“Musiqa maktabiga qatnashga imkonim bo‘lmagani uchun eshik tirqishiga qulog‘imni qo‘yib, darsni tinglardim”. Ozodbek Nazarbekov va boshqa mashhurlarning ustozlari haqidagi hikoyalari

O‘zbek musiqa va kinoolamining eng mashhur vakillari ijodi va hayotidagi turli qiyinchiliklar sabab san’at olamini tark etishga bel bog‘laydi. Ammo ishlari yurishmagan shogirdlar ustozining qo‘llab-quvvatlashi natijasida katta yutuqlarga va mashhurlikka erishadi.

“Daryo” 1-oktabr — Ustoz va murabbiylar kuni munosabati bilan ancha yil oldin tushkunlikka tushib, chet ellarga ketishga chog‘langan, bugungi kunda ustozi sabab mashhurlikka erishgan insonlar hikoyasini taqdim etadi.

“Onam avtohalokatga uchradi, men o‘qishni tashlashga majbur bo‘ldim”.

Ikkinchi kursda o‘qiyotgan vaqtimda onam avtohalokatga uchrab yurolmay, yotib qoldilar. Dadam ishda, akalarim chet elda. Onamning yonida qolib, ularning holidan xabar oladigan odam qolmadi. O‘zbekiston davlat konservatoriyasining Estrada xonandaligi fakultetida o‘qirdim. Boz ustiga guruh sardori edim. Onamning yonida boshqa odam bo‘lmagani tufayli o‘qishni tashlab, Buxoroga qaytishga majbur bo‘ldim.

Deyarli bir yil mobaynida Buxoroda qolib, onamga qaradim. Allohga shukr, bir yilcha vaqt o‘tgach, onam oyoqqa turib, sog‘ayib ketdilar. Keyin o‘qishni qayta tiklash uchun ariza topshirgani konservatoriyaga keldim. Ariza topshirish muddati tugaganiga ikki kun bo‘ldi, endi keyingi yil harakat qilib ko‘rasiz, degan javobni oldim.

Ustozim — O‘zbekiston san’at arbobi Dilorom Omonullayeva kafedra mudiri edilar. Aynan ular bu talabam menga kerak, uning o‘qishini tiklab bering, deya butun konservatoriyani oyoqqa turg‘izgan edilar. Bu voqeani umuman unutib bo‘lmaydi. Balki, Dilorom Omonullayeva o‘sha vaqtda arizamni qabul qildirib, o‘qishimni tiklashga yordam bermaganlarida o‘qishni butunlay tashlab ketarmidim. Bugun, balki, umuman san’at sohasidan ketmasligim ham mumkin edi. Yana bilmadim.

Dilorom Omonullayeva nafaqat o‘qishimizdan, ijodimizdan, balki holimizdan, hayotimizdan doimiy xabar oladigan, insoniyligi ham, ijodi ham havas qilsa arziydigan ustozdir.

Imron, xonanda

Bir qancha qo‘shiqlarim kutilganidek ommalashmadi. Iqtisodiy qiyinchiliklar boshlandi. Oxir oqibat 2013-yilda hammasiga qo‘l siltab, Shvetsiyaga ketishga qaror qildim. San’atdan butunlay ketib, Shvetsiyada qora ishchi bo‘lib ishlamoqchi edim.

Har qanday fikrimizni ustozimiz bilan maslahat qilib, keyin uning harakatiga tushardik. Ustozimga “Shvetsiyaga ketaman”, deganimda, ularning “Balki, sen kutgan kunlarga juda oz qolgandir, umidsizlikka tushma, yana ozgina sabr qil”, degan mazmundagi gaplari bilan ketish fikridan qaytdim.

Ustozim Ozodbek Nazarbekovning yana ozgina sabr qilib, o‘z ustingda tinmay ishla, degan gaplaridan hech qancha o‘tmasdan “Ayrildim” deb nomlangan qo‘shig‘im ommalashib ketdi. Bu juda uzoq kutilgan, ayni vaqtda umuman kutilmagan holat edi. Hattoki ushbu qo‘shig‘im 2014-yildagi eng ommalashgan tarona sifatida “Yil qo‘shig‘i—2014” mukofotiga ham loyiq ko‘rilgan.

Ustozimga havas qilib, ulardek inson bo‘lsin, deb o‘g‘limning ismini Ozodbek qo‘yganman. Hozir ham har bir ishni ular bilan maslahatlashaman. Hayot va ijod yo‘llarimda menga shunday ustozni peshonamga yozgani uchun Allohga behisob shukrlar bo‘lsin.

