayotgan shaxslar ushlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 23:04

    Aprelda respublika bo‘ylab 23 mlrd so‘mlik elektrdan noqonuniy foydalanilgani aniqlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 22:20

    O‘zbekistonda 2024-yilda foydalanishga topshirilgan uylar soni ochiqlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 22:05

    Rossiya va Xitoy boshqa mamlakatlarni Shimoliy Koreyaga nisbatan bosim o‘tkazishdan voz kechishga undamoqda

    Dunyo | 8 may, 21:45

    Surxondaryoda 53 tup Zarafshon archasi noqonuniy kesib tashlandi

    O‘zbekiston | 8 may, 21:30

    Rossiya va AQSH Yevropaga gaz yetkazib berishni tiklash yo‘llarini muhokama qilmoqda — Reuters

    Dunyo | 8 may, 21:15

    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi

    Reklama | 8 may, 21:00

    Toshkentda sodir bo‘lgan YTHdan so‘ng Onix haydovchisi voqea joyidan ketib qoldi

    O‘zbekiston | 8 may, 21:00

    Isroil G‘azo aholisini ko‘chirish uchun “Gideon aravalari” maxsus operatsiyasini tayyorlamoqda

    Dunyo | 8 may, 20:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.