“Saraton — hammasi tamom, degani emas”. Qo‘rqinchli kasallikni yenggan o‘zbekistonlik mashhurlar tarixi

“Tushkunlikka tushib qolish kerak emas”

Tomoshabinlar aktyor Sobirjon Rahimjonovni “Opa-singillar” serialidagi mehribon qaynota roli orqali yaxshi tanishadi. 81 yoshni qarshilagan aktyor hamon taklif etilgan rollarni rad etmaydi va dublyaj jarayonlarida ham ishtirok etadi. 11 yil avval shifokorlar uni hayoti nihoyalanayotganidan ogohlantirgan edi. Ammo unday bo‘lmadi.

— 70 yoshni qarshilab biror marta kasallikdan aziyat chekkan inson emasdim. Ayni “Opa-singillar” serialining suratga olish ishlari avjiga chiqqan paytda qulog‘im orqasida no‘xatdek tugun paydo bo‘ldi. 7-son shahar kasalxonasiga borib ko‘rikdan o‘tsam, shifokor bitta ukol bilan tugun yo‘qolishini aytdi. Afsuski, muolajadan so‘ng kichik tugun kattalashib ketdi. Shoshilinch Respublika onkologiya markaziga yuborishdi.

Tahlillarning bari saraton kasalligiga chalinganimni ko‘rsatdi. Aslida bu tugunni jarrohlik yo‘li bilan olib tashlamasa, ahvol yanada og‘irlashishi mumkin ekan. Shu bois, tahlillarni shveysariyalik mutaxassislarga yuborishdi.

Bir haftadan keyin: “Tugun asosiy qon tomirga juda yaqin, operatsiya qilish xavfli” degan javob xati keldi. Shundan so‘ng davolash ishlarini boshlashdi. Har oy bir hafta davomida kasalxonada yotib davolandim. Umumiy hisobda 14 ta kimyoterapiya va 18 marotaba nur amaliyotlarini oldim. Qattiq tushkunlikka tushib qolgandim, ammo kasalxonadagi bemorlarning ahvolini ko‘rib, Yaratganga shukr aytdim. U yerda hali yoshiga to‘lmagan go‘daklar, chimildiq ko‘rmagan yigitlar, emizikli onalar ham bor edi.

“Opa-singillar” serialining suratga olish maydonchasiga kelib kayfiyatim ko‘tarilardi. Aktyorlar jamoasi ko‘nglimga qarab, yupatishga urinishardi. “Doda o‘lib qolmasinlar, serialni tugatib olaylik”, degan gaplar ham qulog‘imga chalindi. Ammo ranjiganim yo‘q. Haqiqatan ahvolim havas qilgudek emasdi. Shukrki, umrim uzoq ekan, davolanishlar samara berib darddan xalos bo‘ldim. Inson tushkunlikka tushib qolishi kerak emas. Ruhiyat butun tanani boshqaradi, “Men o‘laman” degan fikr miyaga o‘rnashib qolsa, muolajalar samara bermaydi.

“Hayotning bahosi qimmat ekan”

Aliye Parast — asli professional raqqosa, ammo uni ko‘pchilik “Meni asra” serialidagi Ruxshona obrazi orqali tanishadi. U ham og‘ir xastalikka chalinib, hayot narxi nihoyatda qimmat ekanini anglab yetgan.

— Saraton – juda qo‘rqinchli so‘z, ochig‘i u haqida o‘ylashni ham istamayman. Menga 3-bosqich Nexojkina limfoma tashxisi qo‘yilgan. Kasallik kun sayin rivojlanib borgan. Juda ko‘p terlardim, chap qo‘limni qimirlatishga ham kuchim yetmasdi. Ko‘kragim va qo‘lim tutashgan nuqtada kuchli og‘riqni his qilardim. Har kuni qattiq nafas qisishi, zaiflik, kuchli yo‘tal, bo‘yin va yuz shishish holatlari kuzatilardi. Og‘riqlar sabab tuni bilan ko‘zimga uyqu kelmasdi.

O‘zim yashaydigan Farg‘onadagi eng malakali shifokorlarning bariga murojaat qildim. Ammo ulardan samara bo‘lmagach, og‘ir ahvolda Toshkentga keldim. Tekshiruvlar natijasida 21 santimetr o‘simta va o‘pkamda 1 litr suv borligi aniqlandi. Respublika onkologiyasi shifokori Sergey Viktorovich Kamishov tahlil natijalarini ko‘rib, menga umid berdi. Uch yillik davolanishlar o‘z samarasini berib darddan butunlay qutuldim.

Saraton bilan kurashgan uch yillik umrimni so‘z bilan ifodalab berishim qiyin. Hayotning bahosi naqadar qimmat ekanini ana o‘shanda his qilganman. Bu xastalik bilan kurashayotgan insonlarga maslahatim — har kimning ham gapiga quloq solmang, tabibga-ku murojaat qilmaganingiz ma’qul. Sababi bularning bari vaqtni besamar o‘tkazishga sabab bo‘ladi. Saraton — hammasi tugadi, degani emas. Uning ham davosi borligini unutmaslik va muolajalarni kechiktirmay boshlash kerak.

