Rossiya prezidenti Vladimir Putin va AQSh prezidenti Jo Bayden 7-dekabr kuni videoaloqa orqali taxminan ikki soat davom etgan muzokaralarni o‘tkazdi. Putin Sochidagi qarorgohida, Bayden Vashingtondagi Oq uyda turib suhbatlashdi. Ikki davlat rahbarlarining muloqotida birinchi marta yopiq videoaloqa formatidan foydalanildi. Muzokaralarda jurnalistlar ishtirok etmadi. Meduza Kreml va Oq uyning bayonotiga tayanib, muzokaralar to‘g‘risidagi asosiy ma’lumotlarni havola qildi.
Bayden Putinni Rossiya—Ukraina inqirozi harbiy jihatdan kuchayadigan bo‘lsa, “hal qiluvchi iqtisodiy va boshqa choralar” haqida ogohlantirdi, deyiladi Oq Uy bayonotida. AQSh prezidenti Rossiya qo‘shinlarining Ukraina chegaralari yaqinida to‘planishidan xavotir bildirdi, vaziyatni yumshatish va diplomatiyaga qaytishga chaqirdi. Shuningdek, Putin va Bayden ikki tomonlama munosabatlar, kiberxavfsizlik masalalari va xalqaro maydondagi, xususan, Erondagi vaziyatni muhokama qildi, deyiladi bayonotda.
Kreml ikki davlat prezidentlari, asosan, Ukraina haqida suhbatlashganini tasdiqladi. Putin, uning so‘zlariga ko‘ra, Donbass bo‘yicha kelishuvlarni barbod qilishga qaratilgan “Kiyevning buzg‘unchi chizig‘ini” aniq misollar bilan ko‘rsatib berdi hamda Kiyevning mintaqadagi “provokatsion harakatlaridan” xavotir bildirdi. Bayden esa “Rossiya qo‘shinlarining Ukraina chegaralari yaqinida harakatlanishi go‘yoki ‘tahdid’ ekanini ta’kidladi” va sanksiyalar haqida ogohlantirdi. Putin “Ukraina hududini zabt etishga xavfli urinishlar qilayotgan” va Rossiya chegaralari yaqinida o‘z harbiy salohiyatini oshirayotganlar aslida NATO ekanini aytdi. Uning ta’kidlashicha, Rossiya Federatsiyasi “ishonchli, qonunda mustahkamlangan” kafolatlarni olishdan manfaatdor, ammo NATOning sharq tomon kengayishi bundan mustasno.
Shuningdek, Kreml ma’lumotlariga ko‘ra, Putin va Bayden Rossiya va AQSh o‘rtasidagi munosabatlar haqida gaplashdi. Ikki rahbar ham munosabatlar havas qilgudek emasligini tan oldi. Putin buni rossiyalik diplomatlarning AQShda bo‘lishiga cheklovlar qo‘yishni boshlagan Amerika hukumati xatti-harakatlarining oqibati deb atadi hamda Rossiya bunga xuddi shunday tarzda munosabat bildirganini ta’kidladi. Rossiya prezidenti diplomatik vakolatxonalar faoliyatiga qo‘yilgan barcha cheklovlarni bekor qilishni taklif qildi.
Putinning tashqi siyosat bo‘yicha maslahatchisi Yuriy Ushakovning ma’lum qilishicha, Bayden Putinga NATOning sharqqa tomon kengayishi haqidagi Rossiyaning xavotirlarini “ittifoqchilar bilan” muhokama qilishini aytgan.
Muzokaralar Rossiya Ukrainaga bostirib kirishni rejalashtirayotgani haqidagi bayonotlar fonida bo‘lib o‘tdi. Rossiyaning o‘zi buni rad etmoqda. Amerika va Yevropa OAV manbalariga ko‘ra, harbiy bosqin 2022-yil boshida sodir bo‘lishi va unda kamida 100 ming Rossiya askari ishtirok etishi mumkin. Rossiya Tashqi ishlar vazirligining bayonotida aytilishicha, “Rossiya hududidagi mamlakat qurolli kuchlari — suveren davlatning qonuniy huquqidir”. “NATOning mintaqadagi harakatlaridan kelib chiqqan holda, Amerika matbuoti Rossiyaning emas, balki AQShning agressiv harakatlaridan xavotirlanishi kerak”, — dedi TIV matbuot kotibi Mariya Zaxarova.
Bayden Putin bilan muzokaralar oldidan Rossiyani bosqinchilikdan tiyishga qaratilgan choralar ishlab chiqilishini e’lon qilgandi. CNN telekanalining xabar berishicha, AQSh va Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi “tajovuzkor” iqtisodiy sanksiyalar paketi bo‘yicha muzokaralar olib bormoqda, biroq uni qachon va qanday sharoitda joriy etish bo‘yicha qaror hali qabul qilinmagan. Ehtimoliy sanksiyalar qatorida Rossiyani SWIFT banklararo mablag‘ o‘tkazish tizimidan uzib qo‘yish bor. Shuningdek, Bloomberg ma’lumotlariga ko‘ra, rublni boshqa valyutalarga konvertatsiya qilish bo‘yicha cheklovlar versiyasi ham ko‘rib chiqilmoqda.
Muzokaralardan sal avval Putin Rossiya G‘arbda “ma’lum bir keskinlik” yaratishga muvaffaq bo‘lganini aytgandi. Rossiya prezidentining fikricha, bu imkon qadar uzoq saqlanib turishi kerak. Shu bilan birga, Putin Rossiyaning “qizil chiziqlar”ni kesib o‘tmaslik haqidagi ogohlantirishlarini G‘arb yetarlicha jiddiy qabul qilmayotganidan hamda Kiyevga qurol yetkazib berib, Rossiya chegaralari yaqinidagi “provokatsion harbiy manyovrlar” bilan bog‘liq vaziyatni yanada og‘irlashtirganidan afsus bildirgan. Bayden esa hech qanday “qizil chiziqlar”ni qabul qilmasligini bildirgan.
Bayden AQSh prezidenti bo‘lganidan beri u va Putin besh marta muloqot o‘tkazdi. Hozirgi videomuloqotdan tashqari, ikki davlat rahbarlari uch marta telefon orqali gaplashgan, bir marta yuzma-yuz uchrashgan. Uchrashuv Shveysariyada 2021-yilning iyun oyida — G‘arb Ukraina chegaralari yaqinida Rossiya qo‘shinlari to‘planganini payqaganidan ko‘p o‘tmay bo‘lib o‘tgandi.
Izoh (0)