Rossiyaning A.S.Pushkin nomidagi Rus tili davlat instituti tomonidan “sputnik” so‘zi 2021-yil so‘zi deb tan olindi. Bu haqda Meduza xabar berdi.
“Tahlil natijalari bo‘yicha ‘sputnik’ so‘zi birinchi o‘ringa chiqdi; 2021-yilda bu so‘zdan avvalgi yillarga qaraganda to‘qqiz marta ko‘proq foydalanish boshlangan. Bu so‘z Rossiya vaksinasining nomi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, undan foydalanish chastotasining ortishi emlash mavzularining keng muhokama qilinishi va Rossiya vaksinasining chet elda tan olinishi bilan bog‘liq”, — deyiladi institut matbuot xizmati xabarida.
Rossiyada qo‘llangan eng ko‘p so‘zlar bo‘yicha ikkinchi o‘rinni “Afg‘oniston” so‘zi egalladi. Afg‘onistonda “Tolibon”ning hokimiyat tepasiga kelishi bilan bog‘liq voqealar fonida bu so‘z Rossiyada 6,5 barobar ko‘p ishlatila boshlangan.
“Afg‘oniston mavzusi Rossiya uchun juda nozik, chunki ko‘pchilik Sovet qo‘shinlarining kirib kelishi va olib chiqilishini yaxshi eslaydi. Aytishimiz mumkinki, yangiliklar lentasi rus ( kengroq aytganda, rusiyzabon) jamiyatining uyqudagi jarohatiga ta’sir qildi va bu shiddatli reaksiyaga sabab bo‘ldi”, — dedi “Yil so‘zi” loyihasi rahbari, filologiya fanlari doktori Mixail Osadchiy.
Foydalanish chastotasi bo‘yicha uchinchi o‘rindan “Shimoliy oqim” iborasi joy olgan. U Boltiq dengizida “Shimoliy oqim 2” gaz quvuri qurib bitkazilgani, shuningdek, oktabr oyining asosiy mavzusiga aylangan gaz inqirozi munosabati bilan muomalaga qaytdi, deya tushuntirdi Osadchiy.
Shuningdek, 2021-yilda tez-tez ishlatila boshlagan so‘zlar qatorida Pushkin instituti “ro‘yxatga olish” (“perepis”), “impichment”, “QR- kod”, “emlanishga qarshi” (antiprivivochnik”) “antivaksinachi”, “saylovlar”, “ishlamaydigan” (“nerabochniy”) va “o‘lim” (“smertnost”) so‘zlarini keltirdi.
2020-yilda Pushkin nomidagi Rus tili instituti “o‘zini-o‘zi yakkalash” (“samoizolyatsiya”) va “nollashtirish” (“obnulyeniya”)ni yil so‘zlari deb e’lon qilgandi.
Avvalroq ingliz tilining Oksford lug‘ati (OED) ham 2021-yil so‘zini tanlagandi. OED saytida e’lon qilingan ma’lumotlarga ko‘ra, “vax”, ya’ni “vaksina” va “vaksinatsiya” 2021-yil so‘ziga aylangan.
Izoh (0)