Ingliz tilining Oksford lug‘ati (OED) 2021-yil so‘zini tanladi. OED saytida e’lon qilingan ma’lumotlarga ko‘ra, “vax”, ya’ni “vaksina” va “vaksinatsiya” 2021-yil so‘ziga aylangan.
Xabarda qayd etilishicha, 2021-yilda COVID-19 pandemiyasi tufayli vaksina bilan bog‘liq so‘zlar soni keskin oshgan, shu bilan birga, double-vaxxed, unvaxxed va anti-vaxxer kabi so‘zlardan foydalanish ko‘paygan.
OED katta muharriri Fiona Makfersonning so‘zlariga ko‘ra, “vax” so‘zining tanlanishiga shubha yo‘q edi, chunki u o‘tgan yil davomida “eng yorqin ta’sir ko‘rsatdi”.
“Ushbu so‘z kamida 1980-yillarga borib taqaladi, ammo bizning korpusimizga ko‘ra, shu yilgacha u kamdan-kam qo‘llanilgan. Agar bunga uning boshqa so‘zlarni – vaxxie, vax-a-thon, vaxinista’larni yasashdagi ko‘p qirraliligini qo‘shsak, vax’ning boshqa so‘zlardan ajralib turishi ayon bo‘ladi”, — dedi u.
Oksford lug‘atida bu yil g‘olib bo‘lgan “vax” so‘zi birinchi marta ingliz tilida 1799-yilda qayd etilgan, uning hosilalari vaccinate va vaccination birinchi marta 1800-yilda paydo bo‘lgan.
Bu so‘zlarning barchasi lotincha vacca so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, “sigir” degan ma’noni anglatadi. OED ma’lumotlariga ko‘ra, bu ingliz shifokori va olimi Edvard Jennerning 1790-yillar oxiri va 1800-yillar boshida suvchechakka qarshi emlash bo‘yicha olib borgan innovatsion ishlari bilan bog‘liq.
Oxford Languages ta’kidlashicha, uning korpusi har kuni yangilanib turadigan, shuningdek, leksikograflar qidirib, tahlil qiladigan 14,5 milliarddan ortiq so‘zni o‘z ichiga olgan yangi materiallarni jamlaydi.
Shuni ta’kidlash kerakki, Oxford Languages va Collins har yili o‘zining yil so‘zlarini belgilaydi, 2020-yilda Collins yil so‘zi sifatida lockdown’ni (lokdaun) tanlagandi.
Biroq Oksford lug‘ati 2020-yilning asosiy so‘zni aniqlay olmadi va har oy uchun asosiy so‘zlarni tanladi. Ularning soni 16 tani tashkil etadi, ular “2020-yil. Beqiyos yil so‘zlari” hisobotiga kiritildi. Ushbu so‘zlar orasida, jumladan, lockdown, bushfire (o‘rmon yong‘ini), COVID-19, Black Lives Matter (qoratanlilar hayoti muhim) WFH (work from home— uydan ishlash) kabilar bor.
Izoh (0)