O‘zbekistonda har to‘rtinchi ayol ba’zi hollarda zo‘ravonlikka duch kelgan, 7 foiz ayol uchun esa bu odatiy hol

“Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti respublikaning 6 ta hududi, xususan, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Qashqadaryo, Samarqand, Sirdaryo, Farg‘ona viloyatlari va Toshkent shahrida 800 nafar xotin-qiz orasida tadqiqot o‘tkazdi.

Tanlangan hududlarda 18−50 yoshlilar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovnomada 440 nafar shaharda, 357 nafar qishloq joylarda istiqomat qiluvchi ayollar ishtirok etgan.

Ulardan oilada turmush o‘rtog‘i tomonidan jismoniy kuch yoki haqoratli so‘zlar bilan kamsitish holatlari borasida so‘ralganida 60 foizga yaqin ayollar o‘z turmush hayotida bu kabi zo‘ravonlik va kamsitishlarga duch kelmaganini aytgan.

Har to‘rtinchi ayol (25 foiz) ba’zi holatlarda duch kelishini, 7 foiz ayol esa bu odatiy hol ekanini, 9 foiz ayol savolga javob berishni istamasligini ta’kidlagan. Hududlar kesimida salbiy holatlar ko‘proq Sirdaryo va Samarqand viloyatlariga to‘g‘ri kelmoqda. Ayollarning 40 foizi u yoki bu ko‘rinishda turli zo‘ravonlik, kamsitish va zug‘um o‘tkazilayotganini bildirgan.

So‘rovnomaga javob bergan 48,9 foiz, ya’ni har ikkinchi ayolning hayotida — qonun va diniy me’yorlar ustunlik qiladi, 30,3 foiz respondentlarda faqat qonunlar ustuvor. Shuningdek, axloq qoidalari (6,4 foiz), milliy urf-odatlar (5,4 foiz) hamda (3,8 foiz) diniy me’yorlarni o‘zlari uchun birlamchi hayotiy qadriyat sifatida biluvchilar soni nisbatan kam. Ular orasida o‘z shaxsiy manfaatlarini ustun qo‘ygan holda vaziyatga moslashib yashashni to‘g‘ri, deb biluvchilar (3,8 foiz) ham bor.

Ishtirok etgan respondentlarning 75 foizdan ko‘prog‘i ma’lum bir vaziyatlarda huquqiy bilimlarining yetarli emasligini his qilgan. Bunda quyidagi masalalar o‘rin olgan:

• 22,7 foizi bank va moliyaviy masalalarda,
• 20,6 foizi ish joyidagi muayyan holatlarda,
• 19,7 foizi uy-joy bilan bog‘liq muammolar.

“Bu holat ular orasida huquqiy savodxonlik darajasi o‘rta darajadan ancha past ekanligini ko‘rsatmoqda”, — deyiladi xabarda.

Bundan tashqari, so‘rovda ishtirok etgan 89 foiz farzandli ayollar o‘z bolalarining tarbiyasida huquqiy bilimlarga alohida e’tibor qaratadi. 57 foizi, ya’ni yarmidan ko‘pi doimiy ravishda farzandlariga huquqiy tarbiyani berib borishga intiladi. 40 foizga yaqini esa ayrim hollarda huquqiy tarbiya bilan shug‘ullanadi. Farzandlariga qonun va huquq borasida ta’lim-tarbiya bera olmayotgan ayollar esa 5 foizga teng.

Ayollarning huquqiy savodxonligini tekshirish maqsadida berilgan savollarga olingan javoblarning umumiy to‘g‘rilik darajasi 43,7 foizni tashkil etmoqda.

Bu holat ayollar orasida huquqiy savodxonlik darajasi o‘rta darajadan ancha past ekanligini ko‘rsatmoqda.

Avvalroq prezidentning “Zo‘rlik ishlatishdan jabr ko‘rgan хotin-qizlarni reabilitatsiya qilishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq Xalq ta’limi vazirligiga o‘z joniga qasd qilishga moyil qizlar ro‘yxatini shakllantirish vazifasi yuklangani to‘g‘risida xabar berilgandi.