“Men kasalman, demang”

Bahrom Matchonov – o‘zbek tomoshabinlariga “Kichkina tabib”, “Oyijon”, “Shaytanat” va “Ilhaq” filmidagi rollari bilan yaxshi tanish. 19 yildan buyon AQShda istiqomat qilayotgan aktyorni hayot ko‘p bor sinagan. 2006-yilda unda limfomiya xastaligi aniqlangan.

— AQShga kelganimda deyarli ingliz tilini bilmasdim. Xorijda yashash, odamlariga moslashishning o‘ziga yarasha qiyinchiliklari bor. Oradan to‘rt yil o‘tib, menda limfomiya xastaligi aniqlandi. Juda tez vazn yo‘qotdim. Charchoq, holsizlik, ko‘p terlash, og‘riqlar...

Dard qanchalik og‘ir bo‘lmasin odam o‘zini qo‘lga olishi, ruhan sinmasligi kerak. Bu xastalik bilan bir-ikkita tanishim ham davolangan. Shu bois, ruhiyatimni cho‘ktirmadim. Amerikalik shifokorlarga ming rahmat, garchi hujjatlarim bo‘lmasa-da, ijtimoiy himoya xodimlarining yordami sabab, bepul davolandim. “Men kasalman!” degan fikr miyaga o‘rnashib qolsa, tanadagi og‘riqlar yanada zo‘rayadi. Shu bois, kasallik aniqlangan taqdirda ham “Men sog‘lomman, kasallik meni yengolmaydi”, deb o‘z-o‘zini ishontirish sog‘ayishning eng mukammal davosi hisoblanadi.

“Qizim tug‘ilgach, darddan qutuldim!”

Gulchehra Sa’dullayeva – O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist, o‘zbek tomoshabinlari qalbiga Zaynab roli orqali muhrlangan ijodkor. Unga 31 yil avval shifokorlar tanasida og‘ir xastalik kurtak ochayotganini aytishgan. O‘shanda aktrisa 39 yoshda edi.

— Kasallikning kelishi oson, ketishi qiyin. Tan olish kerak, o‘zbek ayollari sog‘lig‘iga nihoyatda e’tiborsiz bo‘ladi. Menda ham toliqish, kuchli charchoq, asabbuzarlik va ko‘krak qismida sanchiqlar bo‘lib turgan. Shifokorlar menda “kista” borligi aniqladi. Ulardan biri xastalikdan qutilishning eng oson yo‘li farzandli bo‘lish ekanini aytdi. Shu yoshda farzand ko‘rishga biroz ikkilandim, ammo Allohning qudrati bilan qiz farzandlik bo‘ldim. Kenjatoyim Muqaddas tug‘ilgach, tanamdan dard ham aridi. Farzand nafaqat oilani quvonchga to‘ldiradi, ona tanasini ham yashartiradi.

“Ahvolim ancha yaxshilandi”

Saida Rametova – O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist, 37 yildan buyon san’at qozonida qaynayotgan ijodkor. 2020-yil u uchun ham quvonarli va sinovli yil bo‘ldi. Boisi, Turkiyadagi gastrol safari chog‘ida unda 2-darajali ko‘krak saratoni xastaligi aniqlandi.

— 2020-yil butun dunyo uchun sinovli yil bo‘ldi. Ayni pandemiya avjiga chiqqan paytda bir guruh ijodkorlar bilan Turkiyada “Jaloliddin Manguberdi” serialida suratga tushayotgandik. Uydagilar qo‘ng‘iroq qilib ketma-ket qaynsinglim va tug‘ishgan opamdan ayrilganimni aytishdi. Yaqinlarimni so‘nggi manzilga kuzatolmadim, deb rosa yig‘ladim. Oradan hech qancha vaqt o‘tmay chap ko‘kragimda og‘riq paydo bo‘ldi, shamol tegdi, deb taxmin qildim. Ammo og‘riq zo‘rayib boraverdi. Tohir Saidov shifokorga ketayotgan ekan, men ham ko‘rikdan o‘taman, deb unga ergashdim. Tohirni besh daqiqada ko‘rikdan o‘tkazishdi, meni esa ancha vaqt tekshirishdi. Keyin professor menda 2-darajali ko‘krak saratoni xastaligi aniqlanganini ma’lum qildi. Kasallik haqida o‘ylaganim yo‘q, faqat begona yurtda qolib ketmaslikni, tezroq oilam bag‘riga qaytishni istadim. Xayriyatki, bir necha kundan keyin Toshkentga charter reys bilan samolyot uchadigan bo‘ldi. O‘zbekistonga qaytib muolajalarni oldim. Shu kungacha bir necha marta kimyoterapiya, undan keyin nur oldim. Ahvolim ancha yaxshilandi.