Bahrom Nazarov, xonanda

Tabiatan bir narsadan juda tez hafsalam pir bo‘lib, uni tez tashlab ketib, qiyinchiligi chiqsa, sabrsizlik qilib, o‘sha ishni oxiriga yetkazmaslik odatidan yiroqman. Bir ishni boshladimmi, albatta, qanaqa qiyinchiligi bo‘lishiga qaramasdan, oxiriga yetkazishga harakat qilaman. Oson ishlardan ko‘ra, o‘zimni eng qiyin ishlarga urgim keladi. Chunki kasbim nuqtayi nazaridan eng og‘ir ishni uddalagan paytimda o‘zimga nisbatan ishonch va g‘ururni his qilaman.

Lekin shunday bo‘lsa ham hafsalam pir bo‘lib, “Bo‘ldi endi, boshqa ish bilan shug‘ullanaman”, degan paytlarim ham bo‘lgan. Ko‘p emas, deylik shu vaqtgacha bir yoki ikki marta, bir martasi aniq esimda. Bunga soha bilan, kasb bilan bog‘liq turli to‘qnashuvlar sabab edi.

O‘zi kinoning boshida qiziq bir taqdir bor ekan-da. Har doim uni to‘g‘rilamoqchi bo‘lishadi, har doim. Avval g‘oyangni to‘g‘rilamoqchi bo‘lishadi, keyin ssenariyingni to‘g‘rilamoqchi bo‘lishadi, keyin kinoyingni o‘zini to‘g‘rilamoqchi bo‘lishadi, keyin o‘zingning surobingni to‘g‘rilamoqchi bo‘lishadi. Kasblarning ichida kino va kinochilarni har doim to‘g‘rilamoqchi bo‘lishadi. Tushunmayman.

To‘g‘rilanaverib, to‘g‘rilanmoqchi bo‘laverib, bo‘laverib oxiri beling sinish darajasiga keladi. Hadeb bukib, qayirishganidan so‘ng sinmay nima qilasan?! O‘sha “Dod, bo‘ldi, yetar, ketaman, bu sohani qilmayman”, degan paytim bo‘lgan.

Nafaqat kinoda, balki hayotimdagi eng og‘ir paytda faqat bitta ustozimga murojaat qilaman. Hech ikkilanmasdan, shartta oldilariga boraman. Bu mening otam. Odilxo‘ja Ahmedov mening otam bo‘ladilar. Oldilariga borib, bor gaplarimni gapiraman. Ortiqcha nasihat ham bermaydilar, unaqa qilmagin, ham demaydilar. Faqat o‘zlarining boshidan o‘tgan qiyinchiliklar haqida gapirib beradilar. Shundan o‘zimga kuch olib qaytaman.

O‘shanda ham shunaqa bo‘lgan, odam o‘zidan uyalib qolgan vaziyat bo‘ladi-ku, menda ham shunday bo‘lgan.

Jahongir Ahmedov, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi, rejissor.

Alisher aka Turkiyaga “syomka”ga ketganlaridan so‘ng Toshkentda karantin e’lon qilindi. Karantin vaqtida tiktoker, blogerligimni boshladim. Yetti oydan so‘ng Alisher aka Toshkentga keldilar. Karantin ham yengillashtirildi. Bir kuni noma’lum raqamdan qo‘ng‘iroq bo‘lib “Qayerdasan?”, degan ovoz keldi, “Kim bu?”, desam “Men Alisher akangman, Toshkentga keldim, tez ofisga kel”, dedilar.

Ularning oldilariga borguncha “TikTok’dagi videolarimni ko‘rgan bo‘lsalar, nima bo‘ladi, mayli, hammasi peshonadan”, deb o‘ylab bordim. Borganimda “Hammasi yaxshi, o‘zlaringni o‘zlaring eplayotgan ekansizlar”, dedilar. Alisher aka yangi loyihalar boshlayotgan ekanlar. Bizni ham shu loyihalarga taklif qildilar. O‘sha vaqtda AQShga o‘qishga ketishga harakat qilayotgandim. “Ustoz Amerikaga ketmoqchiman. U yerda ham o‘qib, ham ishlamoqchiman”, dedim. “Yaxshilab o‘ylab ko‘r”, deb xayrlashdilar. Ikkinchi kuni yana ko‘rishdik, “baribir AQShga ketaman, ustoz”, dedim. Yana “o‘ylab ko‘r”, deb xayrlashdilar.

2020-yilning noyabr oyida viza olishim kerak edi. Viza olish kunimiz aniq edi. Alisher akaning uylariga uyimiz yaqin. Do‘konga chiqqanimda ularni ko‘rib qoldim. Ular meni ko‘rib “O‘ylab ko‘rdingmi?”, dedilar. “Ha, o‘yladim, ketmasam bo‘lmaydi”, dedim. “Ozod, oyingga tushuntir, bir yil qiynalsang hech nima bo‘lmaydi, lekin ketsang, hech qachon meni ustoz deb oldimga kelma. Qolsang, Xudo xohlasa, afsuslanmaysan. Ortingga qara, sen nimalarni tashlab ketayotganingni yaxshilab o‘ylab ko‘r, agar ketsang aktyor bo‘laman degan maqsading o‘ladi”, dedilar. Shu gaplardan so‘ng shartta uyga kirib “Oyi, men ketmayman”, deb Alisher aka aytgan hamma gapni o‘zimning gaplarim sifatida ularga gapirib berdim. Keyin oyim “Sen shuni xohladingmi, yaxshi bo‘ladi, deb o‘ylayapsanmi, Xudo xohlasa, hammasi yaxshi bo‘ladi”, dedilar. Xudoga shukr, yaxshiyam ketmabman. Hozir ketmaganimdan umuman afsuslanmayman. Ularga katta mehrim sabab, hurmatim sabab hamisha “Alisher Uzoqov mening otam”, deyman.

Ozod Xurramov, aktyor, bloger

O‘zbekiston madaniyat vaziri Ozodbek Nazarbekov Xalq ta’limi vazirligi matbuot xizmatiga bergan intervyusida uning musiqaga qiziqishini payqab, to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatgan ustozi haqida so‘zlab berdi.

Meni musiqa fanini o‘zlashtirishim juda ham o‘ziga xos, juda ham qiziq shaklda o‘tgan. Juda katta oila bo‘lganmiz, oilamizda yetti farzand edik. Deyarli hammamiz voyaga yetmagan paytimizda onam dunyodan o‘tib qoldilar. Hayotimizda juda katta iqtisodiy qiyinchilik davri bo‘ldi. Yaxshi eslayman, musiqa maktabimizga 12 so‘m badal puli to‘lash kerak edi, o‘shani to‘lash ham oilamizga og‘irlik qilar edi.

Rubob olish katta orzum bo‘lgan. Akmaljon degan sinfdoshim bo‘lgan. U o‘sha musiqa maktabiga borardi. Akmaljonning musiqa maktabida darsi bo‘lgan kuni maktabga rubobini ko‘tarib kelardi. U rubobini olib kelgan kun men uchun bayram edi. Meni musiqa maktabining sinfiga kirgizishmas edi. Kalitning tirqishiga qulog‘imni qo‘yib, berilgan darslarni yodlab olib, yodlagan kuylarim esimdan chiqib qolmasligi uchun maktab koridorida u yoqdan bu yoqqa g‘ing‘illab, takrorlab o‘tirardim. Sinfdoshim darsdan chiqishi bilan rubobini olib, xotiramdagi kuyni rubobda chalib ko‘rib, qo‘limga ko‘chirardim. Darsdan so‘ng uyga qaytardim, uyga qaytgach mahallamizdagi boshqa bir bolaning rubobini olib, unda shug‘ullanib, darslarni o‘zlashtirardim.

Hatto oxirgi vaqtlar shunday bo‘ldiki, musiqa maktabidagi Sobirjon aka degan ustozimiz maktabga pul to‘lolmaganimga ham ko‘z yumib, “Kirib, oxirgi partada bo‘lsa ham o‘tiraver”, dedilar. O‘sha vaqtda shunaqa baxtli edimki, men uni byurokratiyasi bilan nima ishim bor, men o‘qiyapman, menga shu kerak edi. Shanba va yakshanba kuni ustozning uylariga borardim. U kunlarni kutib yashardim. Chunki ustozimning uylarida barcha musiqa asboblari bo‘lardi. Ustozlarimiz behikmat insonlar bo‘lishmagan. Avval bir ish berardilar, o‘sha ishni bajarganimizdan keyin ikki soat soz chalishga ruxsat berganlar. O‘sha kuni mendan baxtli inson bo‘lmagan.

Bugun imkoniyat yo‘q, deyish uchun uyalish kerak. Inson oldiga katta maqsad qo‘yib intiladigan bo‘lsa, bugun hamma shart-sharoitlar bor.

Ustoz qaysar bo‘ladimi, u jiddiy odam bo‘lishi mumkin, fe’li og‘irroq bo‘ladimi, shogird uchun undan bilim olish oliy maqsadmi, qay yo‘l bilan bo‘lsa ham ustozlarni tilini topishimiz kerak.

Inson jamiyatda o‘z o‘rnini topishi uchun o‘ziga o‘zi yordam berganchalik hech kim unga yordam bermaydi, hattoki ota-ona ham unga bu masalada yordam bera olmaydi.

Ozodbek Nazarbekov, madaniyat vaziri