Sho‘rtan gaz-kimyo majmuasi quvvatini kengaytirishga 1,8 mlrd dollar yo‘naltiriladi

Prezident Shavkat Mirziyoyev 25-dekabr kuni Sho‘rtan gaz-kimyo majmuasining ishlab chiqarish quvvatini 3 barobar oshirish maqsadida yana bir yangi majmua qurilishiga start berdi, deb yozadi Prezident matbuot xizmati.

Davlat rahbarining so‘zlariga ko‘ra, loyihaning qiymati 1 milliard 800 million dollar bo‘lib, Uzbekistan GTL zavodi yonida quriladi. Unda 430 ming tonna neftani qayta ishlash hisobiga yiliga 280 ming tonna polietilen va 100 ming tonna polipropilen tayyorlanadi. Yana mingga yaqin ish o‘rni ochiladi.

Shu tariqa, Sho‘rtanda mamlakatdagi birinchi yirik gaz-kimyo klasteriga asos solinadi. Bu klasterda mahsulot ishlab chiqarish hajmi hozirgi 290 million dollardan 2025-yilda 1,8 milliard dollarga yetkaziladi. Ya’ni, 6 barobarga oshadi.

Ushbu klaster tizimidagi korxonalar 1 dollarlik xomashyodan 10 dollarlik yuqori qo‘shilgan qiymatli tayyor mahsulotlar yaratadi.

Shavkat Mirziyoyev bugungi kunda butun dunyo “yashil iqtisodiyot”ga o‘tayotgani, savdo-sotiqda shu borada talablar qo‘yayotganini qayd etgan. Uzbekistan GTL mahsulotlari esa jahondagi eng yuqori ekologik talablar va standartlarga to‘liq javob beradi. Bu yerda tayyorlanadigan sintetik yoqilg‘i an’anaviy yoqilg‘ilarga nisbatan 40 foiz kam chiqindi va zararli gaz hosil qiladi. Buning hisobidan, yiliga 13 ming 500 tonna zararli gazlarning havoga tarqalishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

Ta’kidlanishicha, natijada qo‘shimcha 550 million dollarlik mahsulot ishlab chiqariladi. O‘z navbatida ushbu mahsulotlarni chuqurroq qayta ishlash hisobiga 2 barobargacha ko‘proq iste’mol tovarlari ishlab chiqarish imkoniyati yaratiladi.

“Yangi zavodlar hisobiga (UzGTL va Sho‘rtan GKM) Sho‘rtan majmuasi hududida mamlakatdagi birinchi yirik gaz-kimyo klasteri tashkil etiladi”, — deydi Shavkat Mirziyoyev.

“Gazeta.uz”ning Energetika vazirligiga tayanib yozishicha, mazkur yangi loyihaning qiymati 1,839 milliard dollarni tashkil etadi, mablag‘larning 629 million dollari — “O‘zbekneftgaz”ning o‘z mablag‘lari bo‘lsa, 1,21 million dollari — xorijiy kreditlar.

Loyihaning o‘zini oqlash muddati 8,5 yil, ichki daromadlilik darajasi (IRR) esa 11,7 foizni tashkil qiladi. Chevron Philipps (AQSh), Lummus Technology (AQSh), Novelon Technology (Germaniya) va Enter Engineering (Singapur) kompaniyalari loyiha uchun litsenziat va pudratchilar sifatida ko‘rsatilgan.

Xalqaro energetika agentligi hisob-kitoblariga ko‘ra, GTL mahsulotlarini ishlab chiqarish 2030-yilga borib 2 barobar o‘sadi. Shu bois yanada yuqori qo‘shilgan qiymatli boshqa turdagi mahsulotlar ishlab chiqarish ham rejalashtirilgan. Jumladan, zavod negizida alkil-benzol, buten va geksen, sintetik moylar, malein angidrid, emulsion qo‘shimchalar, katalizatorlar kabi mahsulotlar ishlab chiqarish bo‘yicha qiymati 620 million dollar bo‘lgan 6 ta loyiha amalga oshirilishi mo‘ljallangan. Bu yarim tayyor mahsulotlar kimyo va maishiy kimyo, tekstil, charm va mebel, qurilish materiallari va elektrotexnika kabi sohalarda keng qo‘llaniladi.