Ijtimoiy tarmoqlarda “Buxorodagi madrasa hududi qo‘yxonaga aylantirilgani aytilmoqda” sarlavhali videoxabar tarqalgach, tarmoq foydalanuvchilari o‘rtasida ko‘plab muhokamalarni keltirib chiqardi. Ko‘p o‘tmay, “Chor minor” madrasasi hududining qo‘yxonaga aylantirilgani rad etildi. “Daryo” muxbiri vaziyatni batafsil o‘rgandi.
Tarixiy manbalarga ko‘ra, “Chor minor” me’moriy yodgorligi 1807-yil Xalfa Niyozqul tomonidan qurilgan. Ayni paytda Madaniy meros departamenti viloyat boshqarmasi tasarrufida turadi.
O‘rganish jarayonida yomg‘ir yog‘ayotgani bois madaniy merosga olib boradigan tor ko‘chalar yomg‘ir suviga to‘lgandi. Achinarlisi, ko‘cha boshidagi nosoz yerosti quvurlaridan to‘lib-toshib otilayotgan yomg‘ir suvlari shu chorbog‘ga oqardi.
“Yerosti quvurining og‘zi ochiq. Piyodalar va haydovchilarning xavfsizligi uchun ustini katta tosh bilan yopib qo‘yishga majbur bo‘ldik. Shu ham nosoz ahvolda. Yomg‘ir suvidan hammayoq ko‘l, loy bo‘lib ketdi. Mazkur muammoga e’tibor qaratish kerak”, — deydi “Daryo” muxbiri bilan suhbatlashgan fuqaro.
Keyingi suhbatdosh o‘zini tanishtirishni istamadi. Ammo madaniy meros hududida qo‘y boqilganini rad etmadi.
“Ha, qo‘y boqishgan. Keyin odamlar biroz shovqin ko‘tarishdi. Shundan so‘ng yig‘ishtirib olishdi. Oradan taxminan ikki-uch oy o‘tdi. Ammo qo‘y boqilsa nima qilibdi, axir tarixiy obidalar yonida tuyalar, otlardan ham foydalanishyapti-ku”, — deydi shaxsi noma’lum qolishini istagan fuqaro.
Shu yaqin atrofda yashovchi Sunnatilla ismli suhbatdosh ikki-uch oy ilgari ushbu hududda bir nechta qo‘y bog‘lab qo‘yilganini ko‘rganini aytgan bo‘lsa, “Alisher Navoiy” mahalla fuqarolar yig‘ini raisi Shahnoza Kamolova o‘zi rahbarlik qilayotgan paytda bunday o‘zboshimchalikka yo‘l qo‘yilmaganini bildirdi.
“Ikki yarim yildan beri shu mahallaga raislik qilib kelyapman. Bizning hududda 16 ta ko‘cha mavjud bo‘lib, Chor minor asosiy ko‘chalarimizdan biri hisoblanadi. “Chor minor” madrasasi shu ko‘chada joylashgan bo‘lib, uning hududida sayyohlar uchun qulay sharoit yaratib qo‘yganmiz. Bu hududni fuqaro Mansur Safarovga topshirganmiz. U bu yerda qorovullik qiladi. Obodonlashtirish ishlarigayam qarashadi. Ammo men rahbarlik qilgan davrimda bu yerda qo‘y ham boqilmagan, qo‘yxona ham qilinmagan. Balki uch yil oldingi tasvir bo‘lishi mumkin,” — dedi.
Fuqarolarning bu haqdagi fikrlarini rad etgan rais “Menimcha, Mansur aka biror to‘y uchun qo‘yni keltirib bog‘lagan bo‘lsa, qo‘shnilar shuni ko‘rgan. Keyin Mansur aka menga bu gap yetib borguncha, qo‘ylarini olib ketgandir, ammo mening xabarim yo‘q”, — dedi.
Ushbu chorbog‘da 25 yildan buyon qorovullik qilib kelayotganini bildirgan Mansur Safarov voqea ikki yil ilgari sodir bo‘lganini aytib, “Bir yilcha ilgari qo‘shnim yig‘in qilgandi. Bu joylarning torligi uchun bir-ikkita qo‘yini shu yerga keltirib bog‘lagandi. Odamlar shovqin qilishgani uchun keyin qo‘yxonani olganmiz, qo‘ylarini olib ketgan”, — dedi.
“Daryo” muxbiri tarixiy obidadan bor-yo‘g‘i, 10-15 metr narida tandir ham qurilganiga, usti yopiq qo‘lbola ayvonning ivirsiq va yoqimsiz ahvolda ekaniga ham guvoh bo‘lgan.
“Asosan eski shahar ekani bois ham turizm uchun sharoitlar yaratilgan. Mana bu yerda tandirxonalar bor. Usti yopilgan ayvonlar bor. Bu ayvonlar tagiga stollar qo‘yilib, kulolchilik buyumlari chiqariladi. Tandir esa milliy nonlarimizni sayyohlarga ko‘rsatish uchun qurilgan. Sayyohlar ham kelib, shu nonlarning pishirilish jarayonlarini ko‘radi”, — deydi mahalla raisi.
U jurnalistning: “Sayyohlarning non pishirilayotgan jarayonni kuzatganini biror marta ko‘rganmisiz?” — degan savoliga: “Yo‘q, ko‘rmaganman. Mansur aka, ya’ni qorovulning gaplariga tayanib aytyapman. Tandir nima maqsadda qurilgani haqida so‘raganimda, u kishi shu gaplarni tushuntirib o‘tgan edi”, — deya javob berdi.
Kuzatuvlarimizga ko‘ra, chorbog‘ga kirish yo‘lagida kesib qo‘yilgan katta daraxt poyasi esa tandirga o‘tin sifatida ishlatish uchun saqlab kelingan.
“Ha, turistlar uchun tandir bor. Ko‘chamizdagi keksa buvilar tandirda non pishirishlarini so‘rashganda, tandirni qurgandik. 80-90 yoshga kirgan kampirlar non pishiradi. Sayyohlar kelib ko‘radi”, — deydi Mansur aka.
Viloyat turizmni rivojlantirish departamenti direktori Suhrob Bobokalonov “Daryo”ga tarixiy obidalar joylashgan yaqin hududda tandir yoki boshqa qo‘lbola qurilmalar qurish taqiqlanganini va bu mutlaqo mumkin emasligini, agar shunday holat aniqlansa, u shaxs jarimaga tortilishi mumkinligini bildirdi.
Izoh (0)