O‘zbek so‘mi 2021-yil boshidan beri 2 foizga qadrsizlandi

2021-yil boshidan buyon o‘zbek so‘mining devalvatsiyasi 2 foizdan ortiqroqni tashkil etdi. Bu haqda 21-oktabr kuni o‘tkazilgan brifingda Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmuratov ma’lum qildi, deb xabar beradi Spot.

Markaziy bank tomonidan o‘rnatilgan dollar kursi 1-yanvarda 10 476 so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, 21-oktabrda 10 682 so‘mga yetgan. Qariyb 10 oy ichida kurs 1,96 foizga o‘sgan.

Regulyator rahbarining ta’kidlashicha, ayirboshlash kursining nisbatan barqaror ko‘rsatkichiga eksportdan keladigan valyuta foydasini 35 foizga oshirish, shuningdek, bank va eksportyorlar tomonidan valyuta savdolari hajmining o‘sishi hisobiga erishilgan: 9 oy ichida ular valyuta birjalarida 9,5 milliard dollar valyuta sotgan, bu 2020-yilga nisbatan 85 foizga ko‘p demak (5,2 milliard dollar).

Nurmurotovning so‘zlariga ko‘ra, buni iqtisodiyotda amalga oshirilayotgan islohotlarning ochiqlik va shaffofligi natijasi deb atash mumkin.

Shunday qilib, 2021-yilning yanvar—sentabr oylarida Markaziy bank tomonidan oltin-valyuta zaxiralarining neytralligi tamoyili asosida sotib olingan oltin doirasida ichki valyuta bozorida sotilgan valyuta mablag‘lari hajmi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 32 foizga kamaygan. Korxonalarning import to‘lovlari ham 25 foizga oshgan. Shu bilan birga, sentabr oyida import to‘lovlari manbalari tarkibidagi biznesning xorijiy valyutadagi ulushi 29 foizga yetgan.

Umuman olganda, ushbu tendensiyalar ichki valyuta bozorining o‘zini o‘zi moliyalashtirish imkoniyatlari izchil kengayib borayotganidan dalolat beradi.

O‘tgan yillar davomida so‘mning qiymati keskin tushib ketgandi — 2020-yilda bu aprel oyida, 2019-yilda esa avgust oyida sodir bo‘lgan. Birinchi holatda bunga pandemiya, ikkinchisida — asosiy savdo hamkorlari bozoridagi vaziyat sabab bo‘lgan.

2020-yilda milliy valyuta dollarga nisbatan 10,1 foizga qadrsizlangan.

Bazaviy ssenariyga ko‘ra, Markaziy bank 2021-yilda valyuta kursining keskin o‘zgarishini kutmayapti. Regulyator buni tashki savdo va sof eksport hajmi, shuningdek, pul o‘tkazmalari o‘sishining barqarorlashishi bilan izohlamoqda.

Avvalroq Markaziy bank asosiy stavkani o‘zgarishsiz qoldirganiga izoh bergandi.