Osiyoda 2020-yil butun kuzatuvlar tarixida qayd etilgan eng issiq yil bo‘ldi. Bundan tashqari, yuqori harorat tabiiy ofatlar va jiddiy iqtisodiy yo‘qotishlarga olib keldi. Bu haqda Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT)ning Jahon meteorologiya tashkiloti (JMT) hisobotiga tayanib “Interfaks” xabar berdi.
“2020-yilda Osiyodagi ob-havo ofatlari va iqlim o‘zgarishi minglab odamlarning hayotiga zomin bo‘ldi, millionlab odamlar o‘z uylarini tashlab ketishga majbur bo‘ldi; infratuzilma va ekotizimlarga yetkazilgan kuchli zarar milliardlab dollarga tushdi”, — deyiladi hisobotda.
JMT ma’lumotlariga ko‘ra, bu yil uchun qayd etilgan harorat 1981—2010-yillardagi haroratdan 1,39 daraja yuqori bo‘lgan. Xususan, Rossiyaning Verxoyansk shahrida Selsiy bo‘yicha maksimal 38 daraja qayd etilgan, bu Arktika qutbi doirasidan tashqaridagi hududlar uchun harorat rekordiga aylangan.
Oqibatda mutlaq hisobda Xitoy eng katta iqtisodiy yo‘qotishlarga uchradi — 238 milliard dollar, Hindiston 87 — milliard dollar, Yaponiya — 83 milliard dollar va Janubiy Koreya 24 milliard dollar zarar ko‘rdi. Biroq iqtisod hajmidan kelib chiqilsa, Tojikiston eng ko‘p zarar ko‘rdi — yo‘qotishlar yalpi ichki mahsulotning 7,9 foizini tashkil qildi, bu ko‘rsatkich Kambodjada 5,9 foiz va Laosda 5,8 foizga teng.
Hisobotga ko‘ra, 2020-yilda Osiyoda toshqin va bo‘ronlar 50 million kishiga ta’sir ko‘rsatdi va 5000 dan ortiq odamning hayotiga zomin bo‘ldi. Ammo bu ko‘rsatkichlar avvalgi 20 yildagidan pastroq, ushbu yillarda yomon ob-havo 158 million kishiga ta’sir ko‘rsatgan, 15,5 mingga yaqin kishini halok qilgan. JMT ta’kidlashicha, vaziyatning yaxshilanishi Osiyoning ko‘plab mamlakatlarida avvaldan ogohlantirish tizimlari muvaffaqiyatidan dalolat beradi.
Shu bilan birga, 2020-yilda Hind, Tinch okeani va Shimoliy Muz okeanlarida suv sathining o‘rtacha harorati rekord darajaga yetdi: Osiyo atrofidagi suvlar yuzasi butun dunyodagiga qaraganda ko‘proq isidi. Arab dengizida va qisman Shimoliy Muz okeanida haroratning ko‘tarilishi o‘rtacha ko‘rsatkichdan uch baravar yuqori bo‘lgan.
Bundan tashqari, tog‘ muzliklarining erishi qayd etilgan, mutaxassislar 2050-yilga kelib ularning massasi 20—40 foizga kamayib, mintaqaning 750 millionga yaqin aholisining turmush tarziga ta’sir ko‘rsatishini taxmin qilmoqda.
“Bu jarayon Jahon okeani darajasi uchun, shuningdek, mintaqaviy suv aylanishi, yer va qor ko‘chkilari kabi mahalliy tahdidlar uchun kuchli oqibatlarga olib keladi”, — deyiladi hisobotda.
JMT hisoboti 31 oktabr — 12-noyabr kunlari Glazgoda bo‘lib o‘tadigan BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha konferensiyasi oldidan paydo bo‘ldi.
Izoh (0)