7-fevral kuni Kremlda Rossiya va Fransiya prezidentlari Vladimir Putin hamda Emmanuel Makron o‘rtasida besh soatlik muzokaralar bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvdan so‘ng ikki yetakchi muzokaralar yakunlari bo‘yicha matbuot anjumani o‘tkazdi. Meduza undan asosiy ma’lumotlarni taqdim qildi.
Matbuot anjumanida Vladimir Putin nimalar haqida gapirdi?
“Yadroviy urush boshlansa, unda g‘oliblar bo‘lmaydi”.
Ular NATO — mudofaa tashkiloti, deya Rossiyani ishontirishga urinmoqda, ammo Iroq, Liviya, Afg‘oniston va Serbiya aholisi bu haqiqatan shunday yoki yo‘qligiga allaqachon ishonch hosil qilgan. NATOning harbiy strategiyasida Rossiya to‘g‘ridan to‘g‘ri raqib deb atalgan. Negadir ular qo‘shinlarimizning o‘z hududimiz bo‘ylab harakatlanishini tahdid deb biladi va shuning uchun do‘stona bo‘lmagan siyosat yuritadi.
Ular Ukrainaga qurol-yarog‘ yetkazib bermoqda. Kiyev esa Minsk kelishuvlarini bajarishni istamasdan, rusiyzabon aholini kamsitmoqda. Ular Poroshenkoni (Ukrainaning sobiq prezidenti) ham ta’qib qilmoqda, ammo biz unga siyosiy boshpana berishga tayyormiz. Agar Ukraina NATOga qo‘shilsa va Qrimni harbiy yo‘l bilan qaytarib olsa, Yevropa davlatlarining barchasi o‘zi istamagan mojaroga kirishadi. Va agar yadroviy urush boshlansa, unda g‘oliblar bo‘lmaydi.
Ukraina Minsk kelishuvlariga rioya qilishi kerak: yoqadimi, yoqmaydimi — chidash kerak. Biz NATOdan 30 yildan beri so‘raymiz — unday qilmang, bunday qilmang, lekin so‘rovlarimiz shunchaki e’tiborsiz qoldirilmoqda. Hozir esa ular takliflarimizga javob yuborishdi, ammo unda ham barcha asosiy savollar e’tibordan chetda qolgan.
“Rossiya bilan urush qilishni istaysizmi?”
Ukrainaning doktrinal hujjatlarida Rossiya raqib ekani va Qirmni harbiy yo‘l bilan qaytarish mumkinligi aytilgan. Tasavvur qiling, Ukraina—NATO a’zosi. Beshinchi modda bekor qilinmagan. Yaqinda janob Bayden beshinchi modda mutlaq imperativ ekanini va u bajarilishini aytdi. Bu Rossiya va NATO o‘rtasida harbiy qarama-qarshilik yuzaga kelishini anglatadi.
Vashington shartnomasining beshinchi moddasi NATOning jamoaviy mudofaa tamoyiliga bag‘ishlangan. Alyans a’zolaridan biriga qilingan hujum NATOning barcha a’zolariga qilingan hujum sifatida baholanadi.
Emmanuel Makron nimalar haqida gapirdi?
NATOning ochiq eshiklar siyosati — ekzistensial masala
NATOning ochiq eshiklar siyosati — ekzistensial masala, Finlyandiya yoki Shveysariyaga alyansga kira olmasligini aytish biz uchun qiyin bo‘lgan bo‘lardi. O‘tgan 30 yil ichida Rossiya travmalarga uchradi, shuning uchun endi bizga yangi xavfsizlik mexanizmlari kerak, ammo biz ularni Yevropa davlatlarining asosiy huquqlarini buzish orqali shakllantira olmaymiz. Ularning ko‘pchiligi travmatik sinovlarni boshdan kechirdi, biz bularni unutolmaymiz. O‘zimizni yangi ziddiyatlar xavfiga duchor qilolmaymiz.
Kelgusi kunlar hal qiluvchi bo‘ladi, men Kiyevda va Yevropadagi hamkorlarimiz bilan maslahatlashuvlar o‘tkazaman, aniq chora-tadbirlarni kelishib olishimiz kerak. Zelenskiy nega asabiylashayotganini tushunaman – axir, uning mamlakati chegaralarida 125 ming Rossiya askari bor. Ishonchim komilki, biz Yevropada xavfsizlikni YeXHT yutuqlari asosida barpo eta olamiz, lekin bizga innovatsion yechimlar ham zarur. Murosa topish mumkin bo‘lgan har bir bosqichda Rossiya bilan muloqot qilishimiz kerak. Bizning geografiyamiz o‘zgarmaydi, shuning uchun qo‘shnichilik tamoyillariga amal qilishimiz kerak. Hozircha kelishib oldik, deb bo‘lmaydi, lekin jarayon boshlandi.
Bir necha oydan buyon G‘arb siyosatchilari va ommaviy axborot vositalari Rossiya Ukraina bilan chegarasi yaqinida harbiy kuchlar to‘playotgani haqida xabar bermoqda, ularning fikricha, bu bosqinga tayyorgarlik bo‘lishi mumkin. Agar Ukrainaga hujum bo‘lsa, G‘arb davlatlari Rossiyaga qarshi sanksiyalar qo‘llamoqchi.Shu fonda Rossiya AQSh va NATO bilan Yevropada o‘zaro xavfsizlik kafolatlari masalasida muhokama boshladi. Moskva NATOdan o‘z tarkibiga yangi a’zolarni, birinchi navbatda, Ukrainani qo‘shmaslikni, shuningdek, qo‘shinlarini alyansga 1997-yildan keyin qo‘shilgan mamlakatlar hududiga joylashtirmaslikni talab qilgan.
27-yanvar kuni NATO Rossiyaning xavfsizlik kafolatlari bo‘yicha takliflariga yozma ravishda javob qaytardi. Unda ta’kidlanishicha, alyans ochiq eshiklar siyosati va suveren mamlakatlarning NATOga kirish huquqini o‘zgartirish bo‘yicha murosaga tayyor emas.
Izoh (0)