Qozog‘istonning Olmaota viloyatidagi Ulken shaharchasi atom elektr stansiyasini qurish uchun eng munosib joy, deya ma’lum qildi “Samruk-Kazina” fondining rahbari Almasadam Satkaliyev.
“U yerda 500 kilovoltlik liniyalarning eng keng tarmog‘i joylashgan, asosiy ‘YUKGRES 500’ podstansiyasi mavjud, bu maydon juda qulay. Bazaviy quvvatni u yerga joylashtirish orqali elektr energiyasining shimoli-janubiy tranzitini barqarorlashtirish va bu energiyani Markaziy Qozog‘istonga, ya’ni Qarag‘andaga, shuningdek, shimoli-janubiy tranzit bo‘yicha Qozog‘istonning janubiy viloyatlariga qayta taqsimlash imkoniyati ta’minlanadi”, — dedi Satkaliyev hukumat binosida bo‘lib o‘tgan jurnalistlar bilan suhbatda.
Uning so‘zlariga ko‘ra, hozir bu masala “konseptual darajada ko‘rib chiqilmoqda”. “O‘ylaymanki, yaqin orada hukumatning u yoki bu pozitsiyalari e’lon qilinadi”, — deya qo‘shimcha qildi fond rahbari.
Ayni paytda, uning so‘zlariga ko‘ra, atom elektr stansiyalari uchun uskunalar ishlab chiqaruvchi asosiy kompaniyalar – Rossiya, Xitoy, Fransiyadan bir nechta takliflar, Amerikaning uskunalar ishlab chiqaruvchi kompaniyalaridan ikkita taklif tushgan.
“Qaror qabul qilishda butun spektr – birinchi navbatda, foydalanilayotgan texnologiyalar xavfsizligi, qurilgan AESlar soni, yadro reaktorlarini ishlatish bo‘yicha optimal amaliyotlar hisobga olinishi aniq. Shuningdek, tannarx masalasi, ushbu stansiyalar uchun yoqilg‘ini Qozog‘istonda mahalliylashtirish imkoniyatlari, qurilish jarayonida Qozog‘istonda ishlab chiqarishning boshqa elementlarini mahalliylashtirish imkoniyatlari ham ko‘tariladi. Tegishli yondashuvlar ko‘rib chiqilmoqda”, — deya so‘zini yakunlagan Satkaliyev.
Qozog‘istonda atom elektr stansiyasi qurilishi masalasi bir necha o‘n yillardan beri muhokama qilinmoqda. Ulken shaharchasi hududida 640 MVt quvvatga ega stansiya qurilishi 1997- yilda ham muhokama qilingan. O‘shanda vakolatli organlar texnik-iqtisodiy asoslarni (“VVER-640” reaktor zavodi asosida) ishlab chiqqan, lekin qurilish boshlanmagan.
2013-yilda Qozog‘istonning o‘sha paytdagi prezident Nursulton Nazarboyev topshirig‘iga ko‘ra, AES quriladigan joyni tanlash bo‘yicha hukumat komissiyasi va idoralararo guruh ishi tashkil etilgandi. Uning ishtirokchilari Ulken shaharchasi hududini yangi stansiya uchun eng maqbul deb atagan, shu bilan birga, mamlakat shimoli-sharqidagi Kurchatov shahrining chekkasi ham loyiha uchun mos ekanini ta’kidlagan.
2019-yil aprel oyida Rossiya prezidenti Vladimir Putin qozog‘istonlik hamkasbi Qosim-Jo‘mart To‘qayev bilan muzokaralardan so‘ng Moskva Nur-Sultonga AES qurishni yana taklif qilganini aytgandi. Ertasi kuni Ulken shaharchasi AES quriladigan joy sifatida qayta tilga olindi.
Qozog‘iston OAVlari shaharchaning o‘zi abgor ahvolda ekani haqida bir necha marta yozgan. “Azattik” radiosining ta’kidlashicha, “Ulken postapokaliptik filmlarni suratga olish maydonchasini eslatadi: vayronaga aylangan binolar, kimsasiz ko‘chalar, deyarli hech narsa o‘smaydigan sho‘r tuproq. Ulkendagi aksariyat uylar bo‘m-bo‘sh. Qishloqda ish yo‘q, deb yozgan InformBYURO, uy-joy narxi esa AES qurilishi haqida xabar tarqalgandan keyingina ko‘tarilmoqda. Tengrinews nashri, o‘z navbatida, Ulken “arvohga o‘xshaydi”, biroq mahalliy aholi uni “baribir yaxshi ko‘radi” deb ta’kidlagan.
Izoh (